Jan Röder

Jan Röder

major geograf
Data i miejsce urodzenia	30 listopada 1890 Wenecja
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	40 pułk piechoty 4 eskadra wywiadowcza Wojskowy Instytut Geograficzny Komenda Placu Chełmno
Stanowiska	oficer placu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Jan Röder (ur. 30 listopada 1890 w Wenecji) – major geograf Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Syn Ambrożego i Marii. Ukończył Korpus Kadetów w Wiedniu. 18 sierpnia 1911 roku mianowany na stopień chorążego ze starszeństwem z 1 września 1911 w korpusie oficerów piechoty i wcielony do Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 40 w Rzeszowie^[1]. W latach 1912–1913 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1913^[2]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1915 w korpusie oficerów piechoty. Jego oddziałem macierzystym do 1918 pozostał Pułk Piechoty Nr 40^[3]. We wrześniu 1916 roku ukończył szkołę topograficzną w Serbii i służył jako topograf w 10. wojennym oddziale pomiarowym^[4].

23 listopada 1919 roku wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego, otrzymał przydział do Wojskowego Instytutu Geograficznego. 1 marca 1920 roku został skierowany (na własny wniosek) na kurs do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w Toruniu. Trudna sytuacja na froncie spowodowała skrócenie szkolenia, kadra i słuchacze Szkoły zostali przydzieleni do 4 eskadry wywiadowczej (nazwanej „Toruńską”)^[5] i od 23 lipca 1920 roku wzięli udział w działaniach wojennych na froncie polsko-bolszewickim^[6]. 13 i 14 sierpnia, w załodze z pil. Januszem Meissnerem, bombardował środki przeprawowe Armii Czerwonej przygotowane w rejonie Góry Kalwarii^[7].

W trakcie bitwie warszawskiej, 15 sierpnia 1920 rok, atakował z niskiej wysokości oddziały Armii Czerwonej pomimo tego, że jego samolot został uszkodzony ogniem przeciwlotniczym. 16 sierpnia 1920 roku, w załodze z pil. Stanisławem Żarskim, przeprowadził rozpoznanie wzdłuż Wisły w rejonie miejscowości Korytnica—Garwolin—Dęby. W trakcie tego lotu zebrał cenne informacje o rozlokowaniu i liczebności oddziałów nieprzyjaciela oraz atakował rozpoznane wrogie oddziały^[8]. 7 października 1920 roku, w załodze z pil. Władysławem Dittmerem, przeprowadził rozpoznanie wzdłuż rzeki Uszy. Wykrył oddziały nieprzyjaciela, które skutecznie zaatakował i rozproszył^[4][9]. 9 października, w trudnych warunkach atmosferycznych, nawiązał kontakt z grupą gen. Krajeńskiego i doręczył rozkazy oraz odebrał meldunki sytuacyjne^[10]. 14 października 1920 roku, podczas lotu z pil. Józefem Szyfterem, został ranny podczas katastrofy samolotu LVG C.V pod Baranowiczami^[11][10].

26 marca 1921 został mianowany z dniem 1 grudnia 1919 kapitanem Wojsk Lotniczych. Pełnił wówczas służbę w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych w Toruniu^[12]. 17 sierpnia 1921 roku został przydzielony do oddziału, którego celem było wytyczenie w terenie granicy pomiędzy II Rzeczpospolitą a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich^[4]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 12. lokatą w korpusie oficerów geografów^[13]. Pełnił służbę w Wojskowym Instytucie Geograficznym w Warszawie^[14][15]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów geografów^[16]. W kwietniu 1928 został przeniesiony z WIG na stanowisku oficera placu Chełmno^[17][18]. Z dniem 28 lutego 1929 został przeniesiony w stan spoczynku^[19]. W 1934 roku, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III^[20]. Dalsze jego losy nie są znane.

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę Jan Röder został odznaczony:

• Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari nr 253 – 8 kwietnia 1921^[12][21],
• Polową Odznaką Obserwatora^[4],
• Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną^[22]
• Signum Laudis Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej^[22]
• Signum Laudis Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej^[22]
• Krzyż Wojskowy Karola^[22]
• Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913^[23]

Przypisy

Bibliografia

• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1911. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). Walka i demobilizacja. T. II. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
• Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
• Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
• Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari : 1919-1920. T. 1, [Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920]. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.