Jan Jakub Gay

Grób Gaya na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (2006)

Jan Jakub Gay (ur. 29 listopada 1801 w Kamionie albo 1 grudnia 1803 w Warszawie, zm. 2 października 1849 w Warszawie) – polski architekt, reprezentant historyzmu, dziad Henryka Juliana.

Życiorys

Po ukończeniu nauki w Korpusie Kadetów w Kaliszu, w latach 1822–1825 służył w wojsku Królestwa Polskiego. Z polecenia Ministerstwa Skarbu wyjechał w 1830 na studia do Anglii, Holandii, Francji i Niemiec. Po powrocie do Polski zasłynął jako pierwszy w Warszawie architekt stosujący ozdoby architektoniczne z lanego żelaza i blachę cynkowaną do krycia dachów – jego kamienica i pałac przy ul. Grzybowskiej 19 była pionierskim wykorzystaniem elementów żelaznych, o 10 lat starsza niż słynna kamienica przy Krakowskim Przedmieściu 17 projektu Franciszka Marii Lanciego.

Był członkiem Instytutu Królewskiego Architektury w Londynie oraz Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Sankt Petersburgu.

Żonaty z Anną z Heurichów miał z nią pięcioro dzieci. Zmarł we własnym domu w 1849 roku. Wśród osieroconych dzieci był siedmioletni Stanisław Gay, który 19 lutego 1863 w oddziale Ludwika Mierosławskiego zginął w bitwie pod Krzywosądzą na Kujawach.

Jakub Gay był luteraninem, pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 10, grób 29)^[1].

Ważniejsze prace

• Bank Polski przy pl. Bankowym w Warszawie (1828-1830)
• oficyna przy ul. Elektoralnej 2 (razem z Antonio Corazzim)
• Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Główny Urząd Miar, ul. Elektoralna 2a (1829-1830) (z Antonio Corazzim)
• Obelisk ku czci cara Aleksandra I na Cytadeli Warszawskiej (proj. 1829, rozebrany 1924)
• spichlerz nad Narwią w Nowym Dworze Mazowieckim (1844)
• Stara Papiernia w Konstancinie (1836-1838)
• Gościnny Dwór na Wielopolu (razem z Alfonsem Kropiwnickim) (1841)
• część gmachów Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności przy ul. Bednarskiej
• dom Nowakowskiego przy ul. Królewskiej
• stacja drogi żelaznej warszawsko-wiedeńskiej w Żyrardowie (1845)
• kaplica pw. Św. Tadeusza w Rudzie Malenieckiej (1848)
• jatki w posesji Zrazowskiego przy ul. Nowy Świat 64 (1849)
• domy A. Cohna przy zbiegu ul. Przechodniej i Ptasiej
• dom własny przy ul. Grzybowskiej 19, znany jako kamienica i pałac Gaya
• cerkiew św. Aleksandry w Stanisławowie

Przypisy

Bibliografia

• Kwiatkowski M., Pałac i kamienica Gaya, [w:] "Spotkania z Zabytkami", nr 4/2007, ISSN 0137-222X
• Łoza S., Architekci i Budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954

Linki zewnętrzne

• Architektura przedwojennej Warszawy. warszawa1939.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. Jan Jakub Gay