Jan Jarkowski (inżynier)

Jan Jarkowski

Jan Jarkowski, poza Polską znany jako Iwan Osipowicz Jarkowski[1], ros. Иван Осипович Ярковский (ur. 24 maja 1844 w Oświei, zm. 22 stycznia 1902 w Heidelbergu) – polski[2] inżynier, który w 1888 wysunął hipotezę istnienia niewielkiego efektu termicznego zmieniającego orbity obiektów krążących wokół Słońca, znanego jako efekt Jarkowskiego[3].

Życiorys

Jan Jarkowski urodził się w Oświei (wówczas zabór rosyjski), dokąd jego ojciec wyjechał z Warszawy po klęsce powstania listopadowego, za udział w którym utracił tytuł szlachecki. Rodzice zmarli wcześnie i Jarkowski ukończył szkołę wojskową dla sierot, po czym służył w oddziale artylerii na Kaukazie. Nie został przyjęty do wojskowej akademii technicznej, prawdopodobnie ze względu na polskie pochodzenie. W roku 1868 rozpoczął studia w Sankt Petersburskim Instytucie Technologii Praktycznej[4], gdzie w roku 1872 uzyskał tytuł inżyniera. Od 1873 do 1894 pracował w towarzystwie kolejowym linii Moskwa-Brześć, mieszkając kolejno w Mińsku, Smoleńsku i Moskwie. W roku 1885 został członkiem, a w 1889 prezesem Rosyjskiego Towarzystwa Technologicznego. W roku 1901 z powodu złego stanu zdrowia wyjechał do Badenweiler. Zmarł w roku 1902 w Heidelbergu na chorobę nowotworową (mięsaka)[3].

Miał sześcioro dzieci[5]. Swoich trzech synów kształcił w Krakowie. Jeden z nich był potem profesorem okulistyki w Paryżu, drugi admirałem w Rydze lub w Rewlu, a trzeci, Witold Jarkowski – konstruktorem samolotów. Archiwa osobowe Jarkowskiego zostały zniszczone podczas powstania w getcie warszawskim, co jest jednym z powodów małej ilości źródeł dotyczących tego naukowca[5].

W uznaniu jego pracy jedną z planetoid nazwano (35334) Yarkovsky[6].

Przypisy

  1. ↑ Paweł Ziemnicki. Zderzenie planetoidy z Ziemią?. „Wiedza i Życie”. 2021 (4), s. 48. POLITYKA Sp. z o.o. SKA. ISSN 0137-8929. 
  2. ↑ George Beekman. I. O. Yarkovsky and the discovery of ‘his’ effect. „Journal for the History of Astronomy”. 37 (126), s. 71–86, 2006. London: Science History Publications. ISSN 0021-8286. 
  3. ↑ a b George Beekman. I. O. Yarkovsky and the Discovery of 'his' Effect. „Journal for the History of Astronomy”. 37, part 1 (126), s. 71-86, 2006. 
  4. ↑ Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu, Warszawa , 1933, s. 90.
  5. ↑ a b George Beekman. The nearly forgotten scientist Ivan Osipovich Yarkovsky. „Journal of the British Astronomical Association”. 115 (4), s. 207-212, 2005. 
  6. ↑ 35334 Yarkovsky (1997 FO1) - NASA JPL Small-Body Database Browser.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Yarkovsky.jpg
Jan Jarkowski - polski inżynier