Jan Suchorzewski (poseł)

Portret Jana Suchorzewskiego
Jan Suchorzewski na obrazie Jana Matejki Konstytucja 3 Maja 1791 roku z 1891

Jan Suchorzewski herbu Zaremba (ur. w 1740 lub 1754 roku, zm. w 1804 lub 1809 roku) – wojski wschowski, poseł gnieźnieński na sejm 1786 i województwa kaliskiego na Sejm Czteroletni w 1788 roku[1], brygadier bracławskiej brygady kawalerii.

Życiorys

Początkowo był członkiem Stronnictwa Patriotycznego, zwłaszcza popierał rozbudowę wojska i deklarował, że przekaże na jego utrzymanie znaczącą sumę pieniężną. Wkrótce jednak zaczął torpedować projekty uchwalanych reform. W 1789 wydał drukiem broszurę Zasady praw miejskich. Skrytykował w sejmie komedię Niemcewicza Powrót posła wkrótce po jej premierze 15 stycznia 1791 za negatywne zdanie o wolnej elekcji i domagał się, by Niemcewicza sądzono jako kryminalistę[2]. Został za to wyśmiany przez innych posłów. Jego projekt ustawy nieoczekiwanie zgłoszony podczas dyskusji o miastach stał się podstawą ustawy Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej z 18 kwietnia 1791. Próbował nie dopuścić do uchwalenia konstytucji 3 maja 1791, rzucając się pod nogi króla i grożąc, że zabije swojego sześcioletniego synka nie chcąc, aby żył w niewoli, jaką daje konstytucja. Ponadto naśladując gest Rejtana, próbował ograniczyć dostęp posłom do króla. Zbulwersowany tymi gestami biskup kamieniecki Adam Stanisław Krasiński miał powiedzieć: ogolić łeb wariatowi i odesłać do czubków. Podpisał manifest przeciwko uchwaleniu Konstytucji 3 Maja[3]. W 1791 wydał jeszcze Uwagi nad konstytucją polską 3 maja 1791.

Wyjechał do Sankt Petersburga, figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja[4]. W 1792 przystąpił do konfederacji targowickiej i został konsyliarzem konfederacji generalnej koronnej[5]. Brygadier w Brygadzie Kawalerii Narodowej Znaków Hussarskich Pod Imieniem Województwa Bracławskiego.

W czasie insurekcji kościuszkowskiej Sąd Najwyższy Kryminalny skazał go na karę śmierci przez powieszenie, wieczną infamię, konfiskatę majątków i utratę wszystkich urzędów. Wobec nieobecności skazanego, wyrok wykonano in effigie 29 września 1794.

Przypisy

  1. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 318.
  2. ↑ Julian Ursyn Niemcewicz, "Pamiętniki czasów moich", Państwowy Instytut Wydawniczy, 1957, tom pierwszy, s. 324
  3. ↑ Leon Wegner, Dzieje dnia trzeciego i piątego maja 1791, Poznań 1865, s. 194.
  4. ↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 272.
  5. ↑ Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792 - styczeń 1793), Katowice 2000, s. 163.

Bibliografia

  • Genealogia
  • Polski Słownik Biograficzny 32668: t. 45 s. 315 SUCHORZEWSKI Jan (ok. 1754–1804 lub 1809)
  • Franciszek Salezy Jezierski, Trzy utwory z czasów Sejmu Wielkiego, Collegium Columbinum, 2005, str. 93

Linki zewnętrzne


Media użyte na tej stronie

Jan Suchorzewski.JPG
Jan Suchorzewski, part of Matejko's painting (File:Konstytucja 3 Maja.jpg)
Jan Suchorzewski.png
Jan Suchorzewski (d. 1809). (Z portretu olejnego w posiadaniu wnuka jego Franciszka)