Jan Ludwik Klejna

Jan Ludwik Klejna
Ilustracja
Herb
Wilcza Głowa - herb używany przez Jana Ludwika Klejna w 1714 r.
Rodzina

Klejna

Data i miejsce urodzenia

8 maja 1668
Wiesiółka

Data i miejsce śmierci

30 kwietnia 1749
Wiesiółka

Ojciec

Jerzy Klejna

Matka

Anna Eufrozyna Simon

Żona

Marianna Klejna de Turno

Dzieci

Konstancja
Marianna Magdalena
Franciszek

Jan Ludwik Klejna (ur. 8 maja 1668 w Wiesiółce k. Wałcza, zm. 30 kwietnia 1749 tamże) – polski szlachcic herbu Wilcza Głowa, major wojsk koronnych, komisarz i subdelegat powiatu wałeckiego. Syn Jerzego Klejny.

Życiorys

Kościół w Skrzatuszu.

Jan Ludwik Klejna przejął majątek po zmarłym tragicznie bracie Antonim Klejnie (zm. 11 marca 1713). Jan Ludwik, jak i jego ojciec Jerzy Klejna, także służył w polskim wojsku. Wziął dymisję z wojska, w stopniu majora, po śmierci brata Antoniego w 1713 r. i wrócił do majątku rodzinnego pod Wałczem.[1] Miał wtedy już 45 lat i był wciąż bez rodziny. Ożenił się z Marianną Turno, herbu Trzy Kotwice, w 1714 r. Marianna Turno, córka Ertmana-Fryderyka Turno i Doroty Arcemberskiej de Hertzberg, pochodziła ze znamienitej wielkopolskiej rodziny, z tzw. „linii objezierskiej”. Była to rodzina zacna i zasłużona dla Rzeczypospolitej[2]. Ertman-Fryderyk, teść Ludwika, był też żołnierzem. Wraz z Jerzym Klejną uczestniczył w wyprawie na sejm elekcyjny do Warszawy w 1669 r., gdzie obaj byli elektorami Wiśniowieckiego.

Życie społeczne

Ludwik Klejna brał czynny udział w życiu społecznym Wielkopolski. 17 sierpnia 1716 r. na sejmiku województw poznańskiego i kaliskiego, odbywającym się pod Nakłem, został jednogłośnie wybrany komisarzem powiatu wałeckiego[3]. Funkcję tę pełnił do śmierci. W 1734 r. był Komisarzem miasta Wałcza w sprawie wyznaczenia granicy Jastrowia. W tym czasie podjęto decyzję o utworzeniu powiatu w mieście Jastrowie. Ludwik nadzorował prace nad wytyczeniem granicy nowego powiatu. Na dokumentach z 1734 r. zachowała się jego pieczęć sygnetowa z herbem Wilcze Głowy[4]. W tymże roku, starosta ujski wśród pięciu posłańców w sprawie burmistrza z Jastrowia wymienia szlachcica Jana Ludwika Klejnę – Komisarza Wałcza[3]. Był on także wielkim przyjacielem księży w Skrzatuszu i Jezuitów w Wałczu. Kronika Jezuitów Wałeckich wymienia go kilkakrotnie. 1 stycznia 1736 r. odbyły się uroczystości w święto Obrzezania Pańskiego w Wałczu. Jednym z najznakomitszych gości był Jan Ludwik – tak mówi o nim Kronika Jezuitów Wałeckich: „Annus 1736 – święto Obrzezania Pańskiego – przybyło dużo znakomitych gości – MD(Magnificus Dominus – Wielmożny Pan) Klejna – specjalny przyjaciel Jezuitów i Komisarz Wałcza[5]. Dalej w opisie tego samego wydarzenia czytamy: „...gdy niebo jest przychylne i z większą ilością ludzi niż w roku minionym nowy rok 1736 powitaliśmy i uroczystość Obrzezania Pańskiego uroczyście obchodziliśmy. Do niemieckiego kazania został zaproszony przez nas bardzo znakomity wielebny Pan Przełożony Wałcza, w którym najbardziej szlachetny pasterz dla całej trzody i dla każdego słuchacza dał obfity datek. Nasi zaś posługujący uszy nadstawili dla spowiadających się. Zmęczonych pracą w świątyni przyjął Refektarz i mimo szczupłości plonów podjął obiadem najgodniejszych gości, z których bardziej przednimi byli: bardzo znakomity Pan Przełożony, MD Klejna, szczególny przyjaciel Rezydencji i Towarzystwa znawca, i oprócz tego najznakomitsi tego miasta”[6] Ta sama kronika pod datą 25 czerwca 1738 r. podaje: „Uczynił wspaniałą procesji część tak kler w wielkiej liczbie, jak i szlachta i szkolna młodzież z zapalonymi świecami idąc na przedzie. Obraz świętego Jana ładnie ozdobiony nieśli w procesji uroczystej: MD Franciszek Osten, podpułkownik JKM i MD Klejna, Eques Polonus (rycerz, szlachcic polski)”[6].

Życie prywatne

W dniu 12 marca 1748 r. Jan Ludwik Klejna sporządził swój testament. Miał wtedy 80 lat i zapewne uznał, że jest to odpowiedni moment aby zapisać swoją ostatnią wolę. Dokument zachował się w archiwum rodzinnym w całości a jego kopia znajduje się w księgach grodzkich Wałcza[7], gdyż „na wniosek MD Franciszka Klejna, testament ten, został wszyty do akt grodzkich wałeckich w poniedziałek po święcie Nawiedzenia NMP(7 lipca) roku Pańskiego 1749.”[8] W swojej ostatniej woli Ludwik jedynym swoim spadkobiercą uczynił syna – Franciszka Klejnę, – „Jakom zaś autentycznie przed aktami, uzyskawszy przedtem konsens Króla Jmci uczyniłem cesję wsi Wiesiółka na rzecz pomienionego syna mego, tak i obecną dyspozycyją mojej ostatniej woli zostawuję tegoż syna przy posiadaniu Wiesiółki z inwentarzem i wszelkim sprzętem domowym, zachowując sobie do zgonu mego życia stosowne do mego stanu utrzymanie[8]. W dalszej części testamentu Jan Ludwik rekomenduje szlachetnie urodzonemu Strzegockiemu, aby swoją żonę, a jego córkę, traktował według poprzysiężonego związku i afektu, i aby raczył trochę lepiej się z nią obchodzić. Nakazuje wypłacić 6000 zł Panu Strzegockiemu jako resztę posagu swojej córki i poleca odebrać od Panów Turno macierzystą sumę posagową. Na uwagę zasługuje fragment dotyczący budowy ołtarza bocznego w kościele Skrzatuskim -„Miał ŚP. Szlachetnie Urodzony Ertman-Fryderyk Turno, ojciec mojej żony a dziad syna mego, ołtarz w kościele skrzetuskim erygować, na który dał już tynfów 200 a ja 100. Obliguję Pana Franciszka, syna mego aby to dzieło na chwałę Boską i pamiątkę do zupełnego poprowadził skutku”[8]. W kościele skrzatuskim są cztery ołtarze. Jeden z nich był ufundowany przez rodzinę Ostenów, drugi przez rodziny Turno i Klejna. Nie wiadomo nic na temat fundatorów pozostałych ołtarzy. Na koniec Jan Ludwik pisze – „Przecież życzyłbym sobie leżeć w skrzatuskim sub titulo Wniebowzięcia najświetszej Maryji Panny u której ja w życiu swoim wiele uznawał łask i pro kiedyś erygowanym gdzie przodkowie moi i żona są pochowani obliguję.”[8] Świadkiem pisania testamentu był Franciszek Sarnowski. Jan Ludwik Klejna zmarł 30 kwietnia 1749 r. w wieku 81 lat i został pochowany w krypcie skrzatuskiego kościoła.

Jan Ludwik Klejna i Marianna Klejna de Turno pozostawili po sobie następujących potomków:

  • Konstancja – ur. 30 marca 1715 r. w Wiesiółce, poślubiona Atoniemu Strzegockiemu ze Strzegoncina (herbu Przegonia), cześnika bracławskiego. Ślub odbył się w Wiesiółce 26 lipca 1736 r. Po ślubie zamieszkali w Starczewie koło Murowanej Gośliny, gdzie Antoni miał swój majątek.
  • Marianna Magdalena – ur. 6 czerwca 1716 r. w Wiesiółce
  • Franciszek – ur. 22 października 1717 r. w Wiesiółce, zm. 10 lipca 1779 r. w Wiesiółce

Przypisy

  1. Seweryn hrabia Uruski, Rodzina – herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1909, T. VI.
  2. Ks. Polkowski, Monografia rodziny Turno, Poznań 1856.
  3. a b Michał Zwierzykowski – Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego za lata 1696–1732, Poznań 2008.
  4. J. Siebmacher’s große Wappenbuch – Die Wappen bürgerlicher Geschlechter Deustchlands und Schweiz (Teil 3), Bauer & Raspe, Neutstadt 1973 r.
  5. Historia Residentiae Walcensis Societatis Jesu – Kronika Jezuitów Wałeckich AD 1618 wydanie niemieckie, Max Rohwerder, Böhlau Verlag Köln Graz 1967.
  6. a b Max Rohwerder, Historia Residentiae Walcensis Societatis Jesu – Kronika Jezuitów Wałeckich AD 1618 wydanie niemieckie,, 1967.
  7. P. Klejna-Wendt, Rodzina Klejna w Skrzatuszu, 2016.
  8. a b c d Ludwik Klejna, Testament, 1748.

Bibliografia

  • Historia Residentiae Walcensis Societatis Jesu – Kronika Jezuitów Wałeckich AD 1618 wydanie niemieckie, Max Rohwerder, Böhlau Verlag Köln Graz 1967.
  • J. Siebmacher’s große Wappenbuch – Die Wappen bürgerlicher Geschlechter Deustchlands und Schweiz (Teil 3), Bauer & Raspe, Neutstadt 1973 r.
  • Ks. Polkowski, Monografia rodziny Turno, rękopis 1856
  • L. Bąk, Ziemia wałecka w dobie reformacji i kontrreformacji w XVI–XVIII w., Piła 1999r.
  • Z. Boras, R. Walczak, A. Wędzki, Historia powiatu wałeckiego w zarysie, Poznań 1961
  • Historia kościoła parafialnego w Wałczu spisana na podstawie prawdziwych dokumentow i wiarygodnych autorow przez Jana Ignacego Bocheńskiego proboszcza wałeckiego w roku 1790, oprac. L. Bąk, M. Hlebionek, A. Szweda, Wałcz 2002
  • Pieczęcie sądów patrymonialnych w Prusach w XVIII–XIX wieku na przykładzie prowincji Pomorze, [w:] Wokół znakow i symboli. Herby, pieczęcie i monety na Pomorzu, Śląsku i Ziemi Lubuskiej do 1945 r., red. A. Chlebowska, A. Gut, Warszawa 2008
  • F. Schulz, Chronik der Stadt Jastrow, Berlin 1861
  • M. Fijałkowski, Wojciech Konstanty Breza fundator kościoła skrzatuskiego, Rocznik Skrzatuski, T.I, Koszalin 2013.
  • P. Klejna-Wendt – Rodzina Klejna w Skrzatuszu, Rocznik Skrzatuski 2016
  • Łukaszewicz, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych… w dawnej dyecezyi poznańskiej, Poznań 1858, T. I.
  • E. Callier, Powiat Wałecki w XVI stuleciu, Poznań 1886,
  • Ks. Delerdt, Kronika cudów Piety skrzatuskiej, 1789 r.
  • Michał Zwierzykowski – Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego za lata 1696–1732, Poznań 2008
  • Seweryn hrabia Uruski, Rodzina – herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1909, T. VI.

Media użyte na tej stronie

Wilcza Głowa herb Klejna.jpg
herb Wilczde Glowy 1714 r.
Skrzatusz 05.jpg
Autor: Peter Klejna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jan Ludwik Klejna 1668-1749
Skrzatusz kościół.jpg
Sanktuarium Maryjne w Skrzatuszu