Jan Kanty Lorek
 | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | bazylika katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu |
| Biskup diecezjalny sandomierski | |
| Okres sprawowania | 1946–1967 |
| Administrator apostolski diecezji sandomierskiej | |
| Okres sprawowania | 1936–1946 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne | 27 września 1907 |
| Prezbiterat | 2 lipca 1911 |
| Nominacja biskupia | 26 kwietnia 1936 |
| Sakra biskupia | 7 czerwca 1936 |
| Odznaczenia | |
 | |
| Data konsekracji | 7 czerwca 1936 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Warszawa | ||||||||
| Miejsce | |||||||||
| Konsekrator | |||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Jan Kanty Lorek (ur. 20 października 1886 w Błażejowicach, zm. 4 stycznia 1967 w Sandomierzu) – polski duchowny rzymskokatolicki, członek Zgromadzenia Księży Misjonarzy, administrator apostolski diecezji sandomierskiej w latach 1936–1946, biskup diecezjalny sandomierski w latach 1946–1967.
Życiorys
Urodził się 20 października 1886 w Błażejowicach. Kształcił się w Małym Seminarium, a następnie w Instytucie Teologicznym Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie[1]. 27 września 1907 złożył śluby zakonne[1], a 2 lipca 1911 w katedrze na Wawelu został wyświęcony na prezbitera przez biskupa Anatola Nowaka[2].
W latach 1912–1916 pełnił funkcję dyrektora zakładu dla sierot w Czernej, a następnie zarządzał Domem Wychowawczym im. Ks. Siemaszki w Krakowie[2]. W latach 1915–1917 był żołnierzem armii niemieckiej, a w latach 1917–1918 duszpasterzem polskich robotników w Niemczech[3]. W 1920 uczestniczył w przygotowaniach do plebiscytu na Śląsku[2]. W 1930 został superiorem i proboszczem parafii Świętego Krzyża w Warszawie[1].
W związku z brakiem zgody władz państwowych na objęcie diecezji sandomierskiej przez biskupa Czesława Sokołowskiego 26 kwietnia 1936 został mianowany administratorem apostolskim tej diecezji i biskupem tytularnym Modry[1]. Święcenia biskupie otrzymał 7 czerwca 1936 w kościele Świętego Krzyża w Warszawie[2]. Konsekrował go kardynał Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita warszawski, w asyście arcybiskupa Stanisława Galla[4], biskupa pomocniczego warszawskiego[5], i Józefa Gawliny, biskupa polowego Wojska Polskiego[4]. Ingres do katedry w Sandomierzu odbył 9 czerwca 1936[1], a rządy w diecezji objął dzień później[2]. Założył Instytut Wyższej Kultury Religijnej w Sandomierzu i Radomiu, Dom Katolicki w Sandomierzu i Katolicki Uniwersytet Ludowy w Wąchocku. Zapoczątkował renowację katedry sandomierskiej[1]. Był członkiem rady wyższej Towarzystwa św. Wincentego à Paulo w Warszawie[6]. W czasie okupacji niemieckiej pozostał w diecezji, interweniując u władz niemieckich w sprawie aresztowanych (we wrześniu 1939 wykupił 600 zatrzymanych w Opatowie-Zochcinie, u gubernatora Hansa Franka zabiegał o uwolnienie biskupów lubelskich) i organizując pomoc dla osadzonych w obozach koncentracyjnych. W czerwcu 1940, motywowany zapewnieniem okupanta o rezygnacji z przymusowego werbunku na roboty do Niemiec pod warunkiem zebrania się wystarczającej liczby ochotników, wezwał wiernych do zgłaszania się. Został za to upomniany przez polskie władze konspiracyjne, w ocenie których odezwa biskupa służyła niemieckim interesom i wprowadzała Polaków w błąd[1]. 12 marca 1946 został prekonizowany biskupem diecezjalnym diecezji sandomierskiej. Rządy w diecezji objął 19 maja 1946[3]. W okresie kierowania diecezją ustanowił 46 parafii, w tym czasie zostało wzniesionych 58 kościołów[1].
W Episkopacie Polski zasiadał w Komisji Szkolnej, Komisji ds. Dobroczynnych, Komisji Duszpasterskiej, należał także do Caritasu[1]. Konsekrował biskupów pomocniczych sandomierskich: Franciszka Jopa (1946), Piotra Gołębiowskiego (1957) i Walentego Wójcika (1961). Był współkonsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego gnieźnieńskiego Henryka Grzondziela (1959)[4].
Zmarł 4 stycznia 1967 w Sandomierzu. Został pochowany w podziemiach katedry sandomierskiej[1].
Ordery i odznaczenia
Zarządzeniem prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 27 listopada 1929 „za zasługi na polu pracy wychowawczej nad młodzieżą” został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[7].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j K. Krasowski: Biskupi katoliccy II Rzeczypospolitej. Słownik biograficzny. Poznań: Bene Nati, 1996, s. 147–149. ISBN 83-86675-03-9.
- ↑ a b c d e Nota biograficzna Jana Kantego Lorka na dawnej stronie diecezji sandomierskiej. sandomierz.opoka.org.pl (arch.). [dostęp 2015-10-27].
- ↑ a b P. Nitecki: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, kol. 255. ISBN 83-211-1311-7.
- ↑ a b c Jan Kanty Lorek. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2015-10-27]. (ang.).
- ↑ P. Nitecki: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, s. 34*. ISBN 83-211-1311-7.
- ↑ Pod egidą św. Wincentego à Paulo. „Kurier Warszawski”. R. 117, nr 9, s. 7, 9 stycznia 1937. [dostęp 2017-05-24].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 [dostęp 2022-05-05].
Linki zewnętrzne
- Nota biograficzna Jana Kantego Lorka na stronie diecezji sandomierskiej (arch.) [dostęp 2015-10-27]
- Jan Kanty Lorek w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2012-08-06]
- Zdjęcia związane z Janem Kantym Lorkiem w bibliotece Polona [dostęp 2022-02-08]
Media użyte na tej stronie
JE Biskup Jan Kanty Lorek - fot. archiwalna. Jan Kanty Lorek - ksiądz ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo (Lazaryści), superior i proboszcz parafii św. Krzyża. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-R-123