Jan Papłoński

Jan Papłoński
Ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

Jan Teodor Wibultowicz Papłoński

Data i miejsce urodzenia

12 listopada 1819
Widze k. Brasławia, Polska

Data i miejsce śmierci

28 listopada 1885
Warszawa, Polska

Przyczyna śmierci

zawał serca

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Zawód, zajęcie

polonista, historyk, tłumacz

Narodowość

polska

Uczelnia

Uniwersytet Moskiewski

Jan Teodor Wibultowicz Papłoński (ur. 12 listopada 1819 w Widzach k. Brasławia[1], zm. 28 listopada 1885 w Warszawie) – polski historyk, polonista, encyklopedysta, działacz społeczny, dyrektor Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie, Rzeczywisty Radca Stanu, profesor Szkoły Głównej Warszawskiej, dyrektor Szkoły Żeńskiej Rządowej oraz tłumacz.

Życiorys

W roku 1885 ukończył gimnazjum w Wilnie, a następnie studiował na Uniwersytecie Moskiewskim, gdzie otrzymał stopień kandydata nauk filologiczno-historycznych[2]. Był nauczycielem w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie[3]. Od 1864 roku był profesorem gramatyki porównawczej w Warszawskiej Szkole Głównej.

W latach 1867–1885 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Głuchoniemych w Warszawie, w którym wprowadził zmiany przyczyniające się do rozwoju tej instytucji[4]. W 1865 roku za jego sprawą zrealizowano projekt założenia fermy, na której osoby głuche pochodzące ze wsi mogłyby szkolić się w pracy gospodarskiej.

W 1883 roku był również inicjatorem oraz założycielem Warszawskiego Towarzystwa Głuchoniemych (późniejsza nazwa Chrześcijańskie Towarzystwo Głuchoniemych „Opatrzność”). W 1861 roku Papłoński był wizytatorem szkolnym. W ramach swoich obowiązków na polecenie ówczesnego dyrektora Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego margrabiego Aleksandra Wielopolskiego przybył do Kalisza, gdzie jego zadaniem było zażegnanie sporu pomiędzy uczniami a rosyjskimi pedagogami[5].

Jan Papłoński zmarł w 1885 roku w wieku 66 lat na zawał serca. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera I-2-4)[6].

Dzieła

Kronika Słowian wydana w 1862 w tłumaczeniu Jana Papłońskiego.

Jan Papłoński publikował głównie prace z zakresu językoznawstwa oraz historii. Oprócz rozpraw w czasopismach polskich i rosyjskich dokonał z łaciny pierwszego przekładu na język polski XII. wiecznej Kroniki Słowian. Część swoich prac poświęcił historii ruchu na rzecz głuchych i ociemniałych w Polsce.

Był autorem haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii[11].

Upamiętnienie

  • W sali „Opatrzności” wisiał portret Papłońskiego.
  • Na grobie Jana Papłońskiego w uznaniu jego dokonań „Opatrzność” ufundowała pamiątkową tablicę, która została skradziona.

Przypisy

  1. ↑ M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego.
  2. ↑ Papłoński Jan w Encyklopedii powszechnej Olgerbrandta: z ilustracjami i mapami, T. XI.
  3. ↑ Szkoła Główna Warszawska 1862-1869. T. 1 : Wydział filologiczno-historyczny, Kraków 1900, s. 15.
  4. ↑ Spotkanie z Historią Głuchych – Powązki – 2011. Strona projektu Guide Design.
  5. ↑ K. Poznański, Reforma szkolna w Królestwie Polskim 1862 rok, Kraków 1968, s. 65–66.
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JUSTYNA WILBUTOWICZOWA PAPŁOŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-02-10].
  7. ↑ Jan Papłoński, Helmolda Kronika Sławiańska z XII wieku, Warszawa 1862.
  8. ↑ Jan Papłoński, Zasady i zakres wychowania domowego oraz historyja metody poglądowej, Warszawa 1879.
  9. ↑ O początku i rozmaitości mowy: prelekcye publiczne professora J. Papłońskiego dnia 18 i 22 stycznia 1867 r., Warszawa, Józef Ungr, Kraków 1867.
  10. ↑ Jan Papłoński, Lekcyja wstępna filologii porównawczej sławiańskiej miana dnia 28 października, 9 listopada 1864 r. w Szkole Głównej Warszawskiej Warszawa, Gebethner i Wolff 1864.
  11. ↑ „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Papłoński Helmolda Kronika Słowiańska.jpeg
Helmolda Kronika Sławiańska z XII wieku.