Jan Pszczoła
| ||
 kapitan | ||
| Data i miejsce urodzenia | 1 października 1914 Krzczonów | |
| Data i miejsce śmierci | 4 listopada 1944 Busko-Zdrój | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1937–1944 | |
| Siły zbrojne |  Wojsko Polskie Bataliony Chłopskie | |
| Stanowiska | komendant BCh obwodu Pińczów | |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa † | |
| Odznaczenia | ||
 | ||
Jan Pszczoła (ur. 1 października 1914, zm. ok. 4 listopada 1944) – polski działacz ruchu ludowego, żołnierz Batalionów Chłopskich, komendant BCh obwodu Pińczów, pośmiertnie mianowany majorem Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się 1 października 1914 w rodzinie chłopskiej, mieszkającej w Krzczonowie[1]. W 1937 został awansowany na stopień podchorążego po Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy w Cieszynie. Po zakończeniu służby, wyjechał do Warszawy gdzie został słuchaczem Wolnej Wszechnicy Polskiej[2]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niewoli niemieckiej z której udało mu się zbiec wyskakując z pociągu w okolicach Częstochowy[3]. Po powrocie do domu wstąpił do Batalionów Chłopskich pod pseudonimem „Wojnar” i został mianowany komendantem obwodu Batalionów Chłopskich w Pińczowie. 25 lipca 1944 brał udział we wspólnej akcji oddziałów Armii Krajowej i BCh na ufortyfikowany i broniony przez 14 żandarmów i kilku granatowych policjantów posterunek w Nowym Korczynie. W czasie walki dowodził oddziałami BCh[4]. 5 sierpnia 1944 r. brał udział w bitwie o Skalbmierz, toczonej wspólnie przez AK, BCh i Armię Ludową z oddziałami Wehrmachtu. O zwycięstwie partyzantów zadecydowały dwa czołgi rosyjskie sprowadzone na pole bitwy przez Jana Pszczołę[5]. 4 listopada 1944 Wojnar został aresztowany, uwięziony i zamordowany w budynku gestapo w Busku Zdroju. Po zakończeniu okupacji niemieckiej ciało Jana Pszczoły zakopane na dziedzińcu budynku gestapo zostało ekshumowane i pochowane na cmentarzu w Sokolinie[6].
W 1948 rozkazem ministra Obrony Narodowej, Jan Pszczoła komendant obwodu BCh w Pińczowie został pośmiertnie awansowany do stopnia majora. W 1970 Rada Państwa nadała mu również pośmiertnie, Krzyż Virtuti Militari V klasy[7]. Jego imieniem nazwano szkołę podstawową w Krzczonowie, na której umieszczono tablicę z napisem:
W XXXI rocznicę napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę nadano tutejszej szkole podstawowej imię Jana Pszczoły ps. Wojnar. Żołnierza kampanii wrześniowej Komendanta Batalionów Chłopskich obwodu pińczowskiego. Niech jego walka i męczeńska śmierć będzie dla młodego pokolenia przykładem męstwa i ofiarności w służbie dla Polski Ludowej
Przypisy
- ↑ Fąfara 1976 ↓, s. 14.
- ↑ Fąfara 1976 ↓, s. 23–24.
- ↑ Fąfara 1976 ↓, s. 17.
- ↑ Janusz Gmitruk, Piotr Matusak, Jan Nowak, Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945, Warszawa 1983, s.482.
- ↑ Janusz Gmitruk, Piotr Matusak, Jan Nowak, Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945, Warszawa 1983, s.542,543.
- ↑ Fąfara 1976 ↓, s. 282 i 289.
- ↑ Fąfara 1976 ↓, s. 290.
Bibliografia
- Eugeniusz Fąfara: Wojnar i jego żołnierze. Białystok: 1976.
- Janusz Gmitruk, Piotr Matusak, Jan Nowak – Kalendarium działalności bojowej Batalionów Chłopskich 1940-1945. Warszawa 1983.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzyż Batalionów Chłopskich.