Jan Nieszkowski

Jan Nieszkowski
Data i miejsce urodzenia

8 lutego 1833
Lublin

Data i miejsce śmierci

1866
Orenburg

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet w Dorpacie

Jan Nieszkowski (ur. 8 lutego 1833 w Lublinie, zm. 1866 w Orenburgu) – polski przyrodnik, paleontolog, lekarz, powstaniec styczniowy.

Życiorys

Pochodził z rodziny szlacheckiej, był synem Wilhelma Nieszkowskiego (zm. 1882)[1], kapitana 5. Pułku Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego. Miał braci Zdzisława (1840–1897) i Władysława (zm. 1869), także lekarzy[2]. Uczęszczał do gimnazjum w Słucku. Od 1853 do 1858 studiował na Uniwersytecie w Dorpacie nauki przyrodnicze i medycynę. Należał do stowarzyszenia studentów polskich „Ogół”, którego był sekretarzem, a także do korporacji akademickiej Konwent Polonia[3]. Był członkiem studenckiego kółka przyrodniczego. W roku 1855 za osiągnięcia naukowe otrzymał złoty medal[4]. Od 1858 członek rzeczywisty Dorpater Naturforschende Gesellschaft[5].

Był przyjacielem i współpracownikiem Benedykta Dybowskiego, Aleksandra Czekanowskiego, Gustawa Rupniewskiego i Friedricha Schmidta. W 1858 roku ukończył studia z tytułem kandydata filozofii i doktora medycyny.

Około 1859 opuścił Dorpat i prowadził praktykę lekarską w Brześciu Litewskim i Bobrujsku[6]. Za udział w powstaniu styczniowym aresztowany i zesłany do Orenburga. Tam zmarł na tyfus[5].

Dorobek naukowy

Tablica z rozprawy Nieszkowskiego o wiekoraku Eurypterus ramipes
Tablica z monografii Nieszkowskiego poświęconej trylobitom Liwonii

W latach 1856 i 1857 wspólnie z Rupniewskim i Schmidtem prowadził poszukiwania skamieniałości na obszarze Estonii i wyspy Ozylii. W 1857 roku opublikował monografię poświęconą sylurskim trylobitom Liwonii i Estonii. Opisał w niej 15 gatunków nowych dla nauki i 23 gatunki nieznane wcześniej z tego obszaru. W opublikowanej w 1858 roku dysertacji doktorskiej opisał wielkoraka Eurypterus remipes. W kolejnym roku ukazało się uzupełnienie do pracy o trylobitach.

Na jego cześć nazwano rodzaj Nieszkowskia Schmidt, 1881 oraz gatunki Calymene (Pharostoma) nieszkowskii Schmidt, 1894, Proetus nieszkowskii Männil, 1891, Asaphus nieszkowskii Schmidt, 1898, Ectomaria nieszkowskii (Schmidt, 1858).

Gatunki opisane przez Nieszkowskiego:

Prace

Przypisy

  1. ↑ Starzy żołnierze armii Napoleońskiej. Słowo nr 240 (26 października 1882)
  2. ↑ Stanisław Czarniecki, Jerzy Koziński: „Nieszkowski Jan” W: Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1987, s. 390. ISBN 83-01-00656-0.
  3. ↑ Konwent Polonia - lista członków 1828 - 1939. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-10)].
  4. ↑ Arnold Hasselblatt, Gustav Otto: Album academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat. Dorpat, 1889 s. 442 [1]
  5. ↑ a b Krystyna Kowalska: „Nieszkowski Jan” W: Polski Słownik Biograficzny T. 23. Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978 ss. 64-65
  6. ↑ Kośmiński SL. Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. 1883 s. 353

Media użyte na tej stronie

Nieszkowski 1859- Tafel II.jpg
Tafel II

Fig. 1 Cheirurus spinulosus, ein vollstaendiger Kopfschild
Fig. 2 Zwei Rumpfsegmente derselben Art
Fig. 3 Der Schwanzschild derselben
Fig. 4 Cheirurus ornatus, Glabella
Fig. 5 Dieselbe, von der Seite
Fig. 6 Sphaerexochus cranium? eine Glabella
Fig. 7 Sphaerexochus pseudohemicranium, Glabella mit dem rechten Wangenschilde, von oben
Fig. 8 Dieselbe, von der Seite
Fig. 9 Cheirurus ...? s. S. 374, Glabella mit dem Bruchstuecke einer Wange
Fig. 10 Cheirurus exsul, Glabella
Fig. 11 Verzierung der Schale derselben Art, vergroessert
Fig. 12 Exapinurus Schrenkii
Fig. 13 Bunodes lunula
Fig. 14 Bunodes rugosus

Fig. 15 Pseudoniscus aculeatus