Jan Kędra

Jan Kędra
Błyskawica, Jaskółka
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia20 lipca 1913
Sabaudia
Data i miejsce śmierci9 maja 1945
Tomaszów Lubelski
Przebieg służby
Lata służby1934–1938, 1939–1945
Siły zbrojneII Rzeczpospolita Wojsko Polskie II RP
Bataliony Chłopskie
Jednostki23 pułk piechoty,
Centrum Wyszkolenia Piechoty,
oddział partyzancki Batalionów Chłopskich
Stanowiskadowódca oddziału partyzanckiego BCh
Główne wojny i bitwyII wojna światowa
Późniejsza pracafunkcjonariusz Milicji Obywatelskiej

Jan Kędra pseud. Błyskawica (ur. 20 lipca 1913 w Sabaudii, zm. 9 maja 1945 tamże) – działacz ruchu ludowego, członek Związku Walki Zbrojnej, dowódca oddziału Batalionów Chłopskich, funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej[2].

Życiorys

Urodził się w rodzinie chłopskiej. Rozpoczętą edukację w szkole w Tomaszowie Lubelskim kontynuował w gimnazjum. Natomiast świadectwo dojrzałości uzyskał na kursach wieczorowych. Służbę wojskową rozpoczął w 1934 w 23 pułku piechoty. Następnie został skierowany do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Po ukończeniu szkoły CWP jako kapral pchor. pozostał w wojsku w służbie nadterminowej do 1938. Po powrocie do Sabaudii wstąpił do koła Związku Młodzieży Wiejskiej RP[2].

II wojna światowa

Po zakończeniu wojny obronnej 1939 w której brał udział, wrócił do domu, gdzie zajmował się gospodarstwem oraz zbieraniem i gromadzeniem pozostałej po wojnie broni i amunicji. Wstąpił do Związku Walki Zbrojnej z którego jako zastępca komendanta grupy ZWZ (wraz z nią) przeszedł do Batalionów Chłopskich. W marcu 1942 grupa przekształciła się w oddział partyzancki BCh[2].

Po śmierci dowódcy oddziału BCh którym był Tadeusz Wasiołek, Jan Kędra przejął dowództwo nad oddziałem i pełnił je do końca wojny. Kierując oddziałem przeprowadził wiele udanych akcji, m.in.:

  • 12 listopada 1942, atak na urząd gminny w Majdanie Górnym, w czasie którego zniszczono m.in.dokumenty[3].
  • 20 listopada 1942, wspólna akcja z oddziałem Armii Krajowej Wilhelma Szczepankiewicza w czasie której opanowano posterunek policji granatowej w Narolu. Zabity został żandarm niemiecki będący komendantem posterunku a 22 policjantów zostało rozbrojonych[3].
  • 19 marca 1943, urządził zasadzkę na kolumnę niemieckiej żandarmerii w lesie Dąbrowa, zabijając 17 żandarmów i oficera SS.
  • 30 września 1943, akcja likwidacji agentów niemieckich w powiecie tomaszowskim, wykonano 7 wyroków śmierci[5].
  • 20 października 1943, atak na areszt gminny w Łukowej. W czasie wspólnej akcji z oddziałem BCh dowodzonym przez Antoniego Wróbla uwolniono czterech żołnierzy BCh[6].
  • 15 grudnia 1943, akcja na tartak pracyjący na rzecz Niemców w Suścu, w czasie ataku poległo 4 Niemców a kilku raniono. Tartak zniszczono a załogę rozpędzono[8].
  • 18 stycznia 1944, akcja wraz z oddziałem Pawła Pisarczyka "Huragana" (w sumie 180 partyzantów) przeprowadzona na zasiedlone przez niemieckich kolonistów wsie Wola Gródecka i Gródek, w czasie walki zginęło trzech kolonistów.
  • 4 marca 1944, wspólna walka z 1 Ukraińską Dywizją Partyzancką stoczona przeciw Niemcami pod Kosobudami. Zniszczono 4 czołgi, zabito i raniono wielu Niemców.
  • 30 marca 1944, zasadzka zorganizowana wspólnie z oddziałem Bronisława Krzeszowca "Gołębia" koło wsi Borówek, w czasie walki poległo 17 esesmanów. Wśród partyzantów było 2 rannych.
  • 4 maja 1944, atak na ochronę stacji kolejowej w Krasnobrodzie, w czasie walki zginęło dwóch Niemców[9].

Po wyzwoleniu z pod okupacji niemieckiej Jan Kędra został funkcjonariuszem Milicji Obywatelskiej w Tomaszowie Lubelskim[2]. Jesienią 1944 został funkcjonariuszem Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Tomaszowie Lubelskim w stopniu kapitana. Współpracował z NKWD i uczestniczył w zwalczaniu podziemia nacjonalistycznego, które wydało za to na niego wyrok śmierci, wykonany 9 maja 1945.

Przypisy

  1. ↑ Walki zbrojne 1977 ↓, s. 366.
  2. ↑ a b c d Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego 1989 ↓, s. 177.
  3. ↑ a b Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945 1983 ↓, s. 78.
  4. ↑ Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945 1983 ↓, s. 149.
  5. ↑ Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945 1983 ↓, s. 223,.
  6. ↑ Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945 1983 ↓, s. 236.
  7. ↑ Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945 1983 ↓, s. 253.
  8. ↑ Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945 1983 ↓, s. 276.
  9. ↑ Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945 1983 ↓, s. 377.

Bibliografia

  • Praca zbiorowa: Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Warszawa: LSW, 1989.
  • Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: MON, 1977.
  • Janusz Gmitruk, Piotr Matusak, Jan Nowak: Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945. Warszawa: LSW, 1983.
  • Polegli w walce o władzę ludową red. Ryszard Halaba, Warszawa 1970.
  • Jerzy Ślaski, Żołnierze wyklęci, Warszawa 1996.
  • Jerzy Ślaski, Polska Walcząca t. II, Warszawa 1999.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Naramiennik Kapitan.svg
Naramiennik kapitana Wojsk Lądowych RP.
POL Krzyż Batalionów Chłopskich.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzyż Batalionów Chłopskich.