Jan Knothe

Jan Knothe
Ilustracja
Grób Jana i Janiny Knothe na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
Data i miejsce urodzenia

18 lutego 1912
Winnica

Data i miejsce śmierci

19 grudnia 1977
Warszawa

Alma mater

Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

Uczelnia

Politechnika Warszawska

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Jan Knothe (ur. 18 lutego[1] 1912 w Winnicy, zm. 19 grudnia 1977 w Warszawie) – polski architekt, grafik, pisarz, poeta i dyplomata w Syrii i Belgii.

Życiorys

Absolwent Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 1817. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2].

Jako więzień Oflagu IIC (Dobiegniew) uczestniczył w życiu kulturalnym obozu. Stworzył cykl wierszy o Warszawie, opracował wierszowane przekłady Ramajany (zaginione podczas ewakuacji obozu) i Mahabharaty wraz z ilustracjami, napisał poemat „Opowieść o dzielnym żeglarzu Janie z Kolna” oraz ze Stanisławem Michalskim zajmował się tworzeniem drzeworytów, ekslibrisów i znaczków obozowych.

Jako architekt był członkiem Biura Odbudowy Stolicy i współtworzył wiele ważnych projektów powojennej Warszawy:

Był laureatem prawie wszystkich konkursów z tamtych lat: współautor konkursu na Pomnik-Mauzoleum Zwycięstwa, plac Zwycięstwa, Ministerstwo Przemysłu, Centralę Społem, i PZUW, Dworzec Lotniczy Okęcie (wersja z roku 1947), rekonstrukcję kościoła św. Aleksandra, Powszechny Dom Towarowy, Ministerstwo Rolnictwa. Trzykrotnie otrzymał Państwową Nagrodą Artystyczną I stopnia.

W środowisku architektów zasłynął przede wszystkim jako doskonały grafik, który potrafił każdy projekt przedstawić w atrakcyjny sposób. Ilustrował m.in. album Sześcioletni Plan Odbudowy Warszawy (Książka i Wiedza 1950). Był też asystentem w Katedrze Rysunku Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, kierowanej przez prof. Zygmunta Kamińskiego. Stworzył własny styl grafiki, łącząc gęste kreskowanie tuszem z rojami kropek.

Zostawił po sobie kilka tysięcy rysunków. Jako grafik zilustrował wiele książek, m.in. tom wierszy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (Oficyna Wydawnicza, 1946).

Projektował okładki do: Skąpca Bożego (wyd. Niepokalanowa), dwu tomów Najeźdźców (wyd. Oficyna Księgarska Marszałkowska 34) i Mocarza Jana Dobraczyńskiego (wyd. Niepokalanów), dwukrotnie do Sagi o Jarlu Broniszu Władysława Jana Grabskiego (wyd. Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza Poznań i wyd. III wydawnictwo Pallottinum Poznań) wraz z 50 ilustracjami.

Jest autorem plakatu do filmu dokumentalnego "Warszawa" z 1952 roku.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera II C 11-4-11)[3].

Publikacje i dzieła niedokończone

Napisał i zilustrował książki:

  • A tu jest Warszawa (Iskry 1956) - o Warszawie (157 ilustracji)
  • O Bazyliszku Pafnucym (Nasza Księgarnia 1959) – bajki wierszem (dla dzieci i młodzieży)
  • Niedaleko Damaszku (Iskry 1961) – o Syrii
  • Sztuka budowania (Nasza Księgarnia 1968, wznowiona nakładem wydawnictwa Karakter w 2015 r.[4]) - o historii architektury (800 ilustracji)
  • Z żabiej perspektywy (Nasza Księgarnia 1977, 1985) – o architekturze

Pozostawił niedokończone:

  • maszynopis książki Gdybym był Voglem - 430 stron
  • brulion książki Czy Kazimierz Wielki miał prawo jazdy - książka o historii dróg

W „Skarpie Warszawskiej” publikował wiersze („Plac Teatralny” - „Łazienki”) oraz przez 30 lat artykuły, felietony i ilustracje związane z Warszawą w „Stolicy”, „Problemach”, „Polsce”.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 251, tu ur. 5 lutego 1912.
  2. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 251.
  3. ↑ Miasto st. Warszawa - Cmentarze (wyszukiwarka)
  4. ↑ Sztuka budowania, www.karakter.pl [dostęp 2022-04-29].
  5. ↑ 22 lipca 1949 "za zasługi położone przy budowie Trasy W - Z" M.P. z 1949 r. nr 94, poz. 1121
  6. ↑ 22 lipca 1952 "za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie budownictwa" M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1057.

Bibliografia

  • Pawel Knothe, dokumenty rodzinne i rękopisy autora
  • Bohdan Garliński: Architektura Polska 1950-1951, Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1953
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.

Media użyte na tej stronie

Nagrobek jan knothe.jpg
Autor: Staryzoliborz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nagrobek Jana i Janiny Knothe na Powązkach Wojskowych w Warszawie.