Jan Henryk X Hochberg

Jan Henryk X Hochberg von Pless
Hans Heinrich X von Hochberg
Ilustracja
Herb
Hochberg
Książę
Rodzina

Hochbergowie

Data i miejsce urodzenia

2 grudnia 1806
Berlin

Data i miejsce śmierci

20 grudnia 1855
Berlin

Ojciec

Jan Henryk VI

Matka

Anna Amalia Anhalt-Knothe-Pless

Żona

pierwsza żona
– hrabina Ida von Stechow – ślub 1832 r.
druga żona
-hrabina Adelheid von Stechow – ślub 1848 r.

Dzieci

1.- Jan Henryk XI Hochberg – (1833-1907).
2.- Jan Henryk XII, Maksymilian Hochberg – (*-1835).
3.- Jan Henryk XIII, Konrad (1837-1858)
4. – Anna von Hochberg – (1839-1916)
5.- Jan Henryk XIV, Bolko von Hochberg – (1843-1926).

Jan Henryk X Hochberg (niem. Hans Heinrich X Graf von Hochberg) (ur. 2 grudnia 1806 w Berlinie, zm. 20 grudnia 1855 tamże) – hrabia von Hochberg, książę Pszczyński i Książa, magnat, przemysłowiec, arystokrata, polityk[1].

Biografia

Jan Henryk X Hochberg urodził się 2 grudnia 1806 r. w Berlinie. Był pierworodnym synem Jana Henryka VI Hochberga i księżniczki Anny Amalii Anhalt-Köthen-Pless. Ich siedzibą był zamek Książ. Młody książę był pod opiekę krewnych, pszczyńskich Anhaltów, których był siostrzeńcem. Karierę rozpoczął w pruskiej armii, ale ze względu na nieporadność swego ojca, musiał ją porzucić i zająć się zarządzaniem rodowymi włościami w Książu. W 1832 r. Jan Henryk X Hochberg ożenił się z Idą von Stechow-Kotzen, córką Fryderyka Ludwika Wilhelma von Stechow, z którą miał piątkę dzieci. Po śmierci pierwszej żony w 1848 r. poślubił Adelheidę v. Stechow, siostrę swojej pierwszej żony. Był członkiem Zgromadzenia Narodowego w Prusach. Zmarł 20 grudnia 1855 r. w Berlinie, pochowany został w Świebodzicach w krypcie kościoła Św. Mikołaja.

Historia

W 1846 roku brat matki – książę Henryk von Anhalt-Pless, ostatni potomek męski tego rodu, związanego historycznie z rodziną von Promnitz na mocy odpowiednich umów sukcesyjnych zapisał siostrzeńcowi Janowi Henrykowi X znaczne dobra księstwa pszczyńskiego na Górnym Śląsku. Dzięki pozyskaniu nowych dóbr Hochbergowie (Jan Henryk X, Jan Henryk XI, Jan Henryk XV) stali się jednym z najbogatszych i najbardziej wpływowych rodów arystokratycznych Śląska. Jan Henryk X von Hochberg, syn i spadkobierca budowniczego Starego Książa, zapisał się w annałach rodzinnych wielkimi literami, został pierwszym w tym rodzie księciem[2]. Przejęcie przez Hochbergów księstwa pszczyńskiego, potwierdzone zostało dekretem królewskim z 1848 roku, kolejny dekret – z 1850 roku, przyznawał Janowi Henrykowi X i jego następcom tytuł książąt von Pless. Nadany mu w Charlottenburgu w 1855 roku dyplom, gwarantował rozszerzenie herbu, na którym łączą się otoczone purpurą książęcego płaszcza stary herb hrabiowski, nadany w roku 1683 Hochbergom z herbem sławnego rodu von Promnitz[3].

Panowanie

Pod rządami Jana Henryka X rozpoczęto w księstwie pszczyńskim wielkie inwestycje przemysłowe. W oparciu o wzorce swoich zakładów skupionych w Wałbrzychu na Dolnym Śląsku i ściągniętych stamtąd fachowców, powstały 4 nowe kopalnie węgla kamiennego: „Schadok” w Kokocińcu (1846), „Radość Augusty” w Łaziskach Górnych (1847), „Brada” w Łaziskach Górnych (1850) i „Fryderyk Erdmann” pod Mikołowem (1850)[4]. Powstały też nowe huty żelaza: „Adelajda” w Gostyni (1850) i „Justyna” pod Katowicami, rozbudowano hutę „Ida” w Kokocińcu (1846), której budowę rozpoczęto za panowania poprzedniego księcia, a kopalnię „Emanuelssegen” poddano modernizacji, wyposażając w maszyny parowe. Hochberg przywiązywał dużą wagę do rozbudowy sieci drogowej. W 1852 roku uruchomiono pierwszą w dobrach pszczyńskich linię kolejową z Murcek do Katowic, która umożliwiła znaczne zwiększenie wydobycia węgla kamiennego w kopalni „Emanuelssegen”. Jan Henryk X dał się poznać jako energiczny gospodarz. Na początku jego panowania w latach (1846–48) przypadła klęska nieurodzaju i głodu, która wstrząsnęła Górnym Śląskiem. Prócz wielkiej pomocy dla ludności powiatu pszczyńskiego podjętej częściowo z administracją rządową, książę pszczyński dla przezwyciężenia ogólnego upadku swych dóbr, a zwłaszcza rolnictwa, przedsięwziął wielkie roboty takie jak melioracje i osuszanie pól i łąk, regulacje rzek i potoków oraz budowę dróg lokalnych, które to działania kontynuował potem jego syn Jan Henryk XI (1855-1907)[5].

Przypisy

Bibliografia

  • Jerzy Polak: Poczet panów i książąt pszczyńskich: Od Fryderyka Erdmanna Anhalta do Jana Henryka XV Hochberga, Część 2. Pszczyna: Towarzystwo Miłośników Ziemi Pszczyńskiej, 2007.
  • Instytucje dla dobra górników Kopalń Książańskich Jego Wysokości, Księcia von Pless w Wałbrzychu na Śląsku, Wałbrzych: Biblioteka Fundacji Księżnej Daisy, 2015.
  • A. Kuzio-Podrucki, Hoberg, Hohberg, Hochberg. Trzy nazwiska – jeden ród, Wałbrzych 2018, ISBN 978-83-941763-3-4.
  • Wojciech Roszkowski, Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., w: Przegląd Historyczny, 1983, Tom 74, Numer 2, s. 283

Media użyte na tej stronie

Hans Heinrich X. Fürst von Pless (1806-1855).png
Hans Heinrich X von Hochberg, od 1850 r. książę von Pless (1806-1855)