Jan Sawicki (generał)

Jan Sawicki

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1872 Telatycze
Data i miejsce śmierci	maj 1940 Jarosław
Przebieg służby
Lata służby	1892–1927
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Stanowiska	dowódca • III Brygady Jazdy • 1 Dywizji Jazdy • 3 Dywizji Kawalerii • 2 Dywizji Kawalerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Zawody konne w Poznaniu. Widoczni gen. Jan Sawicki (1. z lewej), gen. Józef Haller (3. z prawej), gen. Edmund Hauser (2. z prawej); czerwiec 1926

Jan Sawicki (ur. 24 czerwca^[1] 1872 w Telatyczach, zm. w maju 1940 w Jarosławlu)^[2] – generał major kawalerii Armii Imperium Rosyjskiego oraz generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Kształcił się w Szkole Realnej w Białymstoku. Mając 20 lat wstąpił do kawalerii armii rosyjskiej. W 1894 ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii w Petersburgu w stopniu podporucznika kawalerii^[1]. Podpułkownik z 1910, a od 1914 pułkownik i dowódca pułku dragonów. Podczas I wojny światowej dowodził pułkiem oraz brygadą kawalerii na frontach austriackim i niemieckim. 23 lipca 1917 awansował do stopnia generała majora. Po rewolucji październikowej był członkiem Polskiego Komitetu Wojskowego przy rosyjskiej 8 Armii i dowódcą tworzonych w niej oddziałów polskich.

W marcu 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany dowódcą III Brygady Jazdy na froncie galicyjskim i wołyńskim. Przejściowo dowodził także 13 Dywizją Piechoty. 1 maja 1920 został zatwierdzony z dn. 1 kwietnia 1920 w stopniu generała podporucznika. W czasie wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920 był dowódcą 1 Dywizji Jazdy (od czerwca) i Grupy Operacyjnej Jazdy (od 15 lipca). Skutecznie walczył z oddziałami Konarmii Siemiona Budionnego na Wołyniu i Podolu.

Po wojnie (sierpień 1920 – czerwiec 1924) służył w Centralnej Komisji Kontroli Stanów. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dn. 1 czerwca 1919 w korpusie generałów. 1 czerwca 1924 objął dowództwo 3 Dywizji Kawalerii w Poznaniu. 16 listopada 1925 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie. Przeniesienie miało bezpośredni związek z usunięciem gen. bryg. Gustawa Orlicz-Dreszera ze stołecznego garnizonu przez ówczesnego ministra spraw wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego, za wygłoszone dzień wcześniej w Sulejówku przemówienie. 31 grudnia 1925 – po objęciu teki ministra spraw wojskowych przez gen. broni Lucjana Żeligowskiego – został przywrócony na poprzednie stanowisko służbowe. Podczas zamachu stanu w maju 1926 opowiedział się po stronie legalnych władz RP. Z dn. 30 kwietnia 1927 został przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w rodzinnym majątku w Telatyczach.

We wrześniu 1939 był ciężko chory i nie mógł chodzić o własnych siłach. Po agresji sowieckiej na Polskę został wywieziony 10 lutego 1940 roku na wschód. Według relacji naocznego świadka został wraz z synem załadowany do transportu na stacji w Wysokim Litewskim^[3] i zmarł w wagonie kilka dni później^[3].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari^[4]
• Krzyż Walecznych

Przypisy

Bibliografia

• Felicjan Sławoj Składkowski, Nie ostatnie słowo oskarżonego, Warszawa 2003.
• H.P. Kosk, Generalicja polska, t. 2, Oficyna Wydawnicze „Ajaks”, Pruszków 2001.
• Zdzisław Nicman, Gen. bryg. Jan Sawicki (1872–1940), „Polska Zbrojna”.
• Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 66. ISBN 83-04-03364-X.
• „Generałowie Wojny Polsko - Sowieckiej 1919–1920” Andrzej Suchcitz.