Jan Hanč

Jan Hanč (ur. 30 maja 1916 r. w Pilźnie, zm. 19 lipca 1963 r. w Pradze) – czeski poeta, prozaik i tłumacz.

Elementy biograficzne

Ukończył średnią szkołę handlową (1935). Pracował jako urzędnik i planista. Aktywnie zajmował się lekką atletyką, początkowo jako zawodnik (był reprezentantem Czechosłowacji), potem jako trener. Na ostatnich latach jego życia wycisnęła piętno ciężka choroba.

Był członkiem Grupy 42.

Miał wielki wpływ na twórców skupionych wokół periodyku "Tvar".

Twórczość

Ogłosił niewielki tomik wierszy i próz poetyckich Události (1948, Wydarzenia). była to jedyna książka twórcy wydana za jego życia, jeśli nie liczyć pisanych z Miroslavem Horčicem tekstów o lekkiej atletyce - Sprinty (1959), Od startu k cíli (1962, Od startu do mety), Sprinty (1962, mimo zbieżności tytułów jest to inne dzieło niż praca z 1969 r.) - i przekładu utworów austriackiego prozaika Petera Altenberga. Wszystko, co Hanč napisał poza tym, pozostało w rękopisie i ukazało się w formie książkowej wiele lat po śmierci autora. Wybitny krytyk Jan Lopatka zaczął drukować teksty Hanča w roku 1965, przede wszystkim w czasopiśmie "Tvar". Przygotowywany w okresie przemian około 1968 wybór z całości dzieła pisarza nie zdążył się ukazać. W 1979 wydano edycję samizdatową jego utworów, a w 1984 opublikowano na emigracji w wydawnictwie "’68 Publishers" tom pod tytułem Sešity (Zeszyty). Wydanie krajowe mogło trafić do czytelników dopiero po Aksamitnej Rewolucji, ukazało się w wydawnictwie "Československý spisovatel" w roku 1991. Publikacja ta nosi taki sam tytuł jak debiutancka książeczka. Identycznie jak debiut zatytułowane jest też wydanie krytyczne, ale ogłoszony przez wydawnictwo "TORST" tom nie jest cienkim zbiorkiem wierszy, tylko liczącą ponad trzysta pięćdziesiąt stron księgą, opatrzoną tekstami krytycznymi i obszerną notą edytorską.

Największym osiągnięciem Hanča są jego zapiski o charakterze dziennikowym, niezwykle zróżnicowane, tak pod względem stylistycznym, jak tematycznym, nie stroniące od mrocznych stron życia, otwarte czasem aż do granicy ekshibicjonizmu, pełne gorzkiej mądrości człowieka XX stulecia. Formalnie najbliższe są dziennikowej linii dzieła Jakuba Demla.

Na polski utwory Hanča tłumaczył Leszek Engelking.

Bibliografia

• Jan Lopatka, Jan Hanč. (W:) Jan Hanč, Události, opracowanie redakcyjne Jan Lopatka, przejrzane i dopełnione przez Michaela Špirita, Praha 1995
• Leszek Engelking, Nie wysłany list miłosny. “Literatura na Świecie” 1999, nr 5-6