Jan Gąsienica Daniel

Jan Gąsienica Daniel
Data i miejsce urodzenia

19 grudnia 1856
Zakopane

Data śmierci

13 grudnia 1924

Miejsce spoczynku

Nowy Cmentarz w Zakopanem

Zawód, zajęcie

przewodnik tatrzański

Jan Gąsienica Daniel[1] (ur. 19 grudnia 1856 w Zakopanem[2], zm. 13 grudnia 1924[2]) – przewodnik tatrzański.

Życiorys

O życiu Jana Gąsienicy Daniela wiadomo niewiele. Od 1904 roku był przewodnikiem tatrzańskim drugiej klasy, a od 1905 roku pierwszej klasy. Prawdopodobnie był alkoholikiem. Jak podaje Michał Jagiełło: „Nie wylewał za kołnierz, często popisywał się przed «panami» śpiewem i tańcem, a bywało, że występował też jeno w przytomności swego konia”[3]. Mimo to był uznawany za jednego z wybitniejszych przewodników swoich czasów[4], choć Ferdynand Goetel podważał jego kwalifikacje[3].

Śmierć

Trzynastego grudnia 1924 w trudnych warunkach atmosferycznych Jan Gąsienica Daniel wyruszył z turystą do schroniska w Dolinie Pięciu Stawów Polskich niebezpieczną przy oblodzeniu drogą obok Siklawy (dziś zielony szlak). W pobliżu wodospadu stracił równowagę i spadł z dużej wysokości w łożysko potoku Roztoka, odnosząc śmiertelne rany (między innymi złamał kręgosłup)[5]. Umierając, do końca wskazywał podopiecznemu drogę i zdołał go wyprowadzić na bezpieczną trasę do schroniska[2][3].

Upamiętnienie

Jan Gąsienica Daniel został pochowany obok Klemensa Bachledy na Nowym Cmentarzu w Zakopanem, ale jego grób nie zachował się[5]. Jego bohaterska śmierć wywołała natomiast duży oddźwięk w społeczeństwie, więc istnieje sporo poświęconych jej tekstów. Nieprzychylny mu Ferdynand Goetel pisał: „Rzucony w burzliwy strumień, przysiadł nieruchomo na jakimś głazie, po pas w wodzie. Od tej chwili zaczyna się wielka karta Daniela. Bo oto odwrócił się i spokojnymi doradami kierował krokami (...) towarzysza”[3]. Jan Kasprowicz uczynił go wkrótce głównym bohaterem wiersza „Przewodnicy”[6], a Władysław Orkan poświęcił mu wspomnienie „Śmierć Daniela”. Bywa przyrównywany do Klemensa Bachledy[5]. Michał Jagiełło podsumował: „Jego ostatnie chwile opowiedziane przez turystę, którego prowadził, uwzniośliły go i przeniosły do krainy mitu”[3].

Przypisy

  1. ↑ Redaktor Strony Komitetu, Zapis nazwisk dwuczłonowych, www.rjp.pan.pl [dostęp 2016-09-18].
  2. ↑ a b c Zakopane, Gąsienica-Daniel Jan, z-ne.pl [dostęp 2016-09-18].
  3. ↑ a b c d e Granaty i Buczynowe, [w:] Michał Jagiełło, Wołanie w górach, Warszawa 2012, s. 388-389, ISBN 978-83-244-0188-8.
  4. ↑ l, CENTRUM PRZEWODNICTWA TATRZAŃSKIEGO, www.przewodnik-tatrzanski.pl [dostęp 2016-09-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-14].
  5. ↑ a b c Cmentarz, www.pinkwart.pl [dostęp 2016-09-18].
  6. ↑ Jan Kasprowicz, Przewodnicy, poema.pl [dostęp 2016-09-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-21].