Jan Graczyk
| Data urodzenia | 16 maja 1928 |
|---|---|
| Data śmierci | 2005 |
| Dziedzina sztuki | rzeźbiarstwo |
| Muzeum artysty | Leśna Galeria Rzeźby |
| Odznaczenia | |
    | |
Jan Graczyk (ur. 16 maja 1928, zm. 2005[1]) – polski plastyk amator, rzeźbiarz, twórca Leśnej Galerii Rzeźby, uczestnik powstania warszawskiego.
Życiorys
Był synem Antoniego i Leokadii[2]. Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej należał do konspiracji niepodległościowej w ramach Szarych Szeregów[3][4]. W sierpniu 1944 roku jako strzelec brał udział w powstaniu warszawskim w ramach plutonu 1745 – 10. kompanii – 6 Rejon „Helenów” – VII Obwód „Obroża” Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej[2].
W 1960 zakupił skrawek ziemi nad strumieniem zwanym Rokita we wsi Budy Grabskie w Puszczy Bolimowskiej[5] i wiosną 1983 urządził tam prywatną galerię znaną jako Leśna Galeria Rzeźby[6][1].
Po śmierci Jana Graczyka w kwietniu 2005 roku, opiekę nad Leśną Galeria Rzeźby przejął jego syn Jerzy Graczyk (ur. 1949)[1], który również jest plastykiem amatorem i zajmuje się malarstwem olejnym, akwarelami, płaskorzeźbą i kompozycjami rzeźbiarsko-malarskimi w drewnie[7]. W 2020 dawna pracownia artysty w Ursusie została przeniesiona do Dom Kultury „Kolorowa”[8].
Twórczość i osiągnięcia
Jan Graczyk od początku lat 60. XX wieku aktywny był jako rzeźbiarz amator zyskując stopniowo uznanie. Swoje prace prezentował na kilkunastu wystawach indywidualnych i zbiorowych. W 1973 jego prace prezentowane były na wystawie indywidualnej w Muzeum Narodowym w Mińsku, w ówczesnym ZSRR[9]. W 1974 jako pierwszy w historii artysta amator zaprezentował swoje prace na wystawie indywidualnej w Galerii Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych – Stara Kordegarda w Warszawie, zaś w wernisażu tejże wystawy wziął udział między innymi wiceminister kultury i sztuki Józef Fajkowski[10][11]. W 1975 rzeźba diabła autorstwa Jana Graczyka znalazła się w zbiorach Muzeum Diabłów w Kownie[9]. Rzeźby i sylwetka Jana Graczyka wielokrotnie były prezentowane w środkach masowego przekazu krajowych i zagranicznych. Prace autora znajdują się w zbiorach państwowych i prywatnych polskich i zagranicznych: w Wielkiej Brytanii, Belgii, Danii, Francji, Holandii, Indiach, Izraelu, Kanadzie, Meksyku, Niemiec, Norwegii, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych czy Włoszech[12].
W 1993 roku według projektu Jana Graczyka powstał warszawski Pomnik Szarych Szeregów przy ul. Walerego Sławka w Ursusie[13][14].
Wybrane wystawy indywidualne
- 1972 – Gdynia, Międzynarodowy Klub Morski[15],
- 1972 – Warszawa, Klub Towarzystwa Polsko-Indyjskiego[16],
- 1974 – Warszawa, Galeria TPSP Stara Kordegarda[10][11],
- 1973 – Mińsk, Muzeum Narodowe[9],
- 1976 – Warszawa, Ośrodek Kultury im. Róży Luksemburg Stołeczne BWA[17],
- 1977 – Wilno, Pałac Wystawowy[17],
- 2005 – Łódź, Ogród Botaniczny (wspólna wystawa prac z synem Jerzym)[7],
- 2006 – Warszawa, Galeria Ad-Hoc[18]
Wybrane wystawy zbiorowe
- 1976 – Kwidzyn, Dom Kultury[17],
- 1976 – Drezno (NRD), Salon Wystawowy[17],
- 1977 – Warszawa, Galeria TPSP Stara Kordegarda[17],
Wybrane wyróżnienia i odznaczenia
- Warszawski Krzyż Powstańczy[1],
- Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” z Rozetą i Mieczami[1],
- Odznaka Zasłużonego Działacza Kultury[1],
- Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Warszawy[1]
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Jan Graczyk – Budy Grabskie (pol.). akademia.cekis.pl. [dostęp 2021-04-02].
- ↑ a b Jan Graczyk (pol.). 1944.pl. [dostęp 2021-04-02].
- ↑ Nad strumieniem zwanym Rokita... w dzienniku „Głos Robotniczy” (25.07.1989; nr 172 (35026)).
- ↑ Andrzej Smyczek – A dłuto świerzbi aż diabli w „Informator Tygodniowy Skierniewic” (10.08.2001; nr 32 (371)).
- ↑ Diabli, święci i aktorzy w „Informator Tygodniowy Skierniewic” (18.08.2000; nr 33 (320)).
- ↑ Wojciech Grzesik – Jerzy Graczyk – artysta z Ursusa w dwutygodniku „Mocne Strony” (9/2020).
- ↑ a b Jerzy Graczyk wystawa malarstwa (pol.). kolorowa.arsus.pl. [dostęp 2021-04-02].
- ↑ Agnieszka Gorzkowska – Pracownia słynnego rzeźbiarza Jana Graczyka ocalona! w dwutygodniku „Mocne Strony” (20/2020).
- ↑ a b c Diabelskiemu Muzeum w darze w Magazyn Ilustrowany „Przyjaźń” (8 czerwca 1975; nr 23 (1374) str. 7).
- ↑ a b Rzeźby J.Graczyka na wystawie w Łazienkach w „Głos Ursusa” (13.03.1974; nr 11 (1161)).
- ↑ a b Rzeźby Graczyka w Łazienkach w „Trybuna Mazowiecka” (25.02.1974; nr 47 (6530)).
- ↑ Wybór rzeźb z leśnej galerii w „Głos Ursusa” (07.02.1988; nr. 6 (2115)).
- ↑ Pomnik Szarych Szeregów w Ursusie (pol.). armiakrajowa.org.pl. [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Miejsca pamięci - Pomnik Szarych Szeregów w Ursusie. (pol.). dobroni.pl. [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Gdyński sukces Jana Graczyka w „Głos Ursusa” (28.05.1972; nr 22 (1068)).
- ↑ „Głos Ursusa” (08.10.1972; nr. 41 (1087)).
- ↑ a b c d e Jan Graczyk (pol.). arsus.pl. [dostęp 2007-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-27)].
- ↑ Wystawa Jana Graczyka (pol.). arsus.pl. [dostęp 2007-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-27)].
Media użyte na tej stronie
Autor: Ὄνειροι, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasłużony Działacz Kultury – odznaka
Autor: Chemnitzer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Złota odznaka honorowa Za Zasługi dla Warszawy, egzemplarz nadany w 1979 roku.
Baretka: Warszawski Krzyż Powstańczy