Jan Lortz

Jan Lortz
Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1888 Rozbark
Data i miejsce śmierci	1942 Kitob
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	POW G.Śl.
Stanowiska	dowódca POW (1919) na obwód Rozbark
Główne wojny i bitwy	powstania śląskie
Odznaczenia

Jan Lortz ps. Rozen (ur. 18 czerwca 1888 w Rozbarku^[1], zm. 1942 w Kitob) – powstaniec śląski, działacz społeczny.

Życiorys

Urodził się w robotniczej rodzinie. Po zakończeniu szkoły ludowej w 1902 roku pracował jako zecer a następnie dekarz^[2]. W latach 1907–1920 był aktywnym działaczem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bytomiu. Pomimo utraty oka został w 1915 roku wcielony do armii niemieckiej. Po powrocie z wojska był jednym z czołowych organizatorów konspiracji górnośląskiej w Bytomiu.

W 1919 w zastępstwie komendanta wydał rozkaz rozpoczęcia I powstania śląskiego w powiecie bytomskim. Uczestniczył w II powstaniu, a od grudnia 1920 był dowódcą obwodu POW (Rozbark). W kwietniu 1921 mianowany zostaje na podporucznika. W III powstaniu śląskim dowodzi I batalionem wojsk powstańczych katowickiego 1 pułku pod dowództwem Walentego Fojkisa.

Kiedy rodzinny Bytom zostaje przydzielony Niemcom przenosi się na krótko do Piekar Śląskich, by ostatecznie osiąść w Lipinach^[3]. Przez cały okres międzywojnia działał w organizacjach polskich, a w szczególności w Związku Powstańców Śląskich, gdzie przez pewien czas był prezesem Zarząd Głównego. Był także członkiem Śląskiej Rady Wojewódzkiej.

W 1939 walczył w szeregach samoobrony powstańczej. Opuścił Lipiny jako jeden z ostatnich obrońców rankiem 3 września. Po ewakuacji do Lwowa został inicjatorem utworzenia oraz szefem sztabu kilkusetosobowej grupy śląskiej w Okręgu ZWZ Lwów-Zachód. Za swoją działalność przymusowo zesłany w głąb ZSRR. Zgłosił się do Wojska Polskiego, lecz w 1942 na skutek ciężkiej choroby zmarł w Kitob, w Uzbekistanie.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1922)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)^[4]
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi

Przypisy

Bibliografia

• Ludzie miasta, t. III – Edward Brzozowski, Jan Helik, Świętochłowice 1986.
• Franciszek Hawranek, Aleksander Kwiatek, Wiesław Lesiuk, Michał Lis, Bolesław Reiner: Encyklopedia Powstań Śląskich. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu, 1982.