Jan Litewski
 | |
 podpułkownik kawalerii | |
| Data i miejsce urodzenia | 2 stycznia 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 11 września 1939 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | Legion Puławski |
| Stanowiska | kwatermistrz pułku |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    _4r_BAR.svg){kind=small}     | |
Jan Hipolit Litewski (ur. 2 stycznia 1893 w Raciążu, zm. 11 września 1939 pod Długoborzem) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się 2 stycznia 1893 w Raciążu w rodzinie Witalisa i Stanisławy z Jerzmanowskich[1]. Ukończył 6 klas gimnazjum w Płocku. W 1905 brał udział w strajku szkolnym. Od 13 stycznia 1915 w składzie szwadronu Legionu Puławskiego. Absolwent Oficerskiej Szkoły Kawalerii w Twerze. Od grudnia 1917 w I Korpusie Polskim w Rosji w szeregach 1 pułku ułanów Krechowieckich. Po rozwiązaniu Korpusu Polskiego w Warszawie brał udział w rozbrajaniu niemieckich żołnierzy w listopadzie 1918. Do grudnia 1918 jako dowódca plutonu odtworzonego 1 pułku ułanów Krechowieckich brał udział w odsieczy Lwowa. Odznaczony za udział Orderem Virtuti Militari[1].
W uzasadnieniu VM zapisano „operując plutonem od strony Drozdowicz na Nowe miasto /Galicja/ nie bacząc na silny ogień komp. ukraińskiej piechoty, przeprowadził szarżę na okopy. Mimo czterokrotnej przewagi Ukraińców, działając tylko białą bronią, zdobył km i pozostawił na polu około 40 nieprzyjaciół, a resztę wziął do niewoli”[1].
Następnie w 1921 szkolił się w Centrum Wyszkolenia Kawalerii[1]. 18 lutego 1928 awansował na majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 16. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[2]. W kwietniu tego roku został przesunięty ze stanowiska oficera materiałowego na stanowisko kwatermistrza pułku[3]. W marcu 1931 został przesunięty ze stanowiska kwatermistrza na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[4][5]. 17 stycznia 1933 został awansowany do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 9. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[6][7]. 4 lipca 1935 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Kawalerii[8][9].
14 maja 1938 roku objął dowództwo 1 pułku Ułanów Krechowieckich w Augustowie[10]. Na czele pułku walczył w kampanii wrześniowej. 11 września 1939 zginął pod Długoborzem od bratobójczego ognia żołnierzy II batalionu 71 pułku piechoty[10][11]. Rano 12 września został pochowany pod polną gruszą, w lesie, 0,5 km na północny zachód od wsi Dąbrowa Wielka. Ekshumowany i pochowany 8 maja 1956 w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 282 wprost-6-23)[12]. Pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika[10][11][13].
Był żonaty ze Stanisławą z Komorowskich (1903–1991), z którą miał dwie córki: Annę Stanisławę po mężu Tschistopolską (1928–2006)[12] i Marię Teresę (ur. 1930)[13].
Awanse
- podporucznik - 1919
- porucznik - 1921
- rotmistrz - 1922
- major - 1928
- podpułkownik - 1933
- pułkownik - pośmiertnie
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 123[14] (pośmiertnie)[10][13]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2611[1] (1921)[15]
- Krzyż Niepodległości (25 lipca 1933)[16][13]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[13]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1921[17], po raz 3 i 4 w 1922[18])[13]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[19][13]
Jan Litewski na koniu - Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[20]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[20]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[20]
Upamiętnienie
Tablica pamiątkowa płk. Jana Hipolita Litewskiego w krużgankach kościoła św. Antoniego z Padwy przy ul. Senatorskiej 31 w Warszawie.
Przypisy
- ↑ a b c d e Polak (red.) 1993 ↓, s. 118.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 47.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 174.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 14, ogłoszono jego przeniesienie do 8 pułku ułanów w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 118, 132, unieważniono zarządzenie w sprawie przeniesienia do 8 puł.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 18 stycznia 1933 roku, s. 1.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 128.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 96.
- ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 155 z 11 lipca 1935.
- ↑ a b c d Szlaszyński 2011 ↓, s. 62.
- ↑ a b A.K. Kunert, Z. Walkowski, Kronika kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Edipresse Polska, Warszawa 2005, ISBN 83-60160-99-6, s. 49.
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: PAWEŁEK KOMOROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-19].
- ↑ a b c d e f g Polak (red.) 1993 ↓, s. 119.
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 370.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3136 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 4)
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 68)
- ↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 6285/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 11, s. 348)
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ a b c Fotografia Jana Hipolita Litewskiego
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Jarosław Szlaszyński. 1 Pułk Ułanów Krechowieckich w Augustowie (1921–1939). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 4 (237), s. 55–86, 2011. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej. ISSN 1640-6281.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek legionowy
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca Jana Hipolita Litewskiego w krużganku Kościoła św. Antoniego Padewskiego w warszawskim Śródmieściu Północnym przy ulicy Senatorskiej 31/33.
Ribbon for the World War I Victory Medal awarded by the Allies:
- w:World War I Victory Medal (United States) awarded by the w:United States Department of Defense
- w:Victory Medal (United Kingdom) also called the Inter-Allied Victory Medal
- w:Médaille Interalliée 1914–1918 (France)
- w:Inter-Allied Victory Medal (Greece)
- w:Allied Victory Medal (Italy)
- etc.