Jan Giergielewicz
 kapitan administracji | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 czerwca 1898 Kowal, Królestwo Kongresowe |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 listopada 1953 Warszawa |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | od 1918 |
| Siły zbrojne |  Wojsko Polskie |
| Jednostki | Archiwum Wojskowe |
| Stanowiska | kierownik działu |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa Kampania wrześniowa |
| Odznaczenia | |
    | |
Jan Giergielewicz (ur. 20 czerwca 1898 w Kowalu[1], zm. 7 listopada 1953 w Warszawie) – polski doktor, archiwista, kapitan administracji (saperów) Wojska Polskiego II RP. Po wojnie został awansowany na majora (1945).
Życiorys
Urodził się w rodzinie Józefa[1] (szewca), i Marii z Tobolczyków[1]. Nauki pobierał w Gostyninie, potem we Lwowie[1], gdzie zdał maturę. Od 1918 w Wojsku Polskim[1]. Organizował 6 pluton. W 1919 r. był instruktorem jazdy w Szkole Podchorążych Kawalerii w Starej Wsi. W latach 1918–1920 dowodził plutonem. W 1924 pełnił służbę w Departamencie V Inżynierii i Saperów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Mieszkał do 1939 w Warszawie. Służąc w MSWojsk. pozostawał oficerem nadetatowym 5 pułku saperów. Następnie pełnił służbę w Archiwum Wojskowym, które od połowy 1927 pozostawało w strukturze organizacyjnej Wojskowego Biura Historycznego, a te z kolei w strukturze Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych. Był wykładowcą historii wojskowości i autorem biografii w Polskim Słowniku Biograficznym. W marcu 1939 zajmował stanowisko kierownika działu w Archiwum Wojskowym[2].
5 września 1939 razem z kpt. Wiktorem Brummerem ewakuował tajne akta GISZ z Warszawy do Brześcia (autobusami) i dalej koleją do Rumunii przez Sarny-Równe-Dubno-Złoczów. W miejscowości Băile Herculane został internowany. 26 września 1939 w Tulczy wziął udział w wydaniu pierwszego numeru Wiarusa na obczyźnie i innych pism. Był tłumaczem miejscowej prasy i wykładał historię i literaturę w obozach internowania w Rumunii. 4 marca 1940 został referentem w Referacie Archiwalnym odtworzonego we Francji Wojskowego Biura Historycznego.
Po wojnie wrócił do kraju w 1947 i był w Warszawie kolejno wizytatorem w Zarządzie Głównym Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, pracownikiem naukowym Centralnego Ośrodka Oświaty Dorosłych, wreszcie wykładowcą i wicedyrektorem Państwowej Podstawowej Szkoły Choreograficznej. Zmarł 7 listopada 1953 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 93-2-12)[3].
Publikacje
Był encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów ośmiotomowej Encyklopedii wojskowej wydanej w latach 1931–1939 gdzie zredagował hasła związane z historią wojskowości i inżynierią wojskową[4]. Był pionierem badań nad dziejami fortyfikacji i inżynierii wojskowej w polskiej historiografii oraz autorem licznych prac historyczno wojskowych z tej dziedziny:
- Organizacja wojsk technicznych w powstaniu kościuszkowskim,Warszawa 1930
- Wyszkolenie korpusów inżynierów i wojskowa literatura techniczna w epoce Stanisława Augusta Warszawa: [s.n.], 1929 Warszawa 1939
- Wybitni polscy inżynierowie wojskowi: (sylwetki biograficzne), Warszawa 1939
- Zarys historii korpusów inżynierów w epoce Stanisława Augusta, Warszawa 1933
- Źródła do dziejów powstania styczniowego w Archiwum Wojskowym, Warszawa 1938
Stopnie wojskowe
- porucznik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów inżynierii i saperów
- kapitan – 12 kwietnia 1927 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 8 lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów (w marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 27. lokatę w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[5])
- major – 1945
Ordery i odznaczenia
- Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)[6]
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[7]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Przypisy
- ↑ a b c d e Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 202.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 494.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JAN GIERGIELEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-07-20].
- ↑ Laskowski, t.I 1931 ↓.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 300.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu historyczno-wojskowem”.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Kazimierz Biesiekierski i Jan Giergielewicz, Pionierzy badań nad dziejami fortyfikacji i inżynierii wojskowej w polskiej historiografii, [w:] „Studia z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej”, t. 3, pod red. B. Miśkiewicza, Poznań 1999, s. 49–66.
- Akta personalne Wojskowego Instytutu im. Józefa Piłsudskiego, New York 1918–1943 poz. 38 l.1922–32.
- Słownik biograficzny techników polskich, zeszyt 3, s. 117 (artykuł Bolesława Chwaścińskiego).
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 202. [dostęp 2020-07-20].
- Otton Laskowski: Encyklopedia wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1931.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
