Jan Kaus

Jan Kaus
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia22 stycznia 1971
Aegviidu
Narodowośćestońska
Dziedzina sztukiliteratura
Jan Kaus (2021)

Jan Kaus (ur. 22 stycznia 1971 w Aegviidu) – estoński pisarz, poeta, eseista, publicysta, krytyk literacki, tłumacz i muzyk. Członek Związku Pisarzy Estońskich, współzałożyciel i organizator międzynarodowego festiwalu literatury HeadRead.

Laureat Noore kultuuritegelase preemia – nagrody dla młodych artystów przyznawanej przez prezydenta Estonii i fińskiej nagrody Ponkala Fondi preemia za tłumaczenie prozy i poezji fińskich autorów.

Życiorys

Jan Kaus, 2011

Jan Kaus urodził się w Aegviidu, studiował pedagogikę i filozofię w Tallinie. W 1995 roku zdał egzamin nauczycielski. W latach 1998–2001 był redaktorem estońskiego tygodnika literackiego „Sirp”. W latach 2004–2007 był przewodniczącym Estońskiego Związku Pisarzy (Eesti Kirjanike Liit). Od 2007 roku ponownie pracował w Sirp[1].

Kaus pracuje jako pisarz poezji i prozy oraz publicysta, krytyk literacki, eseista, artysta wizualny, gitarzysta i tłumacz z angielskiego i fińskiego na estoński. Opublikował kolekcje poezji, opowiadań, miniatur, esejów i kilka powieści. Oprócz pisania jest aktywnie zaangażowany w planowanie i promowanie estońskich wydarzeń literackich. Jest współzałożycielem i organizatorem corocznego międzynarodowego festiwalu literatury HeadRead w Tallinie[2][3].

Gra na gitarze, klawiszach i basie w niezależnym zespole Jan Helsing, który do tej pory wydał dwa albumy. Ściśle współpracował z estońskim kompozytorem Märtem-Matisem Lillem, pisząc teksty do jego utworów oraz libretta do dwóch oper. W 2018 roku, z inicjatywy Kausa, zespół autorów i aktorów przygotował spektakl Stiiliharjutused oparty na dziele francuskiego pisarza i poety Raymond Queneau Ćwiczenia stylistyczne. Na scenie występował także Kaus[4].

Jan Kaus, 2019

Pisarz zasiadał w zarządach kilku estońskich teatrów i jest członkiem Estońskiego Związku Krytyków Filmowych[1]. Pisze artykuły i eseje na temat literatury, a także na tematy filozofii, polityki, sztuk wizualnych, architektury, teatru, filmu i muzyki. Za swoją twórczość otrzymał wiele nagród. W 2003 roku otrzymał fińską nagrodę im. Erkki Wilho Ponkala za tłumaczenie powieści Jari Tervo oraz wierszy Tapani Kinnuse i Timo Lappalaise[5][6].

Proza Kausa została przetłumaczona na język fiński, angielski, szwedzki, rosyjski, niemiecki, węgierski i rumuński[1]. Redagował antologię prozy i poezji estońskiej, a także jest ilustratorem książek wydanych przez innych autorów, m.in. Fagira D. Morti i Triin Soomets. W 2019 roku otrzymał prestiżową Nagrodę im. Friedeberta Tuglasa za najlepsze opowiadanie w 2018 roku[1][7][8].

Nagrody

  • 2001 Loomingu kriitikapreemia
  • 2003 Noore kultuuritegelase preemia
  • 2003 Ponkala Fondi preemia
  • 2007 stypendium Ela ja sära
  • 2007 Eduard Vilde nimeline kirjandusauhind
  • 2015 Tallinna ülikooli kirjandusauhind
  • 2015 Eesti Kultuurkapitali kirjanduse sihtkapitali aastaauhind
  • 2018 Eesti teatri aastaauhindade muusikaauhind
  • 2019 Nagroda im. Friedeberta Tuglasa

Wybrane dzieła

Poezja

  • Öösel näeb halvemini kui päeval, 1994, pod pseudonimem Kalle Kilokalor
  • Õigem Valem – razem z Juku-Kalle Raidi, Kalju Kruusa i Fagira D. Mortiga, 2000
  • Enam Vähem – razem z Juku-Kalle Raidi, Kalju Kruusa i Fagira D. Mortiga, 2003
  • Aeg on vaha, 2005
  • Asjaõigusest – razem z Indrek Koffiga, 2012
  • Vasaraheitja, 2013

Opowiadania i miniatury

  • Üle ja ümber, 2000
  • Õndsate tund, 2003
  • Miniatuurid, 2009
  • Tallinna kaart, 2014

Powieści

  • Maailm ja mõni, 2001
  • Tema, 2006
  • Hetk, 2009
  • Koju, 2012
  • Ma olen elus, 2014

Tłumaczenia

  • Jari Tervo, Minu suguvõsa lugu, 2002
  • Sofi Oksaneni, Puhastus, 2009
  • Riikka Pulkkineni, Tõde, 2011
  • Sofi Oksaneni, Kui tuvid kadusid, 2012
  • Jari Tervo, Layla, 2013
  • Tommi Kinnuneni, Nelja tee rist, 2015
  • Selja Ahava, Taevast pudeneb asju, 2018

Antologie

  • Vaikuste varjus, 2003
  • See sama soolane meri, 2005
  • Ajattelen koko ajan rahaa. Kivikovaa virolaista runoutta, 2006

Ilustrator

  • Fagira D. Morti, Normaalsuse etalon, 2001
  • Triin Soomets, Varjatud ained, 2009
  • Triin Soomets, Asjade omadused, 2013

Przypisy

  1. ↑ a b c d Biography Jan Kaus (ang.). Estonian Literature Centre. [dostęp 2019-06-19].
  2. ↑ Jan Kaus (ang.). World Music Days. [dostęp 2019-06-20].
  3. ↑ Jan Kaus: The history of festival HEADREAD in 10 chapters (ang.). Festival HeadRead. [dostęp 2019-06-20].
  4. ↑ Merit Maarits: Jan Kaus jt panid Queneau’ „Stiiliharjutused” uude vormi (est.). ERR Kultuur. [dostęp 2019-06-20].
  5. ↑ Ponkala fond tunnustas eestlasi (est.). Eesti Päevaleht. [dostęp 2019-06-20].
  6. ↑ Piret Saluri ja Jan Kaus pälvisid Soomes preemia (est.). Postimees Kultuur. [dostęp 2019-06-20].
  7. ↑ Friedebert Tuglase novelliauhind (est.). Sirp. [dostęp 2019-06-19].
  8. ↑ Friedebert Tuglase novelliauhind 2018 (est.). Eesti Kirjanike Liit. [dostęp 2019-06-19].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kaus, Jan.IMG 8829.JPG
Autor: Ave Maria Mõistlik, Licencja: CC BY-SA 3.0
Estonian poet Jan Kaus performing in Central Library of Tallinn during World Poetry Day
Jan Kaus en 2019.jpg
Autor: WanderingTrad, Licencja: CC BY-SA 4.0
Estonian writer Jan Kaus in 2019, at HeadRead literary festival in Tallinn
Jan Kaus 2021. aasta Kirjandustänava festivalil.jpg
Autor: Sillerkiil, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jan Kaus 2021. aasta Kirjandustänava festivalil
Jan Kaus.JPG
Autor: Jaak Urmet, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jan Kaus Turus (Soomes) Littera Baltica festivali raames.