Jan Rabanowski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 10 czerwca 1907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 marca 1958 |
| Minister łączności | |
| Okres | od 13 czerwca 1956 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister kolei | |
| Okres | od 14 marca 1951 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
| Minister komunikacji | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów | |
| Okres | od 4 listopada 1944 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Odznaczenia | |
     _-_Commander_Grand_Cross_BAR.png){kind=small} | |
Jan Rabanowski (ur. 10 czerwca 1907 w Warszawie, zm. 21 marca 1958 tamże) – polski inżynier elektryk i polityk komunistyczny. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji, kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów (1944), kierownik resortu i minister komunikacji (1944–1951), skierowany przez Polską Partię Robotniczą, której był członkiem, do organizacji Stronnictwa Demokratycznego[5]. Minister kolei (1951) i minister łączności (1956–1958). Prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju (1951–1952) i Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii (1952–1956).
Życiorys
Syn Józefa i Marii, urodził się w rodzinie kolejarskiej. W latach 1927–1932 praktykant, monter w Polskich Kolejach Państwowych. Ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1932). Ponownie zatrudniony na PKP (1934–1939). W 1939 pracownik Ministerstwa Łączności. Od 1927 działacz Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” i Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom, a od 1928 Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. W latach 1940–1943 przebywał w ZSRR, m.in. w charakterze inżyniera w Elektrowni w Nowosybirsku. W 1943 został oficerem 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W 1 Armii Wojska Polskiego, od maja do października 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 1 Samodzielnego pułku łączności ds. polityczno-wychowawczych (ppłk.). Należał do Polskiej Partii Robotniczej (1944), następnie do Stronnictwa Demokratycznego. Członek Centralnego Komitetu SD, prezydium Rady Naczelnej SD, wiceprezes Rady ds. Techniki przy prezesie Rady Ministrów.
Od 4 listopada 1944 do 11 grudnia 1944 był kierownikiem resortu komunikacji, poczt i telegrafu w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego. Od 11 grudnia 1944 do 28 lutego 1951 był kierownikiem resortu i ministrem komunikacji, a od 14 marca do 27 czerwca 1951 ministrem kolei. Od 13 czerwca 1956 do 25 lutego 1958 był ministrem łączności. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji. Od lipca 1951 do maja 1952 prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju, a następnie do czerwca 1956 prezes Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii.
Za udział w II wojnie światowej został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, za współpracę z rządem szwedzkim – Orderem Gwiazdy Polarnej I klasy. Odznaczony również Orderem Białego Lwa I klasy, a także Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1946)[6], Orderem Sztandaru Pracy I i II klasy, Medalem za Warszawę 1939–1945 (1946)[7].
Był żonaty z Teresą Haliną Rabanowską z domu Auerbach (1911-1995). Pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach 25 marca 1958 (kwatera A25-tuje-1)[8].
Jego wnukiem jest pisarz Marcin Wicha[9].
Przypisy
- ↑ 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
- ↑ Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu komunikacji.
- ↑ Juliusz Ulrych pełnił urząd ministra komunikacji w rządzie Felicjana Sławoja-Składkowskiego.
- ↑ Jan Grubecki i Jan Rabanowski pełnili urząd kierownika resortu komunikacji, poczt i telegrafów w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
- ↑ Teraz kilku komunistom wprost polecono w połowie października zapisanie się do Stronnictwa Demokratycznego, mieli być tam okiem i uchem PPR. Chajn się temu opierał, wolałby zostać w PPR, ale go przekonano. Wśród innych „wtyczek” komunistycznych byli sekretarz Prezydium PKWN Jan Karol Wende i Jan Rabanowski, od 1 grudnia kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 116–117
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43
- ↑ Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach
- ↑ Andrzej Horubała, ''Elegia'', 13 kwietnia 2018 [dostęp 2019-01-02] (pol.).
Bibliografia
- Leksykon historii Polski, Wiedza Powszechna Warszawa 1995
- foto w: „Głos Robotniczy”, wyd. A, 28 lutego 1957, nr 51, s. 1 (zdjęcia wszystkich członków nowego rządu J. Cyrankiewicza od 28 lutego 1957)
- „Głos Robotniczy”, wyd. A, 26 sierpnia 1958, nr 72, s. 1 (notatka ze sprawozdaniem z pogrzebu)
- Jan Rabanowski, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 12 z 26 marca–1 kwietnia 1958, s. 3
- Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa: PWN, 1991, s. 415, ISBN 83-01-10386-8, OCLC 69290887.
- Informacje w BIP IPN
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
.jpg)
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
- kursywa – ministrowie, odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu zaprzysiężenia |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu zaprzysiężenia |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu powołania |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie komitetu |
|
- kursywa – kierownicy resortów odwołani przed końcem istnienia komitetu
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Baretka: Medal za Warszawę 1939-1945
Józef Cyrankiewicz, Prime Minister of Poland (People's Republic of Poland) 1947-1970
Edward Osóbka_Morawski, Chairman of PKWN, Prime Minister of Communist Poland 1944-1947
PKWN eagle 1944
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Jana Rabanowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Bolesław Bierut, właśc. Bolesław Biernacki, ps. Janowski, Iwaniuk, Tomasz, Bieńkowski, Rutkowski, (ur. 18 kwietnia 1892 w Rurach Jezuickich, dziś dzielnica Lublina - zm. 12 marca 1956 w Moskwie) – polski działacz komunistyczny, przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944, pierwszy przywódca Polski Ludowej, prezydent RP od 1947, Przewodniczący KC PZPR od 1948, premier PRL od 1952.