Jan Maksymilian Fredro

Jan Maksymilian Fredro
Ilustracja

Fredro Hrabia
Rodzina

Fredrowie

Data i miejsce urodzenia

1784
Surochów

Data i miejsce śmierci

15 lutego 1845[1][2]
Paryż

Ojciec

Jacek Fredro

Matka

Marianna Dembińska herbu Rawicz

Żona

Praskowia Gołowin

Dzieci

Feliks Fredro
Józef Dobiesław Fredro

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Order Świętego Stanisława (Królestwo Kongresowe) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Jan Maksymilian Fredro herbu Bończa, krypt.: X, (ur. 1784 w Surochowie, zm. 15 lutego 1845[1] w Paryżu) – generał brygady wojsk Królestwa Kongresowego[3], pułkownik wojsk napoleońskich, uczestnik kampanii napoleońskich 1812-1814, członek Rady Administracyjnej i Rady Stanu Królestwa Polskiego, tłumacz, dramatopisarz[4], krytyk teatralny i poeta. Adiutant cara Aleksandra I (od roku 1816), marszałek dworu królewskiego Mikołaja I Romanowa w 1830 roku[5], członek przybrany Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829 roku[6].

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jacka Fredry, ziemianina galicyjskiego, oraz Marianny Dembińskiej. Brat komediopisarza Aleksandra Fredry. Otrzymał w domu wychowanie półpolskie, półfrancuskie. W latach młodzieńczych przez dłuższy czas przebywał na dworze w Puławach. W roku 1806 w Warszawie wstąpił do 2 pułku piechoty, wkrótce został kapitanem adiutantem sztabu głównego. Kilka miesięcy później przeszedł do 2 pułki ułanów. W roku 1807 został odznaczony krzyżem Virtuti Militari.

Autor dramatu Harald (1827). Po upadku powstania listopadowego wyjechał do Paryża, gdzie jednak nie uczestniczył w życiu emigracji polskiej.

Był członkiem kapituły Rycerze Gwiazdy w loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni, w 1808 roku mistrzem obrzędów loży[7].

Odznaczenia

Twórczość

Ważniejsze utwory

  • Harald. Tragedia w 5 aktach wierszem, wyst. Warszawa 30 września 1827, fragm. Kolęda na r. 1828, Warszawa 1828; wyd. całości zobacz: Tragedie...
  • Władza poezji (oda), wygł. na posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk 9 grudnia 1829, Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, t. 21 (1830), s. 327-340; przedr. P. Hertz w: Zbiór poetów polskich XIX w., ks. 1, Warszawa 1959
  • Tragedie... Wydanie J.N. Bobrowicza z rękopismu autora, Lipsk 1837, zawartość: Dydona. Tragedia w 5 aktach wierszem; Harald. Tragedia w 5 aktach wierszem; Wanda. Tragedia w 5 aktach wierszem
  • Poezje, rękopis: Biblioteka Czartoryskich
  • Pamiętniki, niewydane, rękopis znajdował się w posiadaniu hr. Karłowej w Petersburgu (informuje Polski Słownik Biograficzny).

Ponadto jako członek Towarzystwa Iksów zamieszczał w latach 1815-1819 recenzje teatralne (pod krypt. X) w czasopismach: Gazeta Warszawska i Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego.

Przekłady

  • J. Racine: Andromacha (informuje G. Korbut)
  • J. Racine: Brytanik (informuje G. Korbut)
  • J. Racine: Fedra (informuje G. Korbut)

Drobne przekłady ogłaszał w czasopismach i zbiorach: Kolęda na r. 1828 (tu: I. Kryłow „Osioł i słowik”), Tygodnik Krakowski (tu: Horatius: „Do Pirry”; „Do ludu”; 1834 nr 5-6).

Według S. Wasylewskiego pomagał Marii Wirtemberskiej przełożyć na piękną prozę polską napisaną pierwotnie po francusku powieść „Malwina”.

Wydania zbiorowe

Listy i materiały

  • Do brata, Aleksandra Fredry, z lat 1822-1826, wyd. H. Biegeleisen w: A. Fredro Komedie, t. 1, Lwów 1897, s. 188-195
  • Do K. Koźmiana, brak daty, rękopis: Biblioteka PAN Kraków, sygn. 2031, t. 1, k. 193
  • Protokoły 11 pierwszych posiedzeń Towarzystwa Iksów, 14 kwietnia – 4 czerwca 1815, pisane przez Fredrę i J. Lipińskiego; z rękopisu Biblioteki im. Sałtykowa-Szczedrina w Leningradzie, wyd. E'. S. Brynskij Iz istorii russko-sławianskich litieraturnych swiaziej XIX w., Moskwa-Leningrad 1963

Bibliografia

  • „Jan Maksymilian Fredro”, [w:] „Pisarze polskiego oświecenia”, t. 3, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 845-859
  • T. 4: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966, s. 458-460.

Przypisy

  1. ↑ a b http://genealog.home.pl/gd/szablony/osoba.php?langen=00136&id=034234, Genealogia Dynastyczna, R.Jurzak
  2. ↑ W niektórych źródłach spotyka się błędną datę 1846 r.
  3. ↑ Henryk P. Kosk, Generalicja polska t. I Pruszków 1998, s. 141.
  4. ↑ Fredro Jan Maksymilian, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2010-09-24].
  5. ↑ Obraz polityczny i statystyczny Królestwa Polskiego iaki był w roku 1830 przed dniem 29 listopada, Warszawa 1830, s. 5.
  6. ↑ Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 6.
  7. ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 200.
  8. ↑ a b Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1819. s. 9
  9. ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu św. Stanisława (1. XII. 1815-29. XI. 1830), w: Miesięcznik Heraldyczny, nr. 5, r. IX, Warszawa, sierpień 1930, s. 99.

Media użyte na tej stronie