Jan Morris

Jan Morris
Imię i nazwisko urodzeniaJames Humphrey Morris
Data i miejsce urodzenia2 października 1926
Clevedon
Data i miejsce śmierci20 listopada 2020
Pwllheli
Zawód, zajęciehistoryczka, pisarka

Jan Morris (ur. jako James Humphrey Morris 2 października 1926 w Clevedon[1], zm. 20 listopada 2020 w Pwllheli[2]) – walijska historyczka, pisarka i autorka relacji z podróży. Napisała trylogię Pax Britannica (1968–1978), historię Imperium brytyjskiego, i portrety miast, np. Oksfordu, Wenecji, Triestu, Hongkongu i Nowego Jorku.

Życiorys

Urodziła się w Anglii, matka była Angielką, a ojciec Walijczykiem, sama uważała się za Walijkę. Była osobą transseksualną, do roku 1972 wydawała książki pod swoim męskim imieniem. Potem zaczęła życie jako kobieta.

W 1945 roku trafiła z wojskiem do Triestu podczas angielsko-amerykańskiej okupacji. Po wojnie pisała do „The Times”, była m.in. korespondentką towarzyszącą ekspedycji Hillary'ego i Tenzinga, która zdobyła Mount Everest. W 1949 roku poślubiła córkę plantatora herbaty, mieli pięcioro dzieci. W 1964 roku rozpoczęła medyczną korektę płci, operacja odbyła się w 1972 roku w Maroku (chirurg Georges Burou), ponieważ brytyjscy lekarze żądali uprzedniego rozwodu z żoną. Potem rozwiedli się, ale pozostali razem i w roku 2008 zawarli rejestrowany związek partnerski.

Mieszkała głównie w północnej Walii, uważała się za walijską nacjonalistkę republikańską. Dostała nagrody Golden PEN Award, Glyndŵra i doktorat honoris causa Uniwersytetu Walijskiego i Glamorgan, otrzymała także Order Imperium Brytyjskiego, była członkiem Królewskiego Towarzystwa Literackiego.

Publikacje

Non-fiction

Literatura podróżnicza

  • Coast to Coast (w USA wydana pod tytułem As I Saw the USA, 1956, zdobyła Cafe Royal Prize w 1957 roku)
  • Sultan in Oman (1957)
  • The Market in Seleukia (1957)
  • South African Winter (1958)
  • The Hashemite Kings (1959)
  • Venice (1960, zdobyła nagrodę Heinemanna w 1961 roku)
  • The Presence of Spain (1964)
  • Spain (1964)
  • Oxford (1965)
  • The Great Port: A Passage through New York (1969)
  • The Venetian Empire (1980)
  • A Venetian Bestiary (1982)
  • The Matter of Wales (1984)
  • Spain (1988)
  • Hong Kong (1988)
  • Sydney (1992)
  • Trieste and the Meaning of Nowhere (2001)
  • The World: Life and Travel 1950-2000 (2003)
  • Contact! A Book of Encounters (2010)

Eseje

  • The Road to Huddersfield: A Journey to Five Continents (1963)
  • The Outriders: A Liberal View of Britain (1963)
  • Cities (1963)
  • Places (1972)
  • Travels (1976)
  • Destinations (1980)
  • Wales; The First Place (1982, reprint 1998)
  • Journeys (1984)
  • Among the Cities (1985)
  • Locations (1992)
  • O Canada! (1992)
  • Contact! A Book of Glimpses (2009)

Historia

  • Trylogia The Pax Britannica:
    • Heaven’s Command: An Imperial Progress (1973). Tom 1. Obejmuje okres 1837-1897.
    • Pax Britannica: The Climax of Empire (1968). Tom 2.
    • Farewell the Trumpets: An Imperial Retreat (1978). Tom 3. Obejmuje okres 1897-1965.
  • The Spectacle of Empire: Style, Effect and the Pax Britannica (1982)
  • Stones of Empire: Buildings of the Raj (1983) (tekst Jan Morris z fotografiami Simona Winchestera)

Życiorys

  • Fisher's Face (1995)

Wspomnienia

  • Conundrum, USA, Harcourt Brace (1974) (osobista opowieść o transseksualiźmie)
  • Wales, The First Place (1982)
  • Pleasures of a Tangled Life (1989)
  • Herstory (1999)
  • Trieste and the Meaning of Nowhere (2001)
  • A Writer's House in Wales (2002)

Inne

  • Coronation Everest (1958)

Beletrystyka

Powieści

Opowiadania

  • The Upstairs Donkey, and Other Stolen Stories (1961)

Różne

  • Manhattan '45 (w twardej oprawie 1987, w miękkiej oprawie 1998)
  • Fifty Years of Europe: An Album (1997) – opublikowany w 2006 roku jako Europe – An Intimate Journey
  • The Oxford Book of Oxford (redaktor)
  • The Matter of Wales: Epic Views of a Small Country
  • Lincoln: A Foreigner's Quest (2001)
  • Our First Leader
  • Thrilling Cities autorstwa Iana Fleminga. Jan Morris napisała wstęp do wydania z 2009 roku opublikowanego przez Ian Fleming Publications.

Przypisy

  1. ↑ Leo Lerman (lato 1997). "Jan Morris, The Art of the Essay No. 2". The Paris Review.
  2. ↑ Yr awdur a'r newyddiadurwr Jan Morris wedi marw yn 94 oed (wal.)

Linki zewnętrzne