Jan Moroński

Jan Moroński

Jan Niemiec

podpułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	29 listopada 1889 Bażanówka
Data śmierci	?
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie, Polska Siła Zbrojna
Jednostki	5 Pułk Piechoty 7 Pułk Piechoty Legionów Oddział IV SG DOK Nr X 32 Pułk Piechoty 35 Pułku Piechoty
Stanowiska	kierownik referatu szef oddziału wyszkolenia dowódca batalionu piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Jan Andrzej Niemiec-Moroński, właśc. Jan Niemiec (ur. 29 listopada 1889 w Bażanówce, zm. ?) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Jan Moroński urodził się 29 listopada 1889 w Bażanówce jako syn Macieja^[1]. Był uczniem Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku^[2].

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich, gdzie od 20 stycznia 1915 był p.o. oficera prowiantowego oraz dowódcą taborów 5 pułku piechoty w składzie I Brygady. Został awansowany do stopnia podporucznika piechoty od 3 kwietnia 1915. W 1918 był oficerem 1 pułku piechoty Polskiej Siły Zbrojnej

Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Służył w 7 pułku piechoty Legionów, stanowiącego kontynuację 1pp PSZ. W szeregach tej jednostki brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

W latach 1921-1922 był słuchaczem I Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 2 marca 1922 roku, w trakcie kursu, Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz zezwolił mu na zmianę nazwiska rodowego „Niemiec” na nazwisko „Moroński”^[3]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 245. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[4].

16 września 1922 roku Minister Spraw Wojskowych, generał dywizji Kazimierz Sosnkowski na wniosek dowódcy Wyższej Szkoły Wojennej przyznał mu „pełne kwalifikacje do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego” i przydzielił do Oddziału IV Sztabu Generalnego w Warszawie na stanowisko kierownika referatu. Pełniąc służbę sztabową pozostawał oficerem nadetatowym 7 pułku piechoty Legionów w Chełmie^[5]. 18 maja 1923 roku Prezydent RP zatwierdził go w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 527. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[6]. W 1924 roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu na stanowisko szefa Oddziału Wyszkolenia^[7]. Z dniem 15 października 1924 roku odkomenderowany został z DOK X do Oddziału IV Sztabu Generalnego w Warszawie na okres sześciu miesięcy^[8]. W 1925 roku kontynuował służbę w DOK X w Przemyślu^[9].

Później został przydzielony do 32 pułku piechoty w Modlinie na stanowisko dowódcy III batalionu detaszowanego w Działdowie^[10]. W 1928 roku został przeniesiony do 35 pułku piechoty w Brześciu na stanowisko dowódcy batalionu^[11]. 23 stycznia 1929 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 22. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[12]. Z dniem 31 sierpnia 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[13]. Zamieszkał w Warszawie. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[14].

W czerwcu 1934 stanął przed sądem okręgowym oskarżony o fałszowanie weksla i wyłudzenie obrony u adwokata^[15][16][17]. Sprawa dotyczyła wcześniejszego procesu sądowego oficera II Oddziału Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, kpt. Stanisława Szczęsnego Skwirczyńskiego, którego sąd wojskowy skazał na karę 5 lat pozbawienia wolności za przywłaszczenie 100 000 zł. Jan Niemiec-Moroński zajął się kwestią opłacenia honorarium dla jego adwokata podczas procesu w I instancji. Z 3000 zł przekazał 1000 zł w gotówce, a reszta opiewała na weksle wystawione przez dwie osoby i przedsiębiorstwo pod nazwą Koncesjonowany Eksport Wytworów Polskiego Monopolu Spirytusowego, które żyrował sam Niemiec-Moroński. Po tym jak adwokat usiłował zrealizować płatność, okazało się, że osoby z weksla nie istnieją, a adres firmy stanowi nieruchomość należąca do podpułkownika. Przed sądem Jan Niemiec-Moroński tłumaczył się i zapewniał m.in., że weksle nie zostały sfałszowane, a swoje przedsiębiorstwo stworzył celem eksportu wyrobów spirytusowych na teren kolonii francuskich i do Konga Belgijskiego oraz wskazał, że wskutek zaniedbań nie zostało zarejestrowane administracyjnie. Sąd stwierdził jednak jego winę (m.in. fałszerstwo podpisu) i skazał go na karę roku pozbawienia wolności i następnie zmniejszając karę do sześciu miesięcy na mocy amnestii.

Jan Moroński był żonaty z Antoniną z Kręciszewskich, z którą miał dwie córki: Jolantę Teresę (1926–1944) i Lillę Annę po mężu Cielecką (1922-1999)^[18].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (17 maja 1921)^[19]
• Krzyż Niepodległości (10 grudnia 1931, za pracę w dziele odzyskania niepodległości)^[20]
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie (po raz pierwszy w 1921^[21])

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
• Lista oficerów Sztabu Generalnego (stan z dnia 31 grudnia 1925 roku). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1926.
• Żołnierze Niepodległości. Moroński Jan. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-04-29].
• Lilla Morońska. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2017-05-07].