Jan Jacyna

Jan Jacyna

generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	15 grudnia 1864 Petersburg
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1930 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1885–1922
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Jednostki	I Korpus Polski
Stanowiska	szef Departamentu Szkolnictwa Wojskowego w M.S.Wojsk., adiutant generalny Naczelnika Państwa, przewodniczący Oficerskiego Trybunału Orzekającego
Główne wojny i bitwy	wojna rosyjsko-japońska I wojna światowa
Późniejsza praca	pisarz
Odznaczenia

Grób rodziny Jacynów i Ossowieckich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Jan Jacyna (ur. 15 grudnia^[1] 1864, zm. 10 grudnia 1930 w Warszawie)^[2] – generał dywizji Wojska Polskiego, pisarz, inżynier.

Życiorys

Był synem Aleksandra i Natalii z Hejnarowiczów. W 1878 ukończył gimnazjum w Petersburgu, a następnie Wyższą Szkołę Inżynieryjną w Kronsztadzie i petersburską Wojskową Akademię Artylerii. Od 1885 był oficerem zawodowym artylerii w Armii Imperium Rosyjskiego. Przeszedł kolejne szczeble dowodzenia w czasie rosyjskich wojen imperialnych, a także pracował w szkolnictwie wojskowym. Od 1910 był wiceprezesem Towarzystwa Dobroczynności w Petersburgu oraz kuratorem kuchni studenckiej tamże. Generał major z 1911. Po rewolucji 1917 był aktywistą i wiceprezesem Związku Wojskowych Polaków oraz prezesem i skarbnikiem Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego w Petersburgu. W czerwcu 1917 roku był członkiem Polskiego Wojskowego Komitetu Wykonawczego^[3].

Odznaka Polskiej Wojskowej Misji Zakupów

W grudniu 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego w stopniu generała majora i mianowany szefem Departamentu Szkolnictwa Wojskowego w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie. Był także członkiem Rady Wojskowej oraz wchodził w skład pierwszego zarządu Ligi Żeglugi Polskiej^[4] (która m.in. przyczyniła się do powstania portu w Gdyni). 1 maja 1920 został zatwierdzony w stopniu generała podporucznika z 1 kwietnia tego roku. W 1921 pełnił funkcję szefa Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu. W latach 1921–1922 był adiutantem generalnym Naczelnika Państwa. Z dniem 1 czerwca 1922 został formalnie przeniesiony w stan spoczynku, w stopniu generała porucznika^[5]. Zatrzymany w służbie czynnej, był przewodniczącym Oficerskiego Trybunału Orzekającego, był również członkiem Komisji Ustawodawczej oraz Sądu Honorowego dla generałów. 26 października 1923 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu generała dywizji.

Pod koniec życia zajął się pisarstwem. Był autorem kilku tomów pamiętników, w których przedstawił swoje przeżycia z różnych okresów XIX i XX w. Zmarł 10 grudnia 1930 w Warszawie^[6][7]. 12 grudnia 1931 roku został pochowany na tamtejszym cmentarzu Powązkowskim (kwatera PPRK-1-79,80)^[8][9].

Rodzina

Jan Jacyna był żonaty z Wiktorią Ossowiecką, siostrą Stefana, z którą miał syna, Aleksandra.

Aleksander Jacyna urodził się w 1894 roku. W 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy artylerii. Był oficerem rezerwy 27 Pułku Artylerii Polowej i 2 Dywizjonu Artylerii Konnej. W czasie bitwy warszawskiej w sierpniu 1920 roku był osobistym adiutantem Wojskowego Gubernatora Warszawy^[10]. W ostatnich latach życia pełnił służbę dyplomatyczną^[11]. Zmarł 6 sierpnia 1928 roku w Nicei na ropne zapalenie płuc. 4 września 1928 roku został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera PPRK-1-79,80)^[9].

Awanse

• Porucznik – 1885
• Podpułkownik – 1900
• Generał major – 1911
• Generał lejtnant – 1917
• Generał podporucznik – 1 maja 1920 zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920
• Generał porucznik – 1 czerwca 1922 z dniem przeniesienia w stan spoczynku
• Generał dywizji – 26 października 1923 zatwierdzony ze starszeństwem 1 czerwca 1919

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[12]
• Krzyż Walecznych
• Odznaka Pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji
• Wielki Oficer Orderu Korony Włoch (30 stycznia 1923, Włochy)^[13]
• Order Izabeli Katolickiej II klasy (Hiszpania)
• Komandor Orderu Legii Honorowej (1922, Francja)^[14]
• Oficer Orderu Legii Honorowej (1921, Francja)^[15]
• Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée) (1925)^[16]
• Order św. Włodzimierza III klasy (1912, Imperium Rosyjskie)
• Order św. Włodzimierza IV klasy (1902, Imperium Rosyjskie)
• Order św. Anny III kl. (1896, Imperium Rosyjskie)
• Order św. Stanisława I klasy (1914, Imperium Rosyjskie)
• Order św. Stanisława II klasy (1897, Imperium Rosyjskie)
• Order św. Stanisława III klasy (1892, Imperium Rosyjskie)
• Srebrny Medal pamiątkowy z koronacji Mikołaja II (1896, Imperium Rosyjskie)
• Znak absolwenta Michajłowskiej Akademii Artyleryjskiej (1888, Imperium Rosyjskie)
• Znak 200-lecia Korpusu Morskiego (1901, Imperium Rosyjskie)
• Srebrny znak ukończenia Morskiej Szkoły Inżynieryjnej cesarza Mikołaja I (1910, Imperium Rosyjskie)^[17]

Publikacje

Pamiętniki

• 30 lat w stolicy Rosji (1888–1918). Wspomnienia, Warszawa 1926
• W wolnej Polsce. Przeżycia (1918–1923), Warszawa 1927
• Przed przełomem (1923–1926). Przeżycia, Warszawa 1929
• Wiosna (1918–1926), Warszawa 1931

Inne

• Nauka artylerii, Warszawa 1922 (współautor)
• Zagłada Caratu, Warszawa 1930

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
• Andrzej Suchcitz, Generałowie wojny polsko-sowieckiej 1919–1920. Mały słownik biograficzny, Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, Białystok 1993.
• PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .

Linki zewnętrzne

• Publikacje Jana Jacyny w bibliotece Polona