Jan Schram

Jan Schram

kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1894 Gródek Jagielloński
Data i miejsce śmierci	12 lutego 1968 Jarosław
Przebieg służby
Lata służby	1914–1935, 1939–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Bataliony Chłopskie Armia Krajowa
Formacja	Legiony Polskie Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	2 pułk piechoty 39 pułk piechoty Strzelców Lwowskich 4 pułk lotniczy 6 pułk lotniczy
Stanowiska	dowódca eskadry
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Późniejsza praca	Burmistrz Jarosławia
Odznaczenia

Jan Schram

Legitymacja porucznika Jana Schrama

Odznaka „Kompania Schrama” 1918/1919

Grobowiec Jana Schrama

Jan Schram (ur. 20 lutego 1894 w Gródku Jagiellońskim, zm. 12 lutego 1968 w Jarosławiu) – kapitan obserwator Wojska Polskiego II RP, kawaler Orderu Virtuti Militari, burmistrz Jarosławia.

Życiorys

Urodził się 20 lutego 1894 w Gródku Jagiellońskim jako syn Jana^[1]. Dzieciństwo spędził w Jarosławiu, maturę zdał we Lwowie. We wrześniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Został przydzielony do 15., a następnie 8. kompanii 2 pułku piechoty. 13 maja 1915 pod Czerniowcami dostał się do rosyjskiej niewoli.

W latach 1918–1920 walczył na wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. W bitwie o Lwów dowodził IV odcinkiem i walczył o Dworzec Główny. Następnie walczył w szeregach 39 pułku piechoty Strzelców Lwowskich. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 746. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 27 Pułk Piechoty^[2].

Po zakończeniu działań wojennych zgłosił się do lotnictwa. W 1924 pełnił służbę w 4 pułku lotniczym w Toruniu. Następnie przeniesiony został do 6 pułku lotniczego we Lwowie. 20 września 1927 objął dowództwo 62 eskadry lotniczej. 19 marca 1928 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 1. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa^[3]. W maju tego roku wyznaczony został na stanowisko komendanta parku 6 pułku lotniczego. 26 czerwca 1931 objął dowództwo 65 eskadry liniowej. Od października 1932 dowodził, w zastępstwie etatowego dowódcy, II dywizjonem liniowym 6 pułku lotniczego, a od lutego 1934 63 eskadrą towarzyszącą. W październiku 1934 ponownie objął dowództwo 65 eskadry liniowej i sprawował je do stycznia 1935. Z dniem 31 sierpnia 1935 przeniesiony został w stan spoczynku^[4].

Po przeprowadzce z rodziną do Jarosławia, poświęcił się działalności politycznej w Stronnictwie Ludowym. Aresztowany w czasie strajku chłopskiego w 1937^[5], internowany, pół roku spędził w przemyskim więzieniu.

Po wybuchu II wojny światowej podjął nieudaną próbę dotarcia do swego macierzystego pułku lotniczego. Powrócił do Jarosławia przed zamknięciem granicy na Sanie, po czym w listopadzie 1939 został aresztowany i przez dwa miesiące przetrzymywany przez Niemców w charakterze zakładnika. Podczas okupacji działał w konspiracji, początkowo w Batalionach Chłopskich, później w Armii Krajowej. Podejmował kilkakrotne, nieudane próby przedostania się za granicę. 27 lipca 1944 został wybrany pierwszym powojennym burmistrzem Jarosławia. Funkcję tę pełnił zaledwie do 10 sierpnia, gdyż za działalność w Armii Krajowej został aresztowany i wywieziony do Lwowa, a potem do Kijowa i Charkowa. Ostatecznie osadzony został w obozie dla internowanych oficerów polskich w Riazaniu pod Moskwą. W 1947 przeniesiony został do obozu jenieckiego NKWD w Griazowcu. Do Polski powrócił w listopadzie 1947. W latach 1948–1955 pracował w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Jarosławiu. Był prześladowany przez Urząd Bezpieczeństwa.

Od 1925 był mężem nauczycielki Aurelii z Nowaków (1892–1969), z którą miał córkę Ludmiłę (1926–1993)^[6].

Zmarł 12 lutego 1968 w Jarosławiu i został pochowany na Starym Cmentarzu w Jarosławiu (sektor 21-4-7)^[6].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5925
• Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[7]
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[8][9]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[10]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[10]
• Krzyż Legionowy^[10]
• Odznaka Obserwatora^[10]
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)^[10]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)^[11]

Upamiętnienie

13 listopada 1992 Rada Miasta Jarosławia uchwałą Nr 236/XXVIII/92 nazwała jedną z ulic miasta imieniem kpt. Jana Szrama. 29 października 2007, na wniosek Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, radni zmienili nazwę ulicy na kpt. Jana Schrama.

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 855, 864.
• Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 536, 552.
• Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 231, 744.
• JerzyJ. Pawlak JerzyJ., Polskie eskadry w latach 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989, ISBN 83-206-0760-4, OCLC 69601095 .
• Zofia Bieńkowska, Kapitan Jan Schram, Jarosław 1993.