Jan Pirożyński
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 7 marca 1936 |
| Data i miejsce śmierci | 8 października 2004 |
| profesor nauk historycznych | |
| Specjalność: historia literatury | |
| Alma Mater | |
| Habilitacja | 1987 – historia nowożytna |
| Profesura | 1996 |
| Dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej | |
| Okres spraw. | 1981–1993 |
| Poprzednik | Stanisław Grzeszczuk |
| Następca | |
Jan Pirożyński (ur. 7 marca 1936 w Tarnowie, zm. 8 października 2004 w Krakowie) – polski bibliolog, historyk książki, literatury i kultury; bibliotekarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie (1981–1993).
Życiorys
W latach 1953–1957 studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W roku 1968 obronił pracę doktorską opublikowaną w cztery lata później, pt. Sejm warszawski 1570 roku. Przez wiele dziesięcioleci badał polonika dostępne w zbiorach niemieckich i austriackich, a w szczególności materiały związane z księgozbiorem Zofii Jagiellonki, jej pasierba Juliusza Brunszwik-Wolfenbüttel, rodu Fuggerów oraz Hugona Blotiusa[1]. W roku 1987 uzyskał stopień doktora habilitowanego w zakresie historii nowożytnej na podstawie rozprawy Księżna brunszwicka Zofia Jagiellonka (1522-1575) i jej biblioteka. Studium z dziejów kultury[2][3][4][5], wydanej w 2004 także po niemiecku[6] w wersji znacznie rozszerzonej[3].
Od 1959 roku pracował w Bibliotece Jagiellońskiej, pełniąc funkcję zastępcy dyrektora do spraw zbiorów specjalnych i wydawnictw, a w latach 1981–1993 dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej. Po rezygnacji ze stanowiska dyrektora kontynuował działalność naukową w Katedrze Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UJ, a od 1996 kierował Pracownią Dawnej Książki w Instytucie Historii UJ, w tym samym roku otrzymał tytuł naukowy profesora[4][3][2].
Wyjeżdżał na staże naukowe i konferencje do wielu krajów (Moguncja, Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel, Lipsk, Austriacka Biblioteka Narodowa w Wiedniu i in.) nawiązując kontakty naukowe i zawodowe[1]. Był członkiem międzynarodowych i krajowych towarzystw naukowych (Arbeitskreis Druckgeschichte w Moguncji, Schiller Gesellschaft w Marbach, Leibnitz-Sozietät w Berlinie, Polskie Towarzystwo Bibliologiczne), członkiem komitetów, rad naukowych, komisji egzaminacyjnych. Za działalność zawodową i naukową otrzymał wiele nagród i wyróżnień, między innymi Srebrny Medal Mozarta Międzynarodowej Fundacji Mozarteum w Salzburgu, Medal Kopernikański i Laur Jagielloński Rektora UJ[4][3][2].
Dorobek Jana Pirożyńskiego obejmuje ponad 250 prac w języku polskim i niemieckim, w tym 7 monografii, ponad 100 artykułów i rozpraw, biogramów, haseł encyklopedycznych, przekładów i publikacji popularnonaukowych. Był jednym z najwybitniejszych znawców zbiorów specjalnych, zwłaszcza rękopisów i starych druków. Jego prace oparte o badania źródłowe obejmują historię kultury epoki wczesnonowożytnej, historie książki i księgozbiorów, przenikanie się kultury polskiej i niemieckiej na przestrzeni dziejów, roli typografii w rozwoju cywilizacji (Z dziejów obiegu informacji w Europie XVI wieku. Kraków 1995; Johannes Gutenberg i początki ery druku. Warszawa 2002)[2][3][4].
Pochowany na cmentarzu Bronowickim w Krakowie[7].
Przypisy
- ↑ a b Jan Pirożyński, Z dziejów obiegu informacji w Europie XVI wieku: nowiny z Polski w kolekcji Jana Jakuba Wicka w Zurychu z lat 1560-1587, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 1154: Prace historyczne, zesz. 115, Kraków: Nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1995, s. 18, ISBN 83-233-0841-1, ISSN 0083-4351.
- ↑ a b c d Pirożyński Jan, hasło aut. Hanna Tadeusiewicz [w:] Słownik pracowników książki polskiej. Suplement III, pod red. Hanny Tadeusiewicz. Warszawa, Wydawnictwo SBP 2010, s. 225-226
- ↑ a b c d e Henryk Bułhak, Jan Pirożyński, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, Wydawnictwo Naukowe Semper, 2005, s. 261-264, ISSN 0029-8514, OCLC 830286284.
- ↑ a b c d Migoń Krzysztof: Jan Pirożyński [w:] Roczniki Biblioteczne 2004 s. 221-225
- ↑ Jan Pirożyński, Księżna brunszwicka Zofia Jagiellonka (1522-1575) i jej biblioteka: studium z dziejów kultury, Nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1986, ISBN 978-83-233-0137-0 [dostęp 2016-12-09] (pol.).
- ↑ Jan Pirożyński, Sophie aus dem Hause der Jagiellonen (1522 – 1775) und ihre Büchersammung, Polska Akademia Umiejętności, 2004, ISBN 978-83-88857-75-1 [dostęp 2016-12-09] (pol.).
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 213, ISBN 978-83-233-4527-5.
