Jan Krukowiecki

Jan Krukowiecki
Ilustracja
Herb
Pomian (wersja hrabiowska)
hrabia
RodzinaKrukowieccy herbu Pomian
Data i miejsce urodzenia15 grudnia 1772
Lwów
Data i miejsce śmierci17 kwietnia 1850
Popień
OjciecPiotr Krukowiecki
MatkaApolonia Horodyńska h. Sas
Żona

Helena Wolska h. Półkozic

Dzieci

Konstanty
Władysław
Aleksander
Helena Krukowiecka
Adam
Stanisław

Odznaczenia
Order Świętego Stanisława (Królestwo Kongresowe) Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Obojga Sycylii (Neapol) Order Świętego Włodzimierza III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie)
Jan Krukowiecki na litografii Jana Nepomucena Żylińskiego (1831)

Jan Stefan Krukowiecki herbu Pomian (ur. 15 grudnia 1772[1] we Lwowie, zm. 17 kwietnia 1850 w Popniu) – polski generał, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego, hrabia.

Życiorys

Urodził się jako Stefan Jan Krukowiecki[2]. Wywodził się z rodziny Krukowieckich herbu Pomian[3]. Był prawnukiem Franciszka (dziedzic Łopuszki i Zagórza, zm. 1689), wnukiem Wojciecha (zm. 1724, cześnik bracławski), synem Piotra i Apolonii Hordyńskiej (zm. 1780, córka Stefana, podstarościego lwowskiego)[4][5]. Miał siostry Felicjannę (ur. 1772) i Wiktorię (ur. 1774, zamężna z dalekim krewnym Ignacym Krukowieckim, matka powstańców listopadowych Sylwerego i Feliksa Karola)[6].

Ukończył wiedeńskie Theresianum. W wojsku od 1786, początkowo służył w armii austriackiej[7], potem w wojsku francuskim i od 1806 armii Księstwa Warszawskiego, był ciężko ranny w 1812 w czasie walk o Smoleńsk. Generał brygady od 1813, w 1815 już w Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego.

Dziedziczony po ojcu tytuł hrabiego został mu potwierdzony w Królestwie Kongresowym w 1820[6][8] (według innej wersji 24 maja 1824[9]).

W 1819 mianowany generałem brygady[4]. Awansowany na generała dywizji w 1829. Dowodził najpierw brygadami w 2 Dywizji Piechoty i 1 Dywizji Piechoty, a od 1829 1 Dywizją Piechoty.

Po wybuchu powstania listopadowego dowodził 1 Dywizją Piechoty. Sprawował dowództwo w zwycięskiej bitwie pod Białołęką. Brał udział w bitwie o Olszynkę Grochowską, w której odmówił wykonania rozkazu przeciwnatarcia gen. Chłopickiego. W marcu 1831 mianowany generałem piechoty, objął stanowisko gubernatora Warszawy. W sierpniu i wrześniu 1831 roku prezes Rządu Narodowego Królestwa Polskiego oraz faktyczny wódz w końcowym okresie walk. Oficer o poglądach skrajnie konserwatywnych, zdelegalizował Towarzystwo Patriotyczne pod wpływem wydarzeń nocy 15 sierpnia. W gruncie rzeczy przeciwny kontynuowaniu powstania, prowadził rokowania z marszałkiem Iwanem Paskiewiczem o warunki kapitulacji, obciążany był winą za niedostateczne przygotowanie stolicy do obrony i oskarżany o potajemne kontakty z przeciwnikiem. Po kapitulacji Warszawy pozostał w stolicy. Po upadku powstania decyzją cara zesłany początkowo do Jarosławia, w którym przebywał od listopada 1831 roku do maja 1832 roku. Następnie rozkazem carskim przeniesiony do Wołogdy; w której przebywał do 1835 roku.

Podczas pobytu w Jarosławiu i Wołogdzie pisał dziennik dla żony. Opisał w nim również losy generałów, którzy wraz z nim odbywali karę zesłania w Jarosławiu i Wołogdzie; byli to m.in.: Michał Radziwiłł, Izydor Krasiński, Ignacy Prądzyński, Walenty Zawadzki, Edward Żółtowski, Franciszek Ksawery Niesiołowski, Franciszek Morawski, Józef Czyżewski, Kazimierz Dziekoński, Jan Tomicki.

Po zakończeniu zesłania wrócił do Królestwa i osiadł w Popniu, majątku należącym do żony – Heleny z Wolskich Krukowieckiej. W XVIII wieku i w 1811/1812 był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis[10]. Jego tytuł hrabiowski został zatwierdzony w Imperium Rosyjskim 27 grudnia 1847[11].

Zmarł 17 kwietnia 1850 w Popieniu[9]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym w Jeżowie[6].

Odznaczenia

Posiadacz krzyża kawalerskiego Orderu Virtuti Militari (1808), neapolitańskiego krzyża kawalerskiego Orderu Obojga Sycylii (1814)[12], rosyjskiego Orderu św. Włodzimierza III klasy, francuskich krzyży komandorskiego (28 października 1813)[13][14], oficerskiego (28 października 1813) i kawalerskiego (22 sierpnia 1812) Orderu Legii Honorowej[15], rosyjskiego Orderu św. Anny I klasy z koroną[13] i Orderu św. Stanisława II klasy (1820)[16], a także Znaku Honorowego za 25 lat służby (1830)[17][18].

Rodzina

Helena z Wolskich Krukowiecka z synkiem (Konstantym?)

W 1820 ożenił się z Heleną Wolską (1803-1859, córka generała wojsk koronnych Fryderyka Wolskiego)[6][18]. Z tego związku urodzili się synowie: Konstanty (1821-1839), Władysław (1824-1827), Aleksander (1825-1896), Adam (1831-1861), Stanisław (1837-1841) oraz córka Helena (1829-1897)[19]. Córka Helena pozostała w stanie panieńskim i mieszkała w majątku Krukowieckiego w Osse. Syn Aleksander Krukowiecki zasłużył się jako jeden z najzdolniejszych partyzantów w powstaniu styczniowym.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Łoza podał datę 15 października 1772.
  2. ↑ Herbarz polski (12) 1908 ↓, s. 339. Tu podano rok urodzenia 1770.
  3. ↑ Herbarz polski (12) 1908 ↓, s. 338.
  4. ↑ a b Herbarz polski (12) 1908 ↓, s. 338-339.
  5. ↑ Almanach 1908 ↓, s. 511.
  6. ↑ a b c d Herbarz polski (12) 1908 ↓, s. 339.
  7. ↑ Onufry Hieronim Kunaszowski: Życiorysy uczestników Powstania Listopadowego zebrane na pamiątkę obchodu jubileuszowego pięćdziesięcioletniej rocznicy tego powstania. Lwów: 1880, s. 35.
  8. ↑ „Kuryer Litewski”, nr 130, 29 października 1820 roku, [b.n.s.]
  9. ↑ a b Almanach 1908 ↓, s. 510.
  10. ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 238.
  11. ↑ Almanach 1908 ↓, s. 510, 511.
  12. ↑ Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 147
  13. ↑ a b Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 511-512.
  14. ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 7.
  15. ↑ État général de la Légion d'honneur. Paryż: 1814, s. 96(a), 172.
  16. ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 12, Warszawa 1931, s. 281.
  17. ↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
  18. ↑ a b Almanach 1908 ↓, s. 512.
  19. ↑ Herbarz polski (12) 1908 ↓, s. 339-340.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Przedstawiciele rządów państwa polskiego
  • do listopada 1918 (przed odzyskaniem niepodległości jako republika)
Prezesi Rady Ministrów
Księstwa Warszawskiego
(1807–1815)
Prezesi Rządu Narodowego
Królestwa Polskiego
(1830–1831)
Prezesi Rządu Narodowego
Rzeczypospolitej Polskiej (1846)
Prezesi Komitetu Narodowego
w Poznaniu (1848)
Prezesi Rządu Narodowego (1863–1864)
Premierzy Królestwa Polskiego
(1917–1918)
  1. ↑ a b c d dyktator
  2. ↑ Wódz naczelny z pełnią władzy cywilnej.
  3. ↑ a b c d e f przewodniczący Rządu Narodowego
  4. ↑ przewodniczący Komisji Wykonawczej (Tymczasowego) Rządu Narodowego
  5. ↑ przewodniczący Tymczasowego Rządu Narodowego
  6. ↑ przewodniczący Tymczasowego Rządu Narodowego (od 10 maja 1863 przewodniczący Rządu Narodowego)
  7. ↑ dyktator Rządu Narodowego
  8. ↑ Prezydent Ministrów
Gubernatorzy wojskowi Warszawy 1830–1831

November Uprising.svg

Rząd Narodowy (1831)

November Uprising.svg

Media użyte na tej stronie

RUS Order św. Stanisława (baretka).svg
Baretka Orderu św. Stanisława.
RUS Order św. Anny (baretka).svg
Baretka Orderu św. Anny.
POL COA Krukowiecki.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Krukowiecki
RUS Order św. Włodzimierza (baretka).svg
Baretka Orderu św. Włodzimierza.
Jan Krukowiecki litografia.jpg
Portret Jana Krukowieckiego, litogr. ; kompoz. 20,1x19,3 cm, z napisami 31,5x19,5 cm
November Uprising.svg
Coat of arms November Uprising
Helena Krukowiecka.jpg
Helena z Wolskich Krukowiecka z synkiem (Konstantym?)