Jan Stachowski

Jan Stachowski
Data i miejsce urodzenia24 czerwca 1951
Szczecin
Data i miejsce śmierci24 grudnia 2020
Katowice
Zawód, zajęcieslawista, tłumacz, dyplomata
Alma MaterUniwersytet Jagielloński

Jan Stachowski (ur. 24 czerwca 1951 w Szczecinie, zm. 24 grudnia 2020 w Katowicach) – polski slawista, tłumacz literatury czeskiej[1], opozycjonista.

Życiorys

Urodził się 24 czerwca 1951[2][3][4]. Ukończył bohemistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim[5][6]. Przez krótki okres wykładał[5] na slawistyce Uniwersytetu Śląskiego[3], po czym pracował jako redaktor w wydawnictwie Śląsk[3] i skupił się na tłumaczeniu literatury czeskiej[5]. Do jego najważniejszych przekładów należą tłumaczenia dzieł Bohumila Hrabala i Josefa Škvoreckiego[6][7]. Od 13 grudnia 1981 do 24 grudnia 1981 był internowany[8]. W latach 80. publikował pod pseudonimem w magazynach literackich i niezależnej prasie[3]. Jego tłumaczenia Hrabala ukazywały się w drugim obiegu[9]. Po 1989 roku rozpoczął pracę w polskiej placówce dyplomatycznej w Pradze[5].

Był częstym gościem festiwalu filmowego Kino na Granicy[10]. W 2009 roku jego przekład został nominowany do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”[11]. W 2018 roku otrzymał nagrodę literacką dla tłumaczy przyznawaną przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS[12]. Rok później został wyróżniony czeską nagrodą Jiřiego Theinera przyznawaną za zasługi na polu promocji literatury czeskiej za granicą[3][6].

Zmarł 24 grudnia 2020 w Katowicach[5].

Przekłady

Za katalogiem Biblioteki Narodowej[4]:

  • 1979: Teoria derywacji – Miloš Dokulil (tłum. wraz z Anną Bluszcz)
  • 1981: Święto przebiśniegu – Bohumil Hrabal
  • 1986: Żegnaj maturo – Karel Štorkán
  • 1989: …będzie gorzej – Jan Pelc
  • 1989: Na tropie przygody – František A. Elstner (tłum. wraz z Andrzejem Babuchowskim)
  • 1990: Obsługiwałem angielskiego króla – Bohumil Hrabal
  • 1999: Ja, czarodziej – Anna Janyšková
  • 2003: Ani święci, ani anioły – Ivan Klíma
  • 2003: Historia Kukułki i inne opowiadania – Josef Škvorecký
  • 2004: Europeana: zwięzła historia XX wieku – Patrik Ouředník
  • 2004: Premier i anioł – Ivan Klíma
  • 2004: Niekochana – Arnošt Lustig
  • 2005: Wychowanie dziewcząt w Czechach – Michal Viewegh
  • 2005: Sierżant – Miroslav Žamboch
  • 2005: Wniebowstąpienie Lojzka Lapaczka ze Śląskiej Ostrawy – Ota Filip
  • 2006: Bez litości - Mirosław Žamboch (jako Paweł Doliński)
  • 2006: Poradnik dla niegrzecznych kobiet – Irena Obermannová
  • 2006: Piękna rupieciarnia – Bohumil Hrabal (tłum. wraz z Aleksandrem Kaczorowskim)
  • 2007: Proszę się nie rozłączać – Irena Obermannová
  • 2007: Dogodna chwila, 1855 – Patrik Ouředník
  • 2007: O rodzicach i dzieciach – Emil Hakl
  • 2007: Język czeski dla początkujących – David Short (tłum. wraz z Marią Aniśkowicz-Świderską; adaptacja: Jan Stachowski)
  • 2008: Zbijany – Michal Viewegh
  • 2008: Sąsiedzi i ci inni – Ota Filip
  • 2008: Friszta: opowieść kabulska – Petra Procházková
  • 2008: Zdrowych i wesołych... – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim)
  • 2009: Leż, Bestio! – Jiří Kratochvil
  • 2009: O kobietach... – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim)
  • 2011: Perełki na dnie: wybór opowiadań – Bohumil Hrabal (tłum. Jan Stachowski et al.)
  • 2011: Kochaj mnie mocniej...: czeskie opowieści – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim)
  • 2012: Opowiadacze: nie tylko Hrabal – antologia (tłum. wraz z Andrzejem Jagodzińskim)
  • 2015: Pabitele – Bohumil Hrabal (tłum. wraz z Heleną Gruszczyńską-Dębską, Edwardem Madanym i Mirosławem Śmigielskim)
  • 2016: Jak tata przemierzał Afrykę – Ota Pavel (tłum. wraz z Urszulą Lisowską)
  • 2020: Piękne zielone oczy – Arnošt Lustig
  • 2020: Gorzki świat – Josef Škvorecký (tłum. wraz z Andrzejem Jagodzińskim)

Przypisy

  1. ↑ Zmarł Jan Stachowski – były dyplomata, bohemista i polski tłumacz Bohumila Hrabala, wydarzenia.interia.pl, 28 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-28].
  2. ↑ Inwentarz archiwalny IPN
  3. ↑ a b c d e Laureáti, Svět knihy [dostęp 2020-12-28] (cz.).
  4. ↑ a b Katalog, Biblioteka Narodowa [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  5. ↑ a b c d e Zemřel Jan Stachowski, diplomat, který přeložil Bohumila Hrabala do polštiny, cnn.iprima.cz [dostęp 2020-12-28] (cz.).
  6. ↑ a b c Piotr Górecki, Nagroda dla bohemisty i tłumacza Jana Stachowskiego, Instytut Książki, 13 maja 2019 [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  7. ↑ Zmarł Jan Stachowski - były dyplomata, bohemista i polski tłumacz Bohumila Hrabala, Interia [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  8. ↑ Wykaz alfabetyczny osób internowanych w okresie stanu wojennego
  9. ↑ Hrabal Bohumil, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-12-28].
  10. ↑ Żegnamy stałego bywalca. Nie żyje Jan Stachowski, kinonagranicy.pl [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  11. ↑ Tłumacze docenieni, dlaStudenta.pl [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  12. ↑ Półwiecze Nagród ZAiKS-u w 100-lecie Stowarzyszenia, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS [dostęp 2020-12-28] (pol.).