Jan Peroś

Jan Peroś
Ilustracja
Jan Peroś (przed 1910)
Data urodzenia

1867

Data i miejsce śmierci

2 kwietnia 1932
Kraków

Narodowość

polska

Alma mater

Politechnika Lwowska

Praca
Styl

eklektyzm

Budynki

Ratusz w Nowym Sączu

Jan Peroś (ur. 1867, zm. 2 kwietnia 1932 w Krakowie[1]) – polski architekt. Projektował w stylu XIX-wiecznego eklektyzmu, nie ulegał wpływom secesji.

Życiorys

Ukończył architekturę na Politechnice Lwowskiej. Po studiach pracował przez kilka lat we Lwowie. W latach 1894–1900 pracował na stanowisku głównego architekta Nowego Sącza, uczestnicząc w odbudowie miasta po pożarze 1894 roku.

Od 1900 zamieszkał w Krakowie, gdzie został miejskim radnym i prezesem krakowskiej Izby Handlowej. Był członkiem jury konkursów na projekt regulacji Krakowa[2], fasad Muzeum Narodowego na Wawelu[3].

Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, w grobowcu rodzinnym, razem z matką Ludwiką Peroś, z domu Hornykiewicz.

Ratusz w Nowym Sączu
Willa Maria w Nowym Sączy przy ulicy Jagiellońskiej 60

Projekty dla Nowego Sącza

  • Ratusz – wystrój rzeźbiarski wykonał Stanisław Wójcik[4]
  • Budynek przy Rynku 25
  • Budynek przy ulicy Jagiellońskiej 22
  • Budynek Starostwa przy ulicy Jagiellońskiej 33/35
  • Budynki przy ulicy Konarskiego 3 i 5
  • Budynek szkoły nr 2 przy ulicy Długosza 2. Popiersie na fasadzie wykonał Stanisław Wójcik[4]
  • Willa „Sofia” przy ul. Matejki 57
  • Willa Jerzego Janosza przy ul. Długosza 57
  • Willa „Maria” przy ul. Jagiellońskiej 60 z lat 1905-1908
Kasa Oszczędności w Rzeszowie

Projekty dla innych miejscowości

  • Fontanna na stoisku firmy Franz na Wystawie Budowlanej we Lwowie w 1892 przy współpracy rzeźbiarza Edmunda Pliszewskiego[5].
  • Willa Józefy Franz we Lwowie przy ulicy 29 listopada (obecnie Konowalca) 47 (1892-1893) przy współpracy rzeźbiarza Edmunda Pliszewskiego[5]. Projekt był demonstrowany na Wystawie Budowlanej (1892)[6].
  • Pawilony Galicyjskiej Wystawy Krajowej (1894) we Lwowie: Kaczyńskiego i Wolińskiego, pawilon miasta Wieliczki, oranżeria, „Kawiarnia Arabska” i tzw. Akwarium[7].
  • Budynek mieszkalny przy ul. Skarbkowskiej (obecnie Łesi Ukrainki) 15 we Lwowie (1894)[8].
  • Budynek Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w Rzeszowie u zbiegu ulic 3 Maja, Lubomirskich i Zamkowej.
  • Budynek Kasy Oszczędności w Jaśle z 1897 (wysadzony w 1944)[9]

Literatura

  • Jan Peroś: Wielki Kraków a międzynarodowy kongres w Wiedniu, 1910
  • Przegląd wschodni. — T. 7. — № 28. — S. 1270
  • Starzyk H. Sądeccy architekci — Jan Peroś i Zenon Remi // Miasto. Tygodnik nowosądecki. — 2010. — nr 191. — S. 6

Przypisy

  1. ↑ Nekrolog, „Czas”, 1932, nr 77, s. 3 [1]
  2. ↑ Plan regulacyi Wielkiego Krakowa // Architekt. — 1910. — № 4. — S. 69.
  3. ↑ Konkurs na fasady Museum narodowego na Wawelu // Architekt. — 1912. — № 5. — S. 58.
  4. ↑ a b Jurij Biriułow Rzeźba lwowska. — Warszawa : Neriton, 2007. — S. 170. — ISBN 978-83-7543-009-7.
  5. ↑ a b Biriulow J. Rzeźba… — S. 173.
  6. ↑ Lewicki J. Między tradycją a nowoczesnością: architektura Lwowa lat 1893–1918. — Warszawa: Neriton, 2005. — S. 105. — ISBN 83-88372-29-7.
  7. ↑ Lewicki J. Między tradycją… — S. 115, 483, 485.
  8. ↑ Lewicki J. Między tradycją… — S. 507.
  9. ↑ Zniszczone Jasło. [dostęp 2020-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-26)].

Media użyte na tej stronie

Jan Peroś (-1910).jpg
Jan Peroś (-1910)
Ns ratusz.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Nowy Sącz, zespół willi Marya, 1905-1908 7.JPG
Autor: Fmbar22, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Nowy Sącz, zespół willi Marya, 1905-1908
Rzeszów, ul. 3 Maja 23 (bank 1).jpg
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rzeszów, ul. 3 Maja 23 - dawna Kasa Oszczędnościowa, obecnie bank PKO BP