Jan Kyparysjota

Jan Kyparysjota
Data i miejsce urodzeniapocz. XIV wieku
Kyparissia
Data śmierciXIV wiek
Językgrecki
Dziedzina sztukiteolog
Ważne dzieła

Ton teologikon reseon stoicheiodes ektesis

Jan Kyparysjota lub Kyparissiotes[1] (gr.: Ἰωάννης Κυπαρισσιώτης, Jōannēs Kyparissiōtēs) – XIV-wieczny teolog bizantyński, przeciwnik palamityzmu.

Życiorys

Jan urodził się w I połowie XIV wieku prawdopodobnie w Kyparissii, na Peloponezie. Z powodu ataków ze strony patriarchy Konstantynopola Filoteusza Kokina wyjechał na zachód i przeszedł na katolicyzm. W latach 1376-1377 przebywał w otoczeniu papieża Grzegorza XI. W swych pismach, wysoko ocenianych przez Nicefora Gregorasa zwalczał naukę Grzegorza Palamasa[2].

Pisma

W napisanym po 1360 roku, w pięciu księgach, Palamatikai parabaseis, po raz pierwszy usystematyzował według metody scholastycznej dogmatykę Kościoła Wschodniego (PG 152, 663-738)[3]. Napisał, wymierzony przeciw Logos syntomos Nila Kabazylasa, traktat Logoi antirretikoi oraz skierowane przeciw hezychastom O herezjach (Perí hajréseon). Znane są również jego hymny prozą na temat materii, natury, ruchu, miejsca i czasu jako form Bożego działania (wyd. B. L. Dentakis, Ateny, 1964). Głównym dziełem Kyparysjoty jest kompendium na temat imion Bożych, zachowane w przekładzie F. Torrésa pod tytułem Ton teologikon reseon stoicheiodes ektesis (na Zachodzie znane jako Expositio materialia, PG 152, 741-992). Napisane metodą scholastyczną, dzieło zawiera systematyczny wykład teologii afirmatywnej o Bożym dziele i imionach Bożych oraz teologii negatywnej o Bożej nieskończoności. Kyparysjota cytuje w nim Pseudo-Dionizego Areopagitę w wykładzie Maksyma Wyznawcy i innych ojców[2][4].

Przypisy

  1. ↑ O. Jurewicza w Zasadach spolszczania i transpozycji imion własnych i nazw geograficznych greckich epoki bizantyńskiej podaje formę Kyparysjota (w G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum, s. 616) Formę Kyparissiotes stosuje m.in. B. Modzelewska (Encyklopedia katolicka, t. 7, s. 914)
  2. ↑ a b Bożena Modzelewska: Jan Kyparissiotes. W: Encyklopedia katolicka. T. 7. s. 914.
  3. ↑ O. Jurewicz Palamatikai parabaseis przypisuje Nilowi Kabazylasowi (Historia literatury bizantyńskiej, s. 286)
  4. ↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 286.

Bibliografia

  • O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01422-X.
  • Bożena Modzelewska: Jan Kyparissiotes. W: Encyklopedia katolicka. T. 7. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1997, s. 914.