Jan Górski (cichociemny)

Jan Górski

Mikołaj Bereśniewicz
Jan Florczak
Julian Szablewski

„Chomik”, „Deribas”, „Maciej”, „Samowar”

Jan Górski (1941)
major dyplomowany saperów
Data i miejsce urodzenia	11 września 1905 Odessa
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 1945 Lengenfeld
Przebieg służby
Lata służby	1917–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	Komenda Naczelna III POW – Okręg Czarnomorski 14 Pułk Piechoty Ziemi Kujawskiej 13 Pułk Piechoty 21 Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy” Oddział III Obszar Białystok Armii Krajowej
Stanowiska	instruktor kompanii szkolnej dowódca kompanii oficer Oddziału III Naczelnego Wodza szef Oddziału III obszaru komendant obszaru szef sztabu Biura Inspekcji Oddziału III KG AK szef sztabu Grupy Operacyjnej „Odra”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Jana Górskiego

Jan Górski^[1] ps. „Chomik”, „Deribas”, „Maciej”, „Samowar” (ur. 29 sierpnia^?/ 11 września 1905 w Odessie, zm. 17 kwietnia 1945 w Lengenfeld) – inżynier, kapitan dyplomowany saperów Wojska Polskiego, major saperów Polskich Sił Zbrojnych, jeden z inicjatorów utworzenia systemu łączności z Krajem, polegającego na zrzucaniu do Polski przeszkolonych (głównie w dywersji, łączności i wywiadzie) spadochroniarzy, zwanych „cichociemnymi”^[2].

Życiorys

Jan Górski urodził się 11 września 1905 roku w Odessie, w rodzinie Ludwika, lekarza, i Konstancji z Pieńkowskich. Miał brata Michała. Kształcił się w Odessie i tam też podjął pracę. Był działaczem harcerstwa i współpracownikiem wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej wstąpił w 1920 roku do Korpusu Kadetów nr 2 w Modlinie, a następnie brał udział w walkach.

Od 1924 roku był słuchaczem Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie. 29 września 1926 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1926 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do kadry oficerów saperów. 25 sierpnia 1927 roku, po ukończeniu szkoły, został wcielony do batalionu elektrotechnicznego w Nowym Dworze Mazowieckim. 15 sierpnia 1928 roku awansował na porucznika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1928 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[3]. W 1935 roku ukończył studia na Politechnice Warszawskiej uzyskując tytuł inżyniera elektryka^[4]. Na kapitana awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku korpusie oficerów inżynierii i saperów. W latach 1938-1939 był słuchaczem XIX Kursu Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie.

Okres kampanii wrześniowej to przydział w Sztabie Naczelnego Wodza, a następnie po agresji ZSRR na Polskę ewakuacja przez Rumunię do Francji.

Był jednym z twórców systemu łączności lotniczej między Rządem emigracyjnym, Naczelnym Dowództwem Wojska Polskiego, a Związkiem Walki Zbrojnej. Idea powstania jednostki spadochronowej, która miała realizować także zadania udziału w akcjach bezpośrednich^[2] została zgłoszona już we Francji 30 grudnia 1939 r., (pozostała bez odpowiedzi), następnie 21 stycznia 1940 roku została złożona bezpośrednio generałowi Kazimierzowi Sosnkowskiemu. Gdy skapitulowała Francja razem z kapitanem Maciejem Kalenkiewiczem w londyńskim sztabie kontynuował prace nad utworzeniem jednostki w Anglii. Współtworzył szczegółowe opracowania i raporty w celu realizacji tego przedsięwzięcia^[2][5].

Po przeszkoleniu w marcu 1943 roku został przerzucony z Anglii w okolice Grodziska Mazowieckiego z przydziałem do Obszaru Białystok AK. Na majora awansował ze starszeństwem z dniem 15 marca 1943 roku w korpusie oficerów saperów. Później prowadził działalność konspiracyjną i dywersyjną na terenie Warszawy i Krakowa posługując się dokumentami na nazwiska: Mikołaj Bereśniewicz, Jan Florczak i Julian Szablewski.

Okoliczności śmierci Górskiego nie są dokładnie znane. Aresztowany w Krakowie w sierpniu 1944 roku^[5] zginął z rąk okupantów. Według jednej wersji wydarzeń został rozstrzelany, według innej miał zginąć w trakcie próby ucieczki^[6], z obozu Lengenfeld – filii obozu koncentracyjnego Flossenbürg, gdzie był więziony.

Jan Górski w 1933 roku zawarł związek małżeński z Natalią z Bereśniewiczów (ur. w 1905 roku), z którą miał troje dzieci: Wandę (ur. w 1936 roku) oraz bliźniaki: Bogdana i Halinę (ur. w 1939 roku).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1944) nr 13330^[7]
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918–1921
• Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”.

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Jan Górski.

Zobacz też

• łączność wojskowa
• polski ruch oporu w czasie II wojny światowej
• cichociemni
• wywiad wojskowy

Przypisy

Bibliografia

• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 51–53. ISBN 83-902499-5-2.
• Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechnej (Suplement Współczesny). T. 31/9 (ISBN 83-87697-57-5). Warszawa: Gutenberg Print sp. z o.o., 1999, s. 208. ISBN 83-87-697-00-1.

Literatura dodatkowa

• Cichociemni - elita Polski walczącej (Materiały z konferencji 10 maja 2016 roku), Zeszyty zespołów senackich, Zeszyt 31/2016 pod red. Piotra Świąteckiego, Kancelaria Senatu 2016.

Linki zewnętrzne

Biogram na stronie elita dywersji.org