Jan Garbarek

Jan Garbarek
Ilustracja
Jan Garbarek live w Atenach (2007)
Data i miejsce urodzenia

4 marca 1947 r.
Mysen

Pochodzenie

Norwegia

Instrumenty

saksofon

Gatunki

Jazz

Aktywność

od 1970

Wydawnictwo

ECM Records

Zespoły
Jan Garbarek Group
Strona internetowa

Jan Garbarek (ur. 4 marca 1947 w Mysen w Norwegii[1]) – norweski saksofonista; jeden z najbardziej znanych współczesnych muzyków jazzowych na świecie[2][3][4][5], uważany za ojca skandynawskiej sceny jazzowej[6][7].

Twórczość

Koncert w Hasselt, Belgia 2007

Grę na saksofonie rozpoczął w wieku czternastu lat po usłyszeniu w radiu muzyki Johna Coltrane'a. Jego pierwszą płytą wydaną przez monachijski ECM (w którym wydał niemal wszystkie albumy) była nagrana w 1970 roku wspólnie z gitarzystą Terjem Rypdalem, basistą Arildem Andersenem oraz perkusistą Jonem Cristensenem Afric Pepperbird, na której usłyszeć można pewne elementy muzyki afrykańskiej.

Jego współpraca z Bobo Stensonem zaowocowała płytami: Sart – 1971, Witchi-Tai-To – 1973 oraz Dansere – 1975 W 2012 roku ukazało się wydawnictwo Dansere, zawierające te trzy płyty.

W latach 70. występował głównie wspólnie z pianistą Keithem Jarrettem, basistą Palle Danielssonem oraz Jonem Cristensenem jako tzw. Kwartet Europejski. Nagrał z nimi następujące płyty:

  • Belonging – 1974
  • My Song – 1977
  • Personal Mountains – 1979 – wydany w 1989 roku, album koncertowy
  • Nude Ants – 1979 – album koncertowy
  • Sleeper – Tokyo, April 16, 1979 – 1979 – wydany w 2012 roku, album koncertowy

Nagrywał także z Kennym Wheelerem (Deer Wan), Ralphem Townerem (Solstice, Sounds and Shadows), Egberto Gismontim (Sol Do Meio Dia, Magico), Davidem Darlingiem (Cycles) .

Od lat '80 XX w. można zauważyć w twórczości Garbarka coraz wyraźniejsze wpływy muzyki etnicznej z różnych stron świata:

  • skandynawskiej:
    • All Those Born with Wings – 1986
    • Legend of the Seven Dreams – 1988
    • I Took Up the Runes – 1990
    • Rosensfole – 1988 – razem z Agnes Buen Garnås
    • Twelve Moons – 1992 – nagrana m.in. z Mari Boine, Marilyn Mazur, Eberhardem Weberem
    • Ragas and Sagas – 1990
  • pakistańskiej:
    • jak wspomniana wcześniej płyta Ragas and Sagas – wspólnie z muzykami pakistańskimi
  • czy indyjskiej:
  • arabskiej:

Z sukcesem spotkała się jego współpraca z brytyjskim męskim kwartetem wokalnym The Hilliard Ensemble. Wspólnie nagrali trzy płyty: Officium – 1993, Mnemosyne – 1998, oraz Officium Novum - 2010, na których zawarte zostały niepowtarzalne opracowania kilkusetletnich pieśni liturgicznych. Kwartet wykonuje głównie muzykę średniowieczną, m.in. chorał gregoriański, saksofon Garbarka jest piątym głosem[8].

Ostatnia, wydana w 2004 roku płyta to In Praise of Dreams – trudny do skatalogowania efekt kooperacji z perkusistą Manu Katchém oraz altowiolistką Kim Kashkashian.

Rodzina

Odnośnie jego polskiego pochodzenia narosło wiele wątpliwości. W jednym z wywiadów prasowych powiedział:
— Ilekroć pada twoje nazwisko, zaraz pojawiają się pytania, czy masz coś wspólnego z naszym krajem?
— Tak, mój ojciec jest Polakiem z pochodzenia, a wśród miast, które pojawiają się w jego opowieściach rodzinnych, znajdują się Jasło i Krosno. Wiele z nim rozmawiałem na temat Polski, jednak osobiście nie czuję w sobie nic z Polaka. Wiem natomiast, że to co gram, jest bardzo w waszym kraju cenione[9].

Ojciec saksofonisty przebywał w czasie wojny w obozie jenieckim. Piosenkarka i kompozytorka Anja Garbarek jest córką Jana[10].

Wybrana dyskografia

Jan Garbarek
TytułDane dot. albumuPozycja na liścieCertyfikat
NOR
[11]		GER
[12]		AUT
[13]		FRA
[14]		SWE
[15]		POL
[16]
I Took Up The Runes
  • Data: 1990[17]
  • Wydawca: ECM
6—————
Visible World
  • Data: 1996[18]
  • Wydawca: ECM
2037——44—
  • NOR: złota płyta[19]
Rites
  • Data: 1998[20]
  • Wydawca: ECM
739—64——
In Praise Of Dreams
  • Data: 21 września 2004[21]
  • Wydawca: ECM
132463101—36
"—" album nie był notowany.
Jan Garbarek Group
TytułDane dot. albumuPozycja na liścieCertyfikat
USA Jazz
[22]		NOR
[11]		GER
[12]		FRA
[14]
Twelve Moons
  • Data: kwiecień 1993[23]
  • Wydawca: ECM
—5——
Dresden - Jan Garbarek Group In Concert
  • Data: 4 września 2009[24]
  • Wydawca: ECM
22322112
  • POL: złota płyta[25]
"—" album nie był notowany.
Współpraca
TytułDane dot. albumuPozycja na liścieCertyfikat
USA Jazz
[22]		NOR
[11]		GER
[12]		AUT
[13]		FRA
[14]		SWE
[15]		POL
[16]
Briskeby Blues
(Jan Erik Vold with Jan Garbarek Quartet)
  • Data: 1969[26]
  • Wydawca: Philips
—9—————
Luminessence (oraz Keith Jarrett)
  • Data: 1975[27]
  • Wydawca: ECM
33——————
Eventyr (oraz Nana Vasconcelos, John Abercrombie)
  • Data: 1981[28]
  • Wydawca: ECM
—2—————
Officium (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble)
  • Data: wrzesień 1994[29]
  • Wydawca: ECM
—9———2444
  • NOR: złota płyta[19]
Mnemosyne (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble)
  • Data: 13 kwietnia 1999[30]
  • Wydawca: ECM
—3—————
Universal Syncopations (oraz Miroslav Vitous,
John McLaughlin, Chick Corea, Jack DeJohnette)
  • Data: 29 września 2003[31]
  • Wydawca: ECM
—16—————
Officium novum (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble)
  • Data: 17 września 2010[32]
  • Wydawca: ECM
—53951170—31
Sleeper (oraz Keith Jarrett,
Palle Danielsson, Jon Christensen)
  • Data: 13 lipca 2012
  • Wydawca: ECM
——24————
Magico: Carta de Amor
(oraz Egberto Gismonti, Charlie Haden)
  • Data: 6 listopada 2012[33]
  • Wydawca: ECM
23—86————
"—" album nie był notowany.

Nagrody i wyróżnienia

RokKategoriaTytułemNagrodaNotaŹródło
1978Årets SpesialprisJan GarbarekSpellemannprisenLaur[34]

Przypisy

  1. ↑ Scott Yanow: Jan Garbarek Biography. www.allmusic.com. [dostęp 2016-09-29]. (ang.).
  2. ↑ In Praise of Jan Garbarek. themusicandmythof.wordpress.com, 20 lutego 2013. [dostęp 2013-05-18]. (ang.).
  3. ↑ Jan Garbarek. stageplanet.net. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-12)]. (ang.).
  4. ↑ JAN GARBAREK GROUP ft. TRILOK GURTU. kinosiska.si, 21 listopada 2012. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-19)]. (ang.).
  5. ↑ John Fordham: 50 great moments in jazz: Jan Garbarek, ECM Records and the 70s European renaissance. The Guardian, 28 marca 2011. [dostęp 2013-05-18]. (ang.).
  6. ↑ Jazz master Garbarek set for İstanbul. Today's Zaman, 23 lutego 2012. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-24)]. (ang.).
  7. ↑ Katowice JazzArt Festival - Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble. Jazz Art Festival Katowice. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-19)].
  8. ↑ Piąty głos Jana Garbarka. Dziennik Polski, 30 kwietnia 2009. [dostęp 2009-05-04]. (pol.).
  9. ↑ Źródło: wywiad przeprowadzony przez Piotra Iwickiego; cytowane za Magazynem Muzycznym RUAH.
  10. ↑ Andy Kellman: Anja Garbarek Biography. www.allmusic.com. [dostęp 2011-12-21]. (ang.).
  11. ↑ a b c Jan Garbarek Norwegian Albums Chart. norwegiancharts.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  12. ↑ a b c Jan Garbarek/Longplay-Chartverfolgung. musicline.de. [dostęp 2016-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-02)]. (niem.).
  13. ↑ a b Jan Garbarek Austrian Albums Chart. austriancharts.at. [dostęp 2016-01-29]. (niem.).
  14. ↑ a b c Jan Garbarek French Albums Chart. lescharts.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  15. ↑ a b Jan Garbarek Swedish Albums Chart. swedishcharts.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  16. ↑ a b OLiS - sprzedaż w okresie 11.10.2004 - 17.10.2004. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.).
    OLiS - sprzedaż w okresie 27.09.2010 - 03.10.2010. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.).
    OLiS - sprzedaż w okresie 05.03.2001 - 11.03.2001. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.).
  17. ↑ Jan Garbarek – I Took Up The Runes. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  18. ↑ Jan Garbarek – Visible World. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  19. ↑ a b IFPI Norsk platebransje. www.ifpi.no. [dostęp 2016-01-17]. (norw.).
  20. ↑ Jan Garbarek – Rites. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  21. ↑ Thom Jurek: Jan Garbarek In Praise of Dreams review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  22. ↑ a b Jan Garbarek BIllboard Chart History. www.allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
    Jan Garbarek Billboard Chart History. www.billboard.com. [dostęp 2016-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)]. (ang.).
  23. ↑ Jan Garbarek Group – Twelve Moons. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  24. ↑ Jan Garbarek Group – Dresden (In Concert). www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  25. ↑ ZPAV: złote płyty 2010. bestsellery.zpav.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.).
  26. ↑ Jan Erik Vold with Jan Garbarek Quartet – Briskeby Blues. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  27. ↑ Keith Jarrett / Jan Garbarek – Luminessence. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  28. ↑ Jan Garbarek, Nana Vasconcelos*, John Abercrombie – Eventyr. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  29. ↑ Jan Garbarek / The Hilliard Ensemble – Officium. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  30. ↑ Richard S. Ginell: Jan Garbarek / The Hilliard Ensemble Mnemosyne review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  31. ↑ Miroslav Vitous – Universal Syncopations. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  32. ↑ Jan Garbarek / The Hilliard Ensemble – Officium Novum. www.discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  33. ↑ Thom Jurek: Jan Garbarek Magico: Carta de Amor review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
  34. ↑ Spellemannprisen (wyszukaj "Jan Garbarek" pod "SØK I ARKIVET"). www.spellemann.no. [dostęp 2016-01-16]. (norw.).

Media użyte na tej stronie

Jan Garbarek-2007-2.jpg
Autor: Dimitris Papazimouris from Halandri, Greece, Licencja: CC BY-SA 2.0
Jan Garbarek Group Athens magical concert in Lycabettus theater, July 10th, 2007
Jan Garbarek Wikipedia.jpg
Autor: Yancho Sabev, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jan Garbarek performing in Hasselt, Belgium - 2007;