Jan Stankiewicz (działacz białoruski)

Jan Stankiewicz

Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1891 Orlenięta koło Oszmiany, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1976 Hawthorn, Stany Zjednoczone
Poseł na Sejm II RP
Okres	od 1928 do 1930
Odznaczenia

Jan lub Janka Stankiewicz ps. „Braczysłau Skarynin”, „J. Januczonak” (ur. 26 listopada 1891 w Orleniętach koło Oszmiany, zm. 16 sierpnia 1976 w Hawthorn w Stanach Zjednoczonych) – białoruski działacz narodowy i polityk. Poseł na Sejm II RP II kadencji (1928–1930). Brat księdza Adama Stankiewicza.

Życiorys

W czasie I wojny światowej walczył w rosyjskim wojsku, dostał się do niewoli austriackiej. W latach 1918–1921 uczestniczył w pracach nad utworzeniem niepodległego państwa białoruskiego, zajmował się m.in. negocjacjami politycznymi ze strona litewską.

Pierwsze nauki pobierał w szkole miejskiej w Oszmianie, później kształcił się w prawosławnym seminarium duchownym w Wilnie. Po ukończeniu gimnazjum białoruskiego w Wilnie studiował filozofię na Uniwersytecie w Pradze. W 1923 roku, podczas studiów, był jednym z autorów białoruskojęzycznego czasopisma „Biełaruski Student”, w którym pisał pod pseudonimem B. Skarynicz^[1]. Studia ukończył w 1927 roku. W latach 1927–1940 był lektorem języka białoruskiego na Uniwersytecie Stefana Batorego, od 1928 do 1932 roku również w Warszawie.

W 1928 roku wybrano go na posła z listy Bloku Mniejszości Narodowych w okręgu Lida. Redagował miesięcznik „Rodnaja Mowa”, działał w Białoruskim Towarzystwie Naukowym.

W 1939 roku zaangażowany w działalność Komitetu Białoruskiego w Gdańsku, więziony przez polskie władze w Wilnie, rok później zakładał Partię Białoruskich Nacjonalistów, był również zaangażowany w pertraktacje polsko-białoruskie w 1942 roku.

Po II wojnie światowej przebywał na emigracji w RFN (wykładał m.in. na Ukraińskim Wolnym Uniwersytecie w Monachium) i USA. Został pochowany na cmentarzu w South River w New Jersey.

Został odznaczony m.in. estońskim Krzyżem Wolności III klasy.

Prace

• Apytalnik (Wilno 1935)
• Powieści i apawiadańni Krywickich lietapiscau (Wilno 1937)
• Historyja biełaruskaj mowy (Wilno 1939)

Zobacz też

• Białorusini w parlamencie II RP

Przypisy

Bibliografia

• K. Gomółka, Białorusini w II Rzeczypospolitej, Gdańsk 1992
• A. Bergman, Sprawy białoruskie w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1984
• Jackiewicz Mieczysław (red.), „Wileńska encyklopedia 1939-2005”, Warszawa 2007, ISBN 83-89913-95-1.
• Г. М. Зелянова: «Беларускі студэнт». W: Рэдкал.: М. В. Біч і інш.: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. T. 1: А – Беліца. Mińsk: „Biełaruskaja Encykłapiedyja” im. Piatrusia Brouki, 1993, s. 453. ISBN 5-85700-074-2. (biał.)