Jan Franciszek Stadnicki

Jan Franciszek Stadnicki

Szreniawa bez Krzyża
Rodzina

Stadniccy herbu Szreniawa bez Krzyża

Data urodzenia

1656

Data i miejsce śmierci

13 sierpnia 1713
Krasnystaw

Ojciec

Wiktoryn Stadnicki

Matka

Teresa Tomisławska

Żona

Aleksandra Barbara Stadnicka

Dzieci

Józef Ignacy
Kazimierz
Anna

Jan Franciszek Stadnicki herbu Szreniawa bez Krzyża ze Żmigrodu (ur. 1656, zm. 13 sierpnia 1713 w Krasnymstawie) – wojewoda wołyński w latach 1697-1713, chorąży nadworny koronny w latach 1687-1697[1], sędzia kapturowy ziemi sanockiej w 1696 roku[2], sędzia skarbowy ziemi sanockiej w 1690 roku[3], dziedzic Chrzanowa.

Życiorys

Syn Wiktoryna, kasztelana przemyskiego; brat Józefa Antoniego Stadnickiego kasztelana lubaczowskiego.

Służbę wojskową rozpoczął ok. 1667 w chorągwi pancernej w 1673 był porucznikiem. W 1678 ożenił się z Aleksandrą Barbarą ze Stadnickich, córką Andrzeja Samuela, która wniosła mu bogate dobra leskie. W grudniu 1680 na sejmiku województwa ruskiego obrano go posłem na sejm w 1681 posłował również w 1683. 19 października 1685 otrzymał deklarację królewską na urząd chorążego nadwornego koronnego. Podczas bezkrólewia po śmierci Jana III podpisał na sejmiku wiszeńskim 27 lipca 1696 akt konfederacji województwa ruskiego i został rotmistrzem ziemi sanockiej.

Był na sejmie elekcyjnym 1696, początkowo opowiedział się po stronie księcia Franciszka Conti. 5 lipca 1697 roku podpisał w Warszawie obwieszczenie do poparcia wolnej elekcji, które zwoływało szlachtę na zjazd w obronie naruszonych praw Rzeczypospolitej[4]. Wkrótce jednak przeszedł na stronę elektora saskiego Fryderyka Augusta, uczestniczył w Krakowie w koronacji Augusta II, a następnie w sejmie koronacyjnym. Na sejmie pacyfikacyjnym 1699 wszedł do komisji do zabezpieczenia granic z Węgrami. W lutym 1702 uczestniczył w radzie senatu w Warszawie. Wyznaczony został w 1703 w skład komisji do rewizji skarbu koronnego, a także ponownie do komisji granicznej z Węgrami oraz na rezydenta do boku króla. W sierpniu 1704 w Lesku ponownie zjawili się Szwedzi, wcześniej złupili zamek w Lesku w 1702 aresztując Stadnickiego i wywożąc go do Jarosławia. Gdy w 1706 wojska szwedzkie zajęły Wołyń, został zmuszony do wydania uniwersałów do tamtejszej szlachty, zapewne wzywających do poparcia Stanisława Leszczyńskiego. Utrzymywał jednak stałą korespondencję z wiernym Augustowi II podkanclerzym koronnym Janem Szembekiem, donosząc mu o wszystkich swoich kontaktach ze Szwedami i Leszczyńskim. Próbował ukryć się przed Szwedami. 7 lutego 1707 podpisał akt poparcia konfederacji sandomierskiej we Lwowie. W latach 1707–1710 działał na forum sejmiku ziemi sanockiej. W 1708 został wicemarszałkiem sądów fiskalnych, zajmował się też organizowaniem ochrony ziemi przed rozbójnikami. Pod koniec 1712 był w Lublinie i Warszawie, w styczniu 1713 musiał wrócić w przemyskie, aby chronić swe tamtejsze dobra przed łupiącymi je wojskami, w lutym był już na radzie senatu w Warszawie. Zmarł w Krasnymstawie, pochowano go w Lesku 28 lutego 1714.

Skupował dobra za znaczne sumy, nabył Iwonicz, Płonną z kluczem dóbr ziemskich, Niebieszczany z przyległościami, Wojutycze, Bukowsko, Tokarnię, Radoszyce i Arłamów. Posiadał także miasteczko Turzysk w wołyńskim. Po śmierci S-ego w skarbcu znaleziono 520 799 zł w tynfach, szelągach, talarach bitych i monecie czeskiej. Z małżeństwa z Aleksandrą Barbarą ze Stadnickich pozostawił córkę Annę (zm. 1733), żonę Piotra Konstantego Stadnickiego kasztelana wojnickiego, i dwóch synów: Józefa Ignacego (1686–1715), i Kazimierza (1696–1718), starostę libuskiego. Podjął odbudowę zamku leskiego po zniszczeniach szwedzkich, odtworzył ogród w stylu włoskim z rzeźbami i fontanną. Był fundatorem klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu. Ufundował prebendę św. Jana Chrzciciela w Lesku (1713), a także kościół murowany pw św. Katarzyny w Wojutyczach.

Bibliografia

Przypisy

  1. ↑ Urzędnicy wołyńscy XIV-XVIII wieku. Oprac. Marian Wolski, Kórnik 2007s. 181.
  2. ↑ Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Aleksandra hr. Stadnickiego. Wyd. staraniem Galicyjskiego Wydziału Krajowego. T. 22. Lauda sejmikowe. T. 3. Lauda wiszeńskie 1673-1732 r., Lwów 1914, s. 284.
  3. ↑ Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Aleksandra hr. Stadnickiego. Wyd. staraniem Galicyjskiego Wydziału Krajowego. T. 22. Lauda sejmikowe. T. 3. Lauda wiszeńskie 1673-1732 r., Lwów 1914, s. 246.
  4. ↑ Obwieszczenie do poparcia wolney elekcyey roku Pańskiego tysiącznego sześćsetnego dziewięćdziesiątego siodmego. [Inc.:] Actum in castro Ravensi sub interregno feria quinta post festum sanctae Margarethae [...] proxima anno Domini millesimo sexcentesimo nonagesimo septimo. [b.n.s]

Media użyte na tej stronie