Jan IV Wielki Komnen

Jan IV Wielki Komnen
cesarz Trapezuntu
Okres	od 1429 do 1459
Dane biograficzne
Dynastia	Komnenowie
Data urodzenia	ok. 1403
Data śmierci	1459
Ojciec	Aleksy IV Wielki Komnen
Matka	Teodora Kantakuzen
Żona	1. Nieznana z imienia córka Aleksandra I Wielkiego 2. księżniczka turecka
Dzieci	Aleksy, Teodora, Eudoksja

Jan IV Dobry, gr. Ιωάννης Δ΄ Μέγας Κομνηνός – Iōannēs IV Megas Komnēnos, łac. Ioannes Kaloioannes (ok. 1403 – 1459) – cesarz Trapezuntu w latach 1429–1459. Syn cesarza Aleksego IV i Teodory Kantakuzen. Starszy brat Dawida II, młodszy brat Aleksandra Komnena.

Życiorys

W 1417 Jan został mianowany despotą przez swojego ojca, ale odbyło się to bez bezpośredniego spotkania obu stron. W 1426 Jan zamordował jednego z dworzan, którego podejrzewał o romans z cesarzową Teodorą, a następnie chciał zaatakować swoich rodziców. Jego próba została udaremniona przez innych dworzan, a Jan został zmuszony do wyjazdu do Gruzji.

W Gruzji Jan ożenił się córką króla. W 1427, wspierany przez gruzińskie oddziały, Jan wypłynął z genueńskiej kolonii Kaffy na Krymie i w 1429 dotarł do Trapezuntu. Jego ojciec zebrał swoje wojsko i ruszył przeciw synowi, ale Janowi udało się pozyskać sympatię kilku wpływowych szlachciców. Cesarz Aleksy IV ostatecznie został zamordowany przez agentów syna w swoim własnym namiocie podczas snu. W październiku 1429 Jan został oficjalnie koronowany na nowego cesarza Trapezuntu.

Małżeństwa i potomstwo

Jan IV był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była księżniczka gruzińska - Nieznana z imienia córka Aleksandra I Wielkiego. Jego drugą żoną była księżniczka turecka o nieznanym imieniu. Prawdopodobnie z pierwszego małżeństwa Jan miał syna i przynajmniej jedną córkę (prawdopodobnie dwie):

• Aleksego (1455–1463), ściętego 1 listopada 1463 roku razem ze stryjem i braćmi stryjecznymi w Konstantynopolu przez sułtana Mehmeda II Zdobywcę,
• Teodorę, żonę Uzun Hasana z Ak Kojunlu,
• Eudoksję (Valenzę), żonę Mikołaja Crispo, pana Siros (możliwe że była to siostra Jana IV, a nie jego córka).

Bibliografia

• Małgorzata Dąbrowska, Jan IV Komnen [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, pod redakcją naukową Oktawiusza Jurewicza, Warszawa 2002, s. 233.
• Michał Kozłowski, Trapezunt - ostatni bizantyński bastion [1]