Jan Piłsudski
Data i miejsce urodzenia | 15 stycznia 1876 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 21 grudnia 1950 |
Wicemarszałek Sejmu II RP | |
Okres | od 1930 |
Przynależność polityczna | |
Minister skarbu | |
Okres | od 27 maja 1931 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | Ignacy Matuszewski (p.o.) |
Następca | |
Odznaczenia | |
Jan Piłsudski (ur. 15 stycznia 1876 w Wilnie, zm. 21 grudnia 1950 w Penley[1]) – polski prawnik, społecznik, działacz państwowy II Rzeczypospolitej, wolnomularz[2]. Brat Józefa Piłsudskiego.
Życiorys
Naukę pobierał w I Gimnazjum w Wilnie, a potem przeniósł się do Lipawy, gdzie uzyskał maturę. Studiował na Uniwersytecie Moskiewskim z którego został usunięty za udział w polskiej organizacji studenckiej. Studiował prawo na uniwersytecie w Kazaniu. W latach 1909–1915 główny buchalter Zarządu Miasta Wilna. W 1912/13 uczestniczył z prezydentem Michałem Węsławskim w pozyskaniu w Wielkiej Brytanii obligacyjnej pożyczki miejskiej na budowę wodociągów i kanalizacji w Wilnie[3]. W 1918 członek Tymczasowej Komisji Rządzącej w Wilnie. W latach 1919–1920 urzędnik w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej w Warszawie. Od 1920 sędzia Sądu Okręgowego w Wilnie, następnie sędzia Sądu Apelacyjnego.
Członek Zjednoczenia Państwowego na Kresach w 1922 roku[4]. W 1922 poseł na Sejm Litwy Środkowej. W latach 1928–1931 poseł na Sejm z listy BBWR. W marcu 1930, po dymisji piątego rządu Kazimierza Bartla desygnowany na funkcję premiera[5], z której zrezygnował 29 marca, a na jego miejsce został wyznaczony Walery Sławek[6]. W latach 1930–1931 wicemarszałek Sejmu. Od 27 maja 1931 do 6 września 1932 minister skarbu w rządzie Aleksandra Prystora, w latach 1932–1937 wiceprezes Banku Polskiego. Członek władz Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich[7], założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku[8].
Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 aresztowany w Wilnie przez NKWD, wywieziony na moskiewską Łubiankę[a]. Uwolniony w wyniku układu Sikorski-Majski latem 1941, ewakuowany z ZSRR. Od 1941 na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł 21 grudnia 1950 w szpitalu polskim w Penley na zawał serca spowodowany miażdżycą[1]. Pochowany na cmentarzu w Wrexham[9]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 143-6-21)[10].
Ordery i odznaczenia
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (7 września 1937)[11][12]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1927)[13][14]
- Krzyż Niepodległości[13]
Życie prywatne
Brat Adama, Bronisława, Kazimierza i Józefa Piłsudskiego.
Genealogia
Praprapradziadkowie | Roch Mikołaj Piłsudski | książę Piotr Puzyna | Billewicz | książę Połubiński | Andrzej hr. Butler | NN | Billewicz | NN | Tadeusz Billewicz (zm. 1788) | NN | Kownacki | NN | Wiktor Michałowski | Taraszkiewicz | hrabia Butler | Billewicz | ||||||||||||||||
Prapradziadkowie | ∞ | Walerian Billewicz | Ignacy Butler | Billewicz | Kownacki | Joachim Michałowski |
| |||||||||||||||||||||||||
Pradziadkowie | Kazimierz Piłsudski (ok. 1750–ok. 1820) | Wincenty Butler (ok. 1771 – zm. 1843) | Kacper Wincenty Billewicz | Wojciech Michałowski | ||||||||||||||||||||||||||||
Dziadkowie | Piotr Piłsudski (1795–1851) | Antoni Billewicz | ||||||||||||||||||||||||||||||
Rodzice | Józef Wincenty Piłsudski (1833–1902) | |||||||||||||||||||||||||||||||
Jan Piłsudski (1876–1950) |
Uwagi
- ↑ Jan Piłsudski wraz z bratem Kazimierzem odmówili ewakuacji na granicę polsko-litewską – byli przekonani, że jedyne co im zagraża to nakaz opuszczenia miasta. Zostali aresztowani jeszcze we wrześniu 1939 podczas pierwszej okupacji Wilna przez Armię Czerwoną (w końcu października ZSRR przekazał miasto Litwie, anektowanej dopiero latem 1940). Aresztowany wraz z Janem brat – Kazimierz Piłsudski zmarł wkrótce po opuszczeniu sowieckiego więzienia.
Przypisy
- ↑ a b Metryka zgonu Jana Piłsudskiego
- ↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928. Warszawa 1984, s. 232.
- ↑ Waldemar Wołkanowski , Michał Węsławski, biografia prezydenta Wilna w latach 1905–1916, 2015, ISBN 978-83-62687-73-2 .
- ↑ Słowo, nr 66, Wilno 18 października 1922 roku, s.1.
- ↑ „Dziennik Wileński” (nr 73), 28 marca 1930, s. 1 .
- ↑ „Dziennik Wileński” (nr 75), marzec 1930, s. 1 .
- ↑ Michał Kacprzak, Komitet do Spraw Szlachty Zagrodowej na Wschodzie Polski 1938–1939, [w:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 78/2005, s. 93.
- ↑ Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]
- ↑ Pavlov's Daughter: Follow the White Rabbit: WREXHAM CEMENTARY. 2010-03-09. [dostęp 2014-02-20].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JULIA PIŁSUDSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-04-14] .
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 207, poz. 343 „za wybitne zasługi dla Państwa”.
- ↑ Dekoracja b. ministra Jana Piłsudskiego Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 219 z 26 września 1937.
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowa\ej, 1938, s. 572–573. [dostęp 2021-04-27].
- ↑ Odznaczenia. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 103 z 6 maja 1927.
Bibliografia
- Kto był kim w II Rzeczypospolitej, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego. Warszawa 1994. wyd. I.
- Metryka zgonu Jana Piłsudskiego.
Media użyte na tej stronie
Józef Piłsudski
Jan Piłsudski, Polish politician, younger brother of Józef Piłsudski. Deputy of Polish Sejm, Minister of Treasury of Poland 1931-1932.
Godło Rzeczypospolitej Polskiej ustalone Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980)
Aleksander Prystor (1876-1941), Polish politician.