Jan Rabanowski

Jan Rabanowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 czerwca 1907
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

21 marca 1958
Warszawa, Polska

Minister łączności
Okres

od 13 czerwca 1956
do 25 lutego 1958

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Poprzednik

Wacław Szymanowski

Następca

Zygmunt Moskwa

Minister kolei
Okres

od 14 marca 1951
do 27 czerwca 1951

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Następca

Ryszard Strzelecki

Minister komunikacji
Okres

od 11 grudnia 1944/5 lipca 1945[1][2]
do 28 lutego 1951

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Poprzednik

Juliusz Ulrych[3]

Kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów
Okres

od 4 listopada 1944
do 11 grudnia 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Poprzednik

Jan Grubecki[4]

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Medal za Warszawę 1939–1945 Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja)
Grób Jana Rabanowskiego na Wojskowych Powązkach w Warszawie

Jan Rabanowski (ur. 10 czerwca 1907 w Warszawie, zm. 21 marca 1958 tamże) – polski inżynier elektryk i polityk komunistyczny. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji, kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów (1944), kierownik resortu i minister komunikacji (1944–1951), skierowany przez Polską Partię Robotniczą, której był członkiem, do organizacji Stronnictwa Demokratycznego[5]. Minister kolei (1951) i minister łączności (1956–1958). Prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju (1951–1952) i Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii (1952–1956).

Życiorys

Syn Józefa i Marii, urodził się w rodzinie kolejarskiej. W latach 1927–1932 praktykant, monter w Polskich Kolejach Państwowych. Ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1932). Ponownie zatrudniony na PKP (1934–1939). W 1939 pracownik Ministerstwa Łączności. Od 1927 działacz Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” i Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom, a od 1928 Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. W latach 1940–1943 przebywał w ZSRR, m.in. w charakterze inżyniera w Elektrowni w Nowosybirsku. W 1943 został oficerem 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W 1 Armii Wojska Polskiego, od maja do października 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 1 Samodzielnego pułku łączności ds. polityczno-wychowawczych (ppłk.). Należał do Polskiej Partii Robotniczej (1944), następnie do Stronnictwa Demokratycznego. Członek Centralnego Komitetu SD, prezydium Rady Naczelnej SD, wiceprezes Rady ds. Techniki przy prezesie Rady Ministrów.

Od 4 listopada 1944 do 11 grudnia 1944 był kierownikiem resortu komunikacji, poczt i telegrafu w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego. Od 11 grudnia 1944 do 28 lutego 1951 był kierownikiem resortu i ministrem komunikacji, a od 14 marca do 27 czerwca 1951 ministrem kolei. Od 13 czerwca 1956 do 25 lutego 1958 był ministrem łączności. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji. Od lipca 1951 do maja 1952 prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju, a następnie do czerwca 1956 prezes Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii.

Za udział w II wojnie światowej został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, za współpracę z rządem szwedzkim – Orderem Gwiazdy Polarnej I klasy. Odznaczony również Orderem Białego Lwa I klasy, a także Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1946)[6], Orderem Sztandaru Pracy I i II klasy, Medalem za Warszawę 1939–1945 (1946)[7].

Był żonaty z Teresą Haliną Rabanowską z domu Auerbach (1911-1995). Pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach 25 marca 1958 (kwatera A25-tuje-1)[8].

Jego wnukiem jest pisarz Marcin Wicha[9].

Przypisy

  1. 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
  2. Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu komunikacji.
  3. Juliusz Ulrych pełnił urząd ministra komunikacji w rządzie Felicjana Sławoja-Składkowskiego.
  4. Jan Grubecki i Jan Rabanowski pełnili urząd kierownika resortu komunikacji, poczt i telegrafów w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
  5. Teraz kilku komunistom wprost polecono w połowie października zapisanie się do Stronnictwa Demokratycznego, mieli być tam okiem i uchem PPR. Chajn się temu opierał, wolałby zostać w PPR, ale go przekonano. Wśród innych „wtyczek” komunistycznych byli sekretarz Prezydium PKWN Jan Karol Wende i Jan Rabanowski, od 1 grudnia kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 116–117
  6. M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490
  7. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43
  8. Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach
  9. Andrzej Horubała, ''Elegia'', 13 kwietnia 2018 [dostęp 2019-01-02] (pol.).

Bibliografia

  • Leksykon historii Polski, Wiedza Powszechna Warszawa 1995
  • foto w: „Głos Robotniczy”, wyd. A, 28 lutego 1957, nr 51, s. 1 (zdjęcia wszystkich członków nowego rządu J. Cyrankiewicza od 28 lutego 1957)
  • „Głos Robotniczy”, wyd. A, 26 sierpnia 1958, nr 72, s. 1 (notatka ze sprawozdaniem z pogrzebu)
  • Jan Rabanowski, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 12 z 26 marca–1 kwietnia 1958, s. 3
  • Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa: PWN, 1991, s. 415, ISBN 83-01-10386-8, OCLC 69290887.
  • Informacje w BIP IPN

Media użyte na tej stronie

POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Jan Rabanowski grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Jana Rabanowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Jan Rabanowski.jpg
Jan Rabanowski (1907-1958) – Polish engineer and politician
Edward Osóbka-Morawski.jpg
Edward Osóbka_Morawski, Chairman of PKWN, Prime Minister of Communist Poland 1944-1947
PL Bolesław Bierut (1892-1956).jpg
Bolesław Bierut, właśc. Bolesław Biernacki, ps. Janowski, Iwaniuk, Tomasz, Bieńkowski, Rutkowski, (ur. 18 kwietnia 1892 w Rurach Jezuickich, dziś dzielnica Lublina - zm. 12 marca 1956 w Moskwie) – polski działacz komunistyczny, przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944, pierwszy przywódca Polski Ludowej, prezydent RP od 1947, Przewodniczący KC PZPR od 1948, premier PRL od 1952.
Cyrankiewicz.jpg
Józef Cyrankiewicz, Prime Minister of Poland (People's Republic of Poland) 1947-1970
POL Za Warszawę 1939-1945 BAR.svg
Baretka: Medal za Warszawę 1939-1945
PKWN.png
PKWN eagle 1944