Jan Stęszewski

Jan Stęszewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

20 kwietnia 1929
Koźmin Wielkopolski

Data i miejsce śmierci

21 września 2016
Warszawa

doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: etnomuzykologia
Alma Mater

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Doktorat

1965

Habilitacja

30 października 1995

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Warszawski
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Wolny Uniwersytet Berlina

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Jan Maria Stęszewski (ur. 20 kwietnia 1929 w Koźminie Wielkopolskim, zm. 21 września 2016 w Warszawie)[1] – polski muzykolog i etnomuzykolog.

Życiorys

W latach 1948–1952 studiował muzykologię oraz etnografię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu u Adolfa Chybińskiego i Mariana Sobieskiego. Dyplom uzyskał w 1952 na podstawie pracy o scherzach Fryderyka Chopina.

Od 1951 do 1975 pracował w Instytucie Sztuki PAN w Poznaniu, gdzie w 1965 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy Problematyka historyczna kurpiowskich pieśni (promotor Józef Michał Chomiński), a w 1995 stopień doktora habilitowanego (praca Muzyka w muzyce polskich kompozytorów od XVII do XX w. O cytowaniu ludowych melodii) na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1975–2000 był kierownikiem Katedry Muzykologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Wykładał m.in. na: Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Warszawskim, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Wolnym Uniwersytecie Berlina, Uniwersytecie w Getyndze (Niemcy), Uniwersytecie w Gironie (Hiszpania) oraz w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie.

Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się na etnomuzykologii, zwłaszcza na folklorze polskim, metodologii muzykologii oraz jej interdyscyplinarności, a także na historii muzyki polskiej od XVII do XX wieku.

Zajmował się elementami ludowości w muzyce Chopina, historią rytmów mazurkowych oraz badaniami nad kategorią narodowości w muzyce.

Prowadził bardzo intensywną działalność społeczną i organizatorską.

Grób Jana Stęszewskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Był przewodniczącym Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, w latach 1973–1979 – prezesem tego Związku, w latach 1977–1983 – członkiem zarządu Międzynarodowego Towarzystwa Muzykologicznego, od 1979 do 1999 – przewodniczącym Polskiej Rady Muzyki przy UNESCO, w latach 1984–1987 – wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Rady Muzycznej, od 1976 był członkiem głównego komitetu i jurorem Olimpiad Artystycznych, od 1973 – członkiem jury ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, a od 1981 – jego przewodniczącym; od 1961 – członkiem komitetu redakcyjnego „Oskar Kolberg. Dzieła Wszystkie” oraz od 1996 – wiceprzewodniczącym komitetu redakcyjnego „Henryk Wieniawski. Dzieła Wszystkie”.

Był współorganizatorem Rady Muzealnej Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu (przewodniczący w latach 1987–2003), Komisji Muzykologicznej Wydziału Nauk o Sztuce Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (przewodniczący od 1996), wiceprzewodniczący w latach 1994–2003 Rady Naukowej przy Centrum Kultury Ludowej Polskiego Radia.

Od 2001 był członkiem Rady Programowej Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, a od 2009 Rady Krajowej Partii Demokratycznej.

Jan Stęszewski wykształcił wielu polskich muzykologów; do wypromowanych przez niego doktorów, którzy uzyskali później habilitacje, należą m.in. Bożena Muszkalska, Grzegorz Piotrowski, Piotr Podlipniak.

Zmarł 21 września 2016 w Warszawie[2].

Nagrody i odznaczenia

Został uhonorowany wieloma odznaczeniami i nagrodami, m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi (1972), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979), Odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1977), Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich (1989), honorowym członkostwem Związku Kompozytorów Polskich (2009) i Nagrodą im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” (2010).

Wybrane publikacje

  • Elementy scherzowe w Scherzach Chopina, Poznań 1952.
  • Chmiel: szkic problematyki etnomuzycznej wątku, "Muzyka" 1965, nr 1.
  • Problematyka historyczna pieśni kurpiowskich, Warszawa 1965.
  • Problem wartościowania kultur muzycznych, w: Muzyka w kontekście kultury. Spotkania muzyczne w Baranowie, red. L. Polony, Kraków 1978.
  • Z problemów ludowości i narodowej tożsamości muzyki F. Chopina, 1988.
  • Disco polo, w: Pota glasbe ob koncu tisocletja. Dosezki - perspektive, red. K. Primoz, Ljubljana 1997 (z J. Giemzą).
  • Rzeczy, świadomość, nazwy. O muzyce i muzykologii, pod red. P. Podlipniaka i M. Walter-Mazur, Poznań 2009.

Przypisy

  1. Zmarł prof. Jan Stęszewski. bn.org.pl, 2016-09-28. [dostęp 2016-09-29]. (pol.).
  2. Alina Kurczewska/mk/ada: Zmarł profesor Jan Stęszewski. radiomerkury.pl, 2016-09-21. [dostęp 2016-09-29]. (pol.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Jan Stęszewski grób.jpg
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób na wojskowych powązkach
Jan Steszewski.jpg
Jan Stęszewski podczas konferencji muzykologicznej, Warszawa, początek lat 70-tych
Zasłużony Działacz Kultury.jpg
Autor: Ὄνειροι, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasłużony Działacz Kultury – odznaka