Jan Kąkolewski

Jan Zdzisław Kąkolewski

„Dziadek”, „Gracjan”, „Józef”, „Stefan”, „Zaremba”

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1893 Pobiedziska
Data i miejsce śmierci	22 września 1977 Poznań
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940 (od 1928 roku w Straży Granicznej)
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa Polska Armia Ludowa
Formacja	Armia Wielkopolska Straż Graniczna
Jednostki	6 pułk piechoty Korpus Ochrony Pogranicza
Główne wojny i bitwy	powstanie wielkopolskie, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Jan Zdzisław Kąkolewski, ps. „Dziadek”, „Gracjan”, „Józef”, „Stefan”, „Zaremba” (ur. 23 grudnia 1893 w Pobiedziskach, zm. 22 września 1977 w Poznaniu) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys

Syn Bronisława i Stanisławy. Ukończył gimnazjum w Poznaniu. Studiował w Królewskiej Wyższej Szkole Budowy Maszyn w Poznaniu, następnie w Essen, z obu szkół został wydalony za działalność polityczną. Od 1908 działał w tajnych organizacjach młodzieżowych zaboru pruskiego, m.in. był komendantem organizacji niepodległościowej „Żuaw”, od 1911 w Towarzystwie Kształcenia Młodzieży „Iskra”, w Towarzystwie Tomasza Zana, 8 września 1912 ukończył pierwszy w zaborze kurs harcerski, organizator I Drużyny Harcerskiej im. W. Jagiełły w Poznaniu^[1]. W 1913 został uwięziony przez władze pruskie. W czasie I wojny światowej, w maju 1915, został wcielony do 19 pułku piechoty armii pruskiej. W 1918 działał w POW na terenie zaboru pruskiego. Od grudnia 1918 walczył w powstaniu wielkopolskim. Następnie, do 1933 służył w Wojsku Polskim. Awansowany w 1919 do stopnia podporucznika. W latach 1919–1920 brał udział w wojnie z bolszewikami. W 1922 w stopniu kapitana piechoty służył w 6 pułku piechoty Legionów^[2]. Z dniem 26 lutego 1925 otrzymał przeniesienie do Korpusu Ochrony Pogranicza^[3]. W październiku 1926 został przeniesiony z KOP do macierzystego 6 pp Leg.^[4], a w październiku następnego roku wyznaczony na stanowisko oficera Przysposobienia Wojskowego^[5]. W marcu 1929 został przeniesiony na stanowisko komendanta placu Kalisz^[6][7]. W listopadzie 1932 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII, a z dniem 31 stycznia 1933 przeniesiony w stan spoczynku^[8][9].

W 1939 walczył w kampanii wrześniowej, m.in. w obronie Warszawy. Po kapitulacji Warszawy został członkiem Związku Walki Zbrojnej w Siedlcach. W latach 1941–1943 był komendantem Narodowej Organizacji Wojskowej na terenie Białostocczyzny. Od 1943 w Armii Krajowej. Latem 1944 przeszedł do Polskiej Armii Ludowej. Jako pułkownik brał udział w powstaniu warszawskim, trafił do niewoli (nr jeniecki 225067). W konspiracji posługiwał się nazwiskiem Mieczysław Fibak^[10].

Po wojnie powrócił do Poznania. Pracował jako urzędnik. Był członkiem Związku Powstańców Wielkopolskich.

Zmarł 22 września 1977 w Poznaniu. Pochowany 27 września 1977 na cmentarzu komunalnym Miłostowo (pole 5-1-28)^[11].

Awanse

• podporucznik – 1919
• major – 18 lutego 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 163 lokatą w korpusie oficerów piechoty
• podpułkownik – 1939?
• pułkownik – 1 stycznia 1942
• generał brygady – 1944 (w PAL)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[12]
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (18 października 1932)^[13]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz 1, 2 i 3 w 1921)^[14][15]
• Złoty Krzyż Zasługi^[1]
• Wielkopolski Krzyż Powstańczy (4 listopada 1958)^[16]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[1]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[1]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)^[17]

Upamiętnienie

Jan Kąkolewski jest patronem Szkoły Podstawowej w Pomarzanowicach.

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz Łaszczewski, Jan Zdzisław Kąkolewski, [1].
• Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, Życiorys Generała Jana Kąkolewskiego.