Jan Siwiec

Jan Siwiec
Data i miejsce urodzenia

3 listopada 1891
Wólka Brzozokalska

Data i miejsce śmierci

9 kwietnia 1961
Grodzisk Mazowiecki

Miejsce spoczynku

cmentarz parafialny
w Kuklówce

Zawód, zajęcie

rolnik

Narodowość

polska

Alma Mater

Wolna Wszechnica Polska

Stanowisko

poseł na Sejm II RP,
prezes Związku Powiatów RP

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi II stopnia Śląski Krzyż Powstańczy

Jan Siwiec (ur. 3 listopada 1891 w Wólce Brzozokalskiej, zm. 9 kwietnia 1961 w Grodzisku Mazowieckim) – polski działacz rolniczy i samorządowy, zwany „ambasadorem wsi polskiej”. Żołnierz I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej, uczestnik III powstania śląskiego, poseł na Sejm II kadencji II RP, członek ruchu oporu podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się w średniozamożnej rodzinie chłopskiej jako syn Kazimierza i Józefy z Kostrzewów. Uczęszczał do gimnazjum w Grodzisku Mazowieckim i następnie działał w założonym przez światłych ziemian Okręgowym Towarzystwie Rolniczym.

W 1912 odbywał służbę wojskową w armii rosyjskiej w 28. Brygadzie Artylerii. W 1915 – podczas I wojny światowej – został zmobilizowany jako chorąży, pełnił funkcję komendanta szpitala polowego. W tym czasie współpracował z Polską Organizacją Wojskową. W 1919 – już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości – pracował jako instruktor rolny i studiował w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej jako ochotnik wstąpił w 1920 do Wojska Polskiego i w stopniu podporucznika walczył w obronie Twierdzy Modlin w 18 pułku artylerii ciężkiej.

W 1921, również jako ochotnik, został wysłany do III powstania śląskiego, za udział w którym otrzymał Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi.

Powróciwszy do działalności cywilnej, w 1922 objął stanowisko redaktora naczelnego „Rolnika Suwalskiego”. Następnie – z ramienia Centralnego Związku Kółek i Organizacji Rolniczych – organizował kółka rolnicze na Pomorzu Gdańskim. W marcu 1928 został posłem do Sejmu RP z okręgu XII (Grodzisk Mazowiecki, Błonie, Grójec, Rawa Mazowiecka), reprezentując BBWR. W 1930 pracował jako redaktor „Przewodnika Gospodarskiego”, a w 1933 został wiceprezesem Warszawskiej Izby Rolniczej. Trzy lata później, we Lwowie, wybrano go na wiceprezesa Związku Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej. W 1938 został p.o. prezesa, a od 1939 – prezesem Związku Powiatów RP. Od 1937 był jednocześnie prezesem Giełdy Mięsnej w Warszawie. W 1938 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi RP przez prezydenta Ignacego Mościckiego.

W latach 1939–1945 aktywnie uczestniczył w konspiracji, działając w Delegaturze Rządu na Kraj. Jednocześnie działał w Radzie Głównej Opiekuńczej w Grodzisku Mazowieckim. W jego gospodarstwie w Wólce Brzozokalskiej (Adamów) został przyjęty i ukryty zrzut spadochronowy z cichociemnymi w ramach operacji „Neon 4”. Zdekonspirowany w 1943, wraz z rodziną ukrywał się do 1944. W powstaniu warszawskim w Zgrupowaniu „Kryska”, 1 sierpnia, zaginął w walce, podczas ataku na koszary SS w Domu Akademiczek, jego starszy syn, Antoni, podchorąży „Moszyński”.

W 1946 otrzymał Śląski Krzyż Powstańczy. W latach 1947–1948 pracował w Centrali Przemysłu Uzdrowiskowego. Jednakże od 1948 był konsekwentnie eliminowany z życia publicznego przez władze komunistyczne jako „sługus imperializmu”. W latach 1952–1955 jego młodszy syn, Andrzej, aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, odbywał wyrok więzienia za działalność konspiracyjną.

W 1957 w ramach popaździernikowej odwilży Siwiec został prezesem Związku Plantatorów Roślin Oleistych. W 1959 otrzymał Krzyż Zasługi PRL i został wybrany do zarządu Centralnego Związku Kółek Rolniczych. Aktywnie działał na terenie powiatu grodziskiego, będąc członkiem Powiatowej Komisji Planowania PRN. Był także członkiem zarządu PTTK w Grodzisku Mazowieckim. Prowadził akcje zalesiania i zadrzewiania kraju.

Zmarł w Grodzisku Mazowieckim. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kuklówce.

Miłośnik ogrodów

Jan Siwiec był miłośnikiem i propagatorem zadrzewiania kraju. Z jego inicjatywy w okresie przedwojennym i powojennym wykonano wiele nasadzeń publicznych. Z zachowanych częściowo do dzisiaj warto wymienić szpaler wieloodmianowych lip wzdłuż drogi powiatowej nr 579. Chcąc zmienić otoczenie swojego skromnego domostwa w Wólce Brzozokalskiej, Jan Siwiec w latach 20. założył ogród, który z upływem lat nabrał charakteru parkowego. Ogród powstał w miejscu, gdzie zachowały się drzewa-ostańce z wyciętej Puszczy Jaktorowskiej. Do najbardziej okazałych z nich zaliczyć należy pomnikowy dąb "Maciej", pod którym przesiadywał malarz Józef Chełmoński. Jednak za pierwsze celowe nasadzenia w ogrodzie, jakich dokonał Jan Siwiec już około 1905 roku, należy przyjąć lipy drobnolistne wzdłuż przylegającej do siedliska drogi. W ogrodzie są krzewy i drzewa posadzone w 1930 r., będące darem od Prezydenta Ignacego Mościckiego. W archiwum rodzinnym do dziś przechowywany jest dokument przekazania drzewek, wystawiony przez Zarząd Rezydencji Prezydenta Rzeczypospolitej w Spale[1]. Ogród Jana Siwca istnieje do dzisiaj, pielęgnowany przez jego potomków.

Z ogrodem Jana Siwca bardzo emocjonalnie był związany poeta i malarz Kazimierz Szemioth, który wielokrotnie od swej młodości bywał w Wólce Brzozokalskiej. Po jednym z pobytów w 1983, po dłuższej nieobecności, napisał wiersz:

Na piasku podziw wypisałem.
Czyś to odnalazł? Któż to wie?
Dom był otwarty- pusty cały
W dzisiejszych czasach jest to złe!
Powtórnie wchodzę - stukam, biegam
I wreszcie Pani mnie dostrzega;
Powiadam: "swój" ja znam te wieś
Trzydzieści lat błądziłem gdzieś,
A teraz do Andrzeja Siwca
Strudzony życiem wracam znów,
Do jego dębów, dolin; tu
wiatr gra na sosnach jak na skrzypcach;
Tu Ojciec jego medytował,
Tum słyszał mądre ludzkie słowa.

Kazimierz Szemioth

Odznaczenia

Przypisy

  1. Ogród z korzeniami. [dostęp 2013-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-06)]. (pol.).

Bibliografia

  • Polska między Niemcami a Rosją, Wydawnictwo IH PAN, Warszawa 1997.
  • Polski Słownik Biograficzny , Wydawnictwo IH PAN, Warszawa 1997.
  • Arkadiusz Kołodziejczyk, Jan Siwiec (1891-1961), „Rocznik Mazowiecki”, t. 10, 1998, s. 111-122.
  • Marek Cabanowski, Grodziszczanie, Wydawnictwo „Lewion”, 2001.

Media użyte na tej stronie

POL Śląski Krzyż Powstańczy BAR.svg
Baretka: Śląski Krzyż Powstańczy