Jan Rabanowski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 10 czerwca 1907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 marca 1958 |
| Minister łączności | |
| Okres | od 13 czerwca 1956 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister kolei | |
| Okres | od 14 marca 1951 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
| Minister komunikacji | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów | |
| Okres | od 4 listopada 1944 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Odznaczenia | |
     _-_Commander_Grand_Cross_BAR.png){kind=small} | |
Jan Rabanowski (ur. 10 czerwca 1907 w Warszawie, zm. 21 marca 1958 tamże) – polski inżynier elektryk i polityk komunistyczny. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji, kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów (1944), kierownik resortu i minister komunikacji (1944–1951), skierowany przez Polską Partię Robotniczą, której był członkiem, do organizacji Stronnictwa Demokratycznego[5]. Minister kolei (1951) i minister łączności (1956–1958). Prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju (1951–1952) i Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii (1952–1956).
Życiorys
Syn Józefa i Marii, urodził się w rodzinie kolejarskiej. W latach 1927–1932 praktykant, monter w Polskich Kolejach Państwowych. Ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1932). Ponownie zatrudniony na PKP (1934–1939). W 1939 pracownik Ministerstwa Łączności. Od 1927 działacz Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” i Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom, a od 1928 Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. W latach 1940–1943 przebywał w ZSRR, m.in. w charakterze inżyniera w Elektrowni w Nowosybirsku. W 1943 został oficerem 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W 1 Armii Wojska Polskiego, od maja do października 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 1 Samodzielnego pułku łączności ds. polityczno-wychowawczych (ppłk.). Należał do Polskiej Partii Robotniczej (1944), następnie do Stronnictwa Demokratycznego. Członek Centralnego Komitetu SD, prezydium Rady Naczelnej SD, wiceprezes Rady ds. Techniki przy prezesie Rady Ministrów.
Od 4 listopada 1944 do 11 grudnia 1944 był kierownikiem resortu komunikacji, poczt i telegrafu w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego. Od 11 grudnia 1944 do 28 lutego 1951 był kierownikiem resortu i ministrem komunikacji, a od 14 marca do 27 czerwca 1951 ministrem kolei. Od 13 czerwca 1956 do 25 lutego 1958 był ministrem łączności. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji. Od lipca 1951 do maja 1952 prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju, a następnie do czerwca 1956 prezes Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii.
Za udział w II wojnie światowej został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, za współpracę z rządem szwedzkim – Orderem Gwiazdy Polarnej I klasy. Odznaczony również Orderem Białego Lwa I klasy, a także Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1946)[6], Orderem Sztandaru Pracy I i II klasy, Medalem za Warszawę 1939–1945 (1946)[7].
Był żonaty z Teresą Haliną Rabanowską z domu Auerbach (1911-1995). Pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach 25 marca 1958 (kwatera A25-tuje-1)[8].
Jego wnukiem jest pisarz Marcin Wicha[9].
Przypisy
- ↑ 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
- ↑ Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu komunikacji.
- ↑ Juliusz Ulrych pełnił urząd ministra komunikacji w rządzie Felicjana Sławoja-Składkowskiego.
- ↑ Jan Grubecki i Jan Rabanowski pełnili urząd kierownika resortu komunikacji, poczt i telegrafów w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
- ↑ Teraz kilku komunistom wprost polecono w połowie października zapisanie się do Stronnictwa Demokratycznego, mieli być tam okiem i uchem PPR. Chajn się temu opierał, wolałby zostać w PPR, ale go przekonano. Wśród innych „wtyczek” komunistycznych byli sekretarz Prezydium PKWN Jan Karol Wende i Jan Rabanowski, od 1 grudnia kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 116–117
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43
- ↑ Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach
- ↑ Andrzej Horubała, ''Elegia'', 13 kwietnia 2018 [dostęp 2019-01-02] (pol.).
Bibliografia
- Leksykon historii Polski, Wiedza Powszechna Warszawa 1995
- foto w: „Głos Robotniczy”, wyd. A, 28 lutego 1957, nr 51, s. 1 (zdjęcia wszystkich członków nowego rządu J. Cyrankiewicza od 28 lutego 1957)
- „Głos Robotniczy”, wyd. A, 26 sierpnia 1958, nr 72, s. 1 (notatka ze sprawozdaniem z pogrzebu)
- Jan Rabanowski, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 12 z 26 marca–1 kwietnia 1958, s. 3
- Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa: PWN, 1991, s. 415, ISBN 83-01-10386-8, OCLC 69290887.
- Informacje w BIP IPN
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
.jpg)
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
- kursywa – ministrowie, odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu zaprzysiężenia |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu zaprzysiężenia |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu powołania |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie komitetu |
|
- kursywa – kierownicy resortów odwołani przed końcem istnienia komitetu
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Jana Rabanowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Edward Osóbka_Morawski, Chairman of PKWN, Prime Minister of Communist Poland 1944-1947
Bolesław Bierut, właśc. Bolesław Biernacki, ps. Janowski, Iwaniuk, Tomasz, Bieńkowski, Rutkowski, (ur. 18 kwietnia 1892 w Rurach Jezuickich, dziś dzielnica Lublina - zm. 12 marca 1956 w Moskwie) – polski działacz komunistyczny, przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944, pierwszy przywódca Polski Ludowej, prezydent RP od 1947, Przewodniczący KC PZPR od 1948, premier PRL od 1952.
Józef Cyrankiewicz, Prime Minister of Poland (People's Republic of Poland) 1947-1970
Baretka: Medal za Warszawę 1939-1945
PKWN eagle 1944