Jan Lucjan Mierzejewski
Imię i nazwisko urodzenia | 14 lub 18 marca 1908 |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 22 lutego 1838 |
Data śmierci | |
Narodowość | polska |
Jan Lucjan Mierzejewski herbu Szeliga (ros. Иван Павлович Мержеевский, ur. 10 lutego?/ 22 lutego 1838 w Jędrzejowie, zm. 1 marca?/ 14 marca 1908 lub 5 marca?/ 18 marca 1908 w Paryżu) – polski lekarz psychiatra i neurolog, profesor Akademii Medyko-Chirurgicznej w Sankt Petersburgu, tajny radca.
Życiorys
Syn rejenta Pawła Mierzejewskiego i Janiny Rozalii z Wróblewskich. Dokładna data urodzenia nie jest pewna; nagrobek podaje datę 10 lutego 1838, inne źródła mówią o 23 lutego tego roku[1]. Miał czterech braci, najmłodszy z nich Paweł zginął w powstaniu styczniowym. W 1855 ukończył gimnazjum gubernialne w Lublinie nagrodzony srebrnym medalem. W roku następnym wygrał zorganizowany przez Radę Lekarską Królestwa Polskiego konkurs i otrzymał stypendium na wyjazd do Sankt Petersburga na studia medyczne. W 1861 ukończył studia na Cesarskiej Akademii Medyko-Chirurgicznej, wyróżniony srebrnym medalem. Dzięki bardzo dobrym wynikom studiów uzyskał z miejsca etat młodszego asystenta w klinice psychiatrycznej Jana Balińskiego. W 1864 zdał egzamin na stopień lekarza ze złotym medalem, przyznano mu też nagrodę Busza. Młodszym asystentem w klinice był przez piętnaście lat, do 1876 roku. W 1872 odbył podróż zagraniczną, i specjalizował się w neurologii i psychiatrii w różnych europejskich klinikach, m.in. u Westphala i Virchowa w Berlinie, Henlego i Merkla w Getyndze, Charcot i Duchenne′a w Paryżu. Kolejną podróż zagraniczną przedsięwziął w 1874, pracował wtedy u Meynerta, Leidesdorfa, Kühnego, Arnolda, Guddena, Charcot, Duchenne′a, Vulpiana i Bernarda. W 1876 zastąpił Balińskiego na katedrze psychiatrii i 16 stycznia 1877 został profesorem zwyczajnym psychiatrii i chorób nerwowych. Jego współpracownikami i uczniami byli m.in. Biechtieriew, Daniłło, Erlicki, Popow, Szczerbak, Taczanowski, Greidenberg, Alelekow, Bielakow, Cziż, Blumenau, Anfimow, Timofiejew[2]. Współzałożyciel czasopism „Westnik kliniczeskoj i sudiebnoj psichiatrii i neuropatołogii” i „Archiw dla psichopatołogii”. W 1887 przewodniczył I Zjazdowi Rosyjskich Psychiatrów w Moskwie[3].
Wieloletni przewodniczący Towarzystwa Psychiatrów Rosyjskich. Członek Rady Lekarskiej Cesarstwa Rosyjskiego i francuskiej Akademii Nauk, honorowy członek Royal College of Psychiatrists[4]. Członek Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, honorowy członek Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, Towarzystwa Lekarskiego Wileńskiego i Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu. W 1903 roku zaproponowano mu katedrę psychiatrii i neurologii Uniwersytetu Lwowskiego, odmówił tłumacząc się złym stanem zdrowia. W 1908 roku wyjechał do Paryża na jubileusz Valentina Magnana, w przeddzień uroczystości doznał udaru mózgu, zmarł 1 marca (5 marca wedle inskrypcji z nagrobka). Wspomnienia pośmiertne napisali Blumenau[5], Popielski, Piltz, Czeczott[6], Orłowski[7], Skoczyński[8]. Pochowany jest w Petersburgu[9].
Dorobek naukowy
Był autorem 54 prac w języku rosyjskim, polskim, niemieckim i francuskim. Przypisuje mu się powiązanie mikrogyrii z oligofrenią (niepełnosprawnością umysłową). Wspólnie z Magnanem opisał zmiany wyściółki komór mózgowia w porażeniu postępującym[10].
Wybrane prace
- Badanie kliniczne chorych maniakalnych. Gazeta Lekarska (1865)
- Клинические исследования неистовых больных. Диссертация. СПБ, 1865
- O afazyi. Archiw dla sudiebnoj mediciny
- [Postrzeżenia kliniczne nad zmianą materyi przy manii]. Archiw dla sudiebnoj mediciny (1867?)
- Melancholia attonica. Medicinskij Wiestnik, 1870
- Mikroencefalizm. Archiw dla sudiebnoj mediciny 3, 1871
- Die Ventrikel des Gehirns. Centralblatt für die medicinischen Wissenschaften 10 (40), ss. 625-629, 1872
- Études sur les lésions cérébrales dans la paralysie générale. Archives de physiologie normale et pathologique 2, ss. 195-235 (1875)
- Études sur les lésions cérébrales dans la paralysie générale. Paris: G. Masson, 1875
- Note sur les cerveaux d'idiots en général, avec la description d'un nouveau cas d'idiotie. Revue d’anthropologie 5, ss. 21-33, 1876
- O niektórych własnościach mózgu idiotów w ogólności i nowy przypadek idiotyzmu. Medycyna, 1877
- Considérations anatomiques sur les cerveaux d'idiots. Cong. périod. internat. d. sc. méd. Compt.-rend v, 642-651 (1877)
- Researches in Idiocy[11]. 1879
- Recherches anatomo-pathologiques sur l’idiotie. Compte rendu du Congrès international de médecine mentale, 1880
- Przypadek sclerosis lateralis amyotrophica. Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego (1883)
- Przyczynek do nauki o alkoholizmie. Przegląd Lekarski (1884)
- Przyczynek do nauki o alkoholizmie. Kraków, 1884
- O stosunku szypułki mózgowej do jej czepca w mózgach nieprawidłowo rozwiniętych. Przegląd Lekarski (1882)
- Contribution à l'étude des hallucinations alcooliques. Archives slaves de biologie 1, ss. 433-448 (1886)
- Об условиях, благоприятствующих развитию душевных и нервных болезмей, и о мерах, направленных к их уменьшению, 1887
Przypisy
- ↑ Tadeusz Zakrzewski: Mierzejewski, Jan Lucjan (1838–1908). W: Polski Słownik Biograficzny T. 21 ss. 11-12
- ↑ Xодос XГ. Краткий очерк истории отечественной невропатологии. Иркутск: Восточно-Сибирское книжное издательство, 1965
- ↑ Bilikiewicz, Gallus: Psychiatria polska na tle dziejowym s. 96
- ↑ Honorary Members and Fellows. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Blumenau. Iwan Pawłowicz Mierzejewski. Żurnał neurologiii psichiatrii im. S.S. Korsakowa 3/4, s. 550 (1908)
- ↑ Czeczott O. Zarys działalności naukowo-społecznej i obywatelskiej śp. prof. Dra Jana Mierzejewskiego. Nowiny Lekarskie 20 (7), ss. 460-464 (1908)
- ↑ Orłowski S. Ś.p. profesor Jan Mierzejewski. Medycyna i Kronika Lekarska 43 (14), ss. 325-326 (1908)
- ↑ Skoczyński. Jan Łucyan Mierzejewski. Nowiny Lekarskie 20 (5), s. 334 (1908)
- ↑ Некрополь Волковское кладбище Литераторские мостки - Мержеевский (Шелига-Мержеевский) Иван Павлович. [dostęp 2010-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-07)].
- ↑ J Strojnowski. Przyczynek do biografii Jana Mierzejewskiego. „Archiwum Historii Medycyny”. 37 (2), s. 185-7, 1974. PMID: 4601295.
- ↑ J. Mierzejewski , Researches in Idiocy, „Journal of Mental Science”, 24 (108), 1879, s. 562–568, DOI: 10.1192/bjp.24.108.562, ISSN 0007-1250 (ang.).
Bibliografia
- Piotr Szarejko: Słownik lekarzy polskich XIX wieku, tom IV. Wydawnictwo Naukowe „Semper”, Warszawa 1997, s. 22-23 ISBN 83-86951-28-1
- Kośmiński SL. Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. 1883 s. 320-321
- W.S. Ś.p. Jan Mierzejewski. Lwowski tygodnik lekarski 3 (14), ss. 185-186 (1908)
- Tadeusz Bilikiewicz, Jan Gallus: Psychiatria polska na tle dziejowym. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1962 ss. 95-97
- M Schmidt-Pospuła. Jan Lucjan Mierzejewski – a Polish psychiatrist in Russia. „Materia Medica Polona”. 28 (1), s. 3-4, 1996. PMID: 9088117.
- Wrzosek A. Jan Lucjan Mierzejewski. Archiwum Historii Medycyny 25 ss. 141-148 (1962)
- И. П. Мержеевский
Media użyte na tej stronie
Jan Mierzejewski (-1908)