Jan Schmidt (samorządowiec)

Jan Schmidt

Data i miejsce urodzenia	28 marca 1873 Stejderyszki
Data i miejsce śmierci	23 października 1928 Suwałki
Miejsce spoczynku	cmentarz parafialny przy ul. Bakałarzewskiej (Suwałki)
Rodzice	matka Malwina (z d. Paszkiewicz), ojciec Bronisław
Odznaczenia

Tablica na grobie Jana Schmidta prezydenta Suwałki w l. 1923-1927

Jan Schmidt odznaczony Krzyżem Kawalerskim orderu „Odrodzenia Polski”. Fragment z Monitora Polskiego z 2 maja 1923

Tablice informacyjne, wjazd do miejscowości Staidarai – Stejderyszki, (wrzesień 2019)

Jan Schmidt (ur. 28 marca 1873 w Stejderyszkach, zm. 23 października 1928 w Suwałkach) – prezydent Suwałk, działacz społeczny.

Życiorys

Urodził się we wsi (folwarku) Stejderyszki^[1] (powiat sejneński, gmina Świętojeziory), w rodzinie ziemiańskiej Malwiny z Paszkiewiczów i Bronisława Schmidta^[2]. Na chrzcie otrzymał imiona: Jan, Dominik, Władysław^[3]. Ukończył suwalskie Gimnazjum Męskie im. Karola Brzostowskiego. Pracował w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim Guberni Suwalskiej. Działał bardzo aktywnie na polu społecznym. Należał do współzałożycieli suwalskiej Szkoły Handlowej^[4]. W latach 1908-1909 był członkiem suwalskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego^[5].

Działał również w:

• Radzie Opiekuńczej Szkoły Handowej w Suwałkach (1908)
• Towarzystwie Pomocy dla Byłych Wychowańców Prywatnej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej w Suwałkach
• komisji rewizyjnej Suwalskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu (1909-1910)
• Suwalskim Towarzystwie Rolniczym (1903-1910)
• Chrześcijańskim Towarzystwie Dobroczynności w Suwałkach
• Suwalsko-Augustowskim Towarzystwie Rolniczym

Po wybuchu I wojny światowej początkowo przebywał w Wilnie, następnie udał się do Petersburga, gdzie pracował w Centralnym Komitecie Obywatelskim^[6][7] u boku Władysława Grabskiego. Schmidt po powrocie do Suwałk wspólnie z Adolfem Świdą w listopadzie 1918 r. współtworzył Tymczasową Radę Obywatelską Okręgu Suwalskiego^[8], której początkowo był wiceprezesem, następnie zaś od lutego 1919 r. prezesem^[9]. W 1923 r. został wybrany na prezydenta Suwałk. Funkcję tę sprawował do 1927 r. Jak czytamy w monografii Suwałk mimo kłopotów zdrowotnych – dotrwał do końca kadencji^[10]. Zmarł w Suwałkach, gdzie został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ulicy Bakałarzewskiej, kwatera nieopodal kaplicy. Obok niego spoczywają: matka Malwina z Paszkiewiczów Schmidtowa i ojciec Bronisław Schmidt – radca Towarzystwa Ziemskiego Kredytowego (z inskrypcji na jego grobie).

Odznaczenia

Za swoją działalność, a w szczególności odebranie Suwalszczyzny z rąk niemieckich, został uhonorowany Orderem „Polonia Restituta”. W publikacjach z lat 20. XX w. można przeczytać, iż: Szmidt Jan, urzędnik dyrekcji Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Suwałkach dekretem z dnia 2 maja 1923 r.^[11] za zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu pracy obywatelskiej otrzymał odznakę Krzyża Kawalerskiego orderu „Odrodzenia Polski”^[12]. W 1938 r. uhonorowano go pośmiertnie za pracę w dziele odzyskania niepodległości Krzyżem Niepodległości^[13].

Przypisy

Bibliografia

• „Gazeta Warszawska” 1892, nr 150.
• Korzeniowski M., Struktura organizacyjna i początki działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio F, Historia Vol. 46/47 (1991/1992).
• Lista członków Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim w roku 1860, Warszawa 1860.
• Matusiewicz A., Polskie Towarzystwo Krajoznawcze 1907-1950, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze 1950-2007 w Suwałkach, Suwałki 2010. ISBN 978-83-903140-9-9
• Matusiewicz A., Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach (1906–1914), „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2007, T. 7.
• Matusiewicz A., Samorząd miejski w Suwałkach w okresie międzywojennym, „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2003, T. 3.
• „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1923, nr 100 z 2.05.1923 r.
• „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1938, nr 64 z 19.03.1938 r.
• Order Odrodzenia Polski : trzechsetlecie pierwszej kapituły 1921-1924, Warszawa 1926.
• Radziwonowicza T., Działalność i znaczenie Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego w latach 1918–1919, „Białostocczyzna” 2000, nr 3-4.
• Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach : program nauk, Suwałki 1911.
• Skłodowski K., Dzisiaj ziemia wasza jest wolną : O niepodległość Suwalszczyzny, Suwałki 1999. ISBN 83-905785-6-5
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T.11, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, Warszawa 1890.
• Sprawozdanie z Działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego Wśród Wygnańców w Rosji : za czas od 1-go sierpnia 1915 r. do dnia 1-go października 1916 r., Piotrogród 1918.
• Suwalczanie 300-lecia : Jan Schmidt, „Dwutygodnik Suwalski” 2019, nr 6.
• Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005. ISBN 83-87415-37-5