Jan Szczepanik

Jan Szczepanik
Polski Edison
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1872
Rudniki k. Mościsk

Data i miejsce śmierci

18 kwietnia 1926
Tarnów

Miejsce spoczynku

Stary Cmentarz w Tarnowie

Zawód, zajęcie

wynalazca, nauczyciel

Narodowość

polska

Edukacja

seminarium nauczycielskie

Wyznanie

katolickie

Rodzice

Marianna

Małżeństwo

Wanda

Dzieci

Andrzej, Zbigniew, Bogdan, Bogusław, Maria

Odznaczenia
Krzyż Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)

Jan Szczepanik (ur. 13 czerwca 1872 w Rudnikach k. Mościsk, zm. 18 kwietnia 1926 w Tarnowie) – polski wynalazca, zwany „polskim Edisonem”[1], „austriackim Edisonem”[2], „Leonardem da Vinci z Galicji”[3] i „galicyjskim geniuszem”[1]. Opisany w dwóch artykułach przez Marka Twaina. Pomimo tego, że w dziedzinie techniki był samoukiem[4][5], jest autorem ponad 50 wynalazków i kilkuset opatentowanych pomysłów technicznych z dziedziny fotografii barwnej, tkactwa czy telewizji.

Życiorys

Nieślubny syn Marianny, córki rolników ze Zręcina k. Krosna (ur. 1841). Do 1875 r. wychowywany przez matkę, a po jej zamążpójściu za Ludwika Panka, wychowywał się u swoich wujostwa, Salomei i Wawrzyńca Gradowiczów w Krośnie[6]. W mieście uczęszczał do pojezuickiej szkoły ludowej w latach 1878–1885. Towarzyszami dziecięcych zabaw byli późniejszy poeta i tłumacz Franciszek Pik zw. Mirandola, późniejszy geograf Eugeniusz Romer, przyszły generał Jan Romer oraz sędzia Jan Konstantynowicz. Następnie uczył się w Gimnazjum w Jaśle 1885–1888 i seminarium nauczycielskim w Krakowie. W gimnazjum jego kolegami byli późniejszy bankowiec Stanisław Szymański, prokurator Józef Kolbusz, sędzia Stanisław Sieradzki oraz księgarz i wydawca Kasper Wojnar, a w krakowskim seminarium Kazimierz Zimowski, autor podręczników do nauki historii. Maturę zdał 9 czerwca 1892 r. W latach 1887-1890 był nauczycielem wspomagającym w szkole powszechnej w Bączalu Dolnym koło Jasła, założonej w 1885[7][8]. Do 1896 r. pracował jako nauczyciel w podkrośnieńskich wsiach – najpierw w Potoku, następnie w Korczynie i Lubatówce oraz w podkrakowskiej Luboczy.

Z Korczyny przeniósł się do Krakowa, gdzie zatrudnił się w leżącym na rogu ulic Floriańskiej i Św. Tomasza „Magazynie aparatów fotograficznych” Ludwika Kleinberga. Tam poznał technologię oraz konstrukcję ówczesnych aparatów oraz przyborów fotograficznych[6]. Kleinberg zajął się później finansowaniem pomysłów swojego pracownika i założył w Wiedniu w 1898 roku towarzystwo zajmujące się wdrażaniem wynalazków Szczepanika pod nazwą „Societe des Inventions Jan Szczepanik et Cie”, które uruchomiło zakład produkujący karty perforowane do unowocześnionych przez wynalazcę maszyn żakardowych[6]. Wynalazca posiadał swoje pracownie m.in. w Wiedniu, Berlinie i w Dreźnie.

W 1900 w prasie donoszono o Szczepaniku, określając go mianem najsłynniejszego rekruta armii austro-węgierskiej, jako że po wystąpieniu z zawodu nauczycielskiego został zobowiązany do odbycia trzyletniej służby wojskowej i mimo starań jej uniknięcia na początku października 1900 wstąpił do 45 pułku piechoty w Sanoku[9]. W latach 1900–1902 odbywał służbę wojskową w Przemyślu, gdzie poznał swoją żonę Wandę z Dzikowskich, córkę lekarza powiatowego Zygmunta.

Od 1902 Szczepanik był związany z Tarnowem. W dniu 8 listopada 1902 r. w tarnowskiej bazylice katedralnej poślubił Marię Hiacyntę Wandę Dzikowską. W latach 1902–1906 małżonkowie przebywali głównie w Wiedniu. Od 1906 r. zamieszkali na stałe w Tarnowie. Miał 5 dzieci: Andrzeja (1904–1907), Zbigniewa (1906–1969), Bogdana (1908–1978), Bogusława (1912–1942) i Marię zamężną Zboińską (1914–2005). Jego wnukiem jest Jerzy Szczepanik-Dzikowski, znany architekt. Jan Szczepanik zmarł 18 kwietnia 1926 r. w Tarnowie. Został pochowany na Starym Cmentarzu w grobowcu rodziny Dzikowskich.

Wynalazki

Budynek w Wiedniu mieszczący pracownię Jana Szczepanika
Jan Szczepanik w swojej pracowni (przed 1901)

Szczepanik był autorem wielu wynalazków z dziedziny barwnego tkactwa, techniki filmowej oraz fotograficznej. Pierwsze wynalazki jakie opracował przeznaczone były dla przemysłu włókienniczego. Już podczas pobytu w Korczynie odwiedzał miejscowe warsztaty tkackie zastanawiając się nad udoskonaleniem sposobu produkcji tkanin. Zamierzał unowocześnić stosowane wówczas metody chałupnicze co w okresie późniejszym zaowocowało wynalazkami na tym polu. Szczególnie zainteresował się technologią barwnego tkactwa, które w owym czasie ze względu na stopień skomplikowania wykonywane były przez sterowane kartami perforowanymi maszyny żakardowe wynalezione przez Josepha Marie Jacquarda. Zarówno karty perforowane zwane wówczas patronami, które sterowały tymi maszynami, jak i praca na nich była wykonywana ręcznie. W 1896 roku Szczepanikowi udało się opracować tańszą od ówcześnie stosowanych fotoelektryczną metodą tkania wzorzystego[5]. Jego innowacje polegały na zastosowaniu metod fotograficznych w przygotowaniu kart, automatyczne wykonywanie na nich perforacji, zamontowanie automatycznego systemu odczytującego je oraz zastosowanie elektryczności w sterowaniu urządzeniem[10]. Wszystkie wynalazki tkackie Szczepanika opatentowano w Niemczech, Austrii, Anglii oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie spotkały się z wielkim zainteresowaniem przemysłowców ponieważ znacznie skracały i upraszczały proces produkcji tkanin oraz obniżały ich koszt[6]. Jan Szczepanik wynalazł również:

  • telektroskop – urządzenie do przesyłania na odległość ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem, protoplastę dzisiejszej telewizji[5],
  • system barwnego tkactwa – wynaleziono w 1896 roku. Jest to elektryczna metoda fotograficznego kopiowania wzorów podczas produkcji tkanin. System ten stosowany był od 1898 roku przez austriacki oraz niemiecki przemysł włókienniczy,
  • system barwnego filmu – opracowany przez wynalazcę w 1899 roku system małoobrazkowej, barwnej kliszy filmowej, na którą w 1900 Szczepanik uzyskuje brytyjski patent[6]. Do odwzorowania kolorów wynalazca użył w niej czarno-białego filmu oraz filtrów w trzech kolorach: czerwonym, zielonym oraz niebieskim. W 1915 roku opracowuje kamerę filmową do filmu barwnego, a później także projektor[6]. Film został dopracowany w latach 1918–1925 i był wysoko ceniony za bliskie realizmowi oddawanie kolorów. Innowację Szczepanika na tym polu wyparł dopiero amerykański Technicolor[5],
  • system kolorowej fotografii oraz światłoczuły papier barwny[5] – metoda ta została wykorzystana później przez przedsiębiorstwa Kodak (1928) oraz Agfa (1932)[4],
  • telefot – udoskonalone urządzenie do przenoszenia obrazu na odległość przedstawione na Wystawie światowej w Paryżu w 1900 roku[11],
  • fotometr – urządzenie do pomiaru jasności[4],
  • kamizelka kuloodporna – projekt własnej kamizelki kuloodpornej z roku 1901[12][4] (opatentował ją niemal w tym samym czasie inny Polak – Kazimierz Żegleń), wykonany z jedwabnej tkaniny z cienkimi blachami stalowymi. Wynalazek ten przyniósł Szczepanikowi sławę, ponieważ obronił przed śmiercią w zamachu króla hiszpańskiego Alfonsa XIII, który w dowód wdzięczności udekorował Szczepanika wysokim odznaczeniem państwowymOrderem Izabeli Katolickiej w 1902[13]. Podobnie zamierzał uczynić Mikołaj II, jednakże Szczepanik z pobudek patriotycznych odmówił przyjęcia orderu; zatem zamiast orderu car obdarował go złotym zegarkiem wysadzanym brylantami.
  • fotosculptor – przyrząd służący do kopiowania rzeźb metodą fotograficzną[4][5],
  • caloridul – wynaleziony w 1901 roku[4] samoczynny regulator ciągu kominowego w paleniskach kotłowych dający duże oszczędności węgla[6]. Opatentowany w Niemczech oraz Anglii,
  • film dźwiękowy,
  • silnik elektryczno-chemiczny[5].

Kamizelka kuloodporna

Zarówno Jan Szczepanik jak i Kazimierz Żegleń uważali się za jedynego wynalazcę kamizelki kuloodpornej. Kazimierz Żegleń jako pierwszy uzyskał patent (1896 r. i 1897 r.) oraz dokonywał publicznych demonstracji skuteczności kamizelki na kilka lat przed Szczepanikiem (pierwsze publiczne pokazy swojej kuloodpornej tkaniny Kazimierz Żegleń przeprowadził z udziałem policji chicagowskiej 16 marca 1897 roku). 7 maja 1897 roku Kazimierz Żegleń zlecił firmie Szczepanika opracowanie technologii tkania maszynowego kamizelki kuloodpornej. Szczepanik znacząco ulepszył konstrukcje jedwabnej tkaniny kuloodpornej dzięki technice tkania wypukłych dywanów oraz dzięki swoim maszynom tkackim uzyskał materiał wyższej jakości niż Żegleń, który tkał materiał ręcznie[14].

Upamiętnienie

  • Jan Szczepanik jest patronem szkół w Łodzi[15], Krośnie[16] i Tarnowie[17] oraz ulic w Tarnowie, Krośnie, Warszawie i Korczynie.
  • Od 2003 r. w Tarnowie działa Fundacja im. Jana Szczepanika[18], której głównym celem jest popularyzacja postaci patrona. Od 2010 r. wydaje publikacje z serii Biblioteka Fundacji im. Jana Szczepanika.
  • W Tarnowie znajdują się pomniki wynalazcy, autorstwa Michała Poręby: jeden na placu obok szkoły, której jest patronem, drugi na grobowcu na Starym Cmentarzu.
  • W 2013 r. BM Production z Krakowa nakręciło film dokumentalny Galicyjski Geniusz[19].
  • 24 listopada 1975 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Targówek zostało nadanie imię Jana Szczepanika[20].
  • 17 czerwca 2012 otwarto wystawę "Jan Szczepanik - polski Edison" w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie[21][22].
  • W 2011 r. Poczta Polska wydała znaczek pocztowy z Janem Szczepanikiem oraz modelem kamery filmowej[23].
  • Telewizja Polska wyprodukowała serial dokumentalny Geniusze i marzyciele - Szczepanik był bohaterem szóstego odcinka.

Przypisy

  1. a b Polskie Radio: Jan Szczepanik – „Edison z Tarnowa”. polskieradio.pl, 13 czerwca 2014. [dostęp 2016-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 września 2015)].
  2. Władysław Jewsiewicki: Polski Edison, Jan Szczepanik. Interpress, 1972, s. 39. [dostęp 2016-04-18].
  3. Tomasz Wieczorek: Marek Borucki, Wielcy zapomniani. Polacy, którzy zmienili świat – recenzja. nowastrategia.org.pl, 20 kwietnia 2015. [dostęp 2016-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 marca 2016)].
  4. a b c d e f Bolesław Orłowski: Nie tylko szablą i piórem. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 219. ISBN 83-206-0509-1.
  5. a b c d e f g Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Interpress, 1981, s. 201. ISBN 83-223-1876-6.
  6. a b c d e f g Lucyna Smoleńska, Mieczysław Sroka: Wielcy znani i nieznani „Polski Edison – Jan Szczepanik (1872–1926)”. Warszawa: Wydawnictwo radia i telewizji, 1988, s. 222–232.
  7. Stanisław Syzdek, Bączal Górny (zarys historyczny), 1998.
  8. Zespół (w tym Stanisław Mendelowski), W gminie Skołyszyn.
  9. Zblizka i zdaleka. „Gazeta Polska”. Nr 242, s. 2, 7/20 października 1900. 
  10. Władysław Jewsiewicki, Polski Edison Jan Szczepanik, Warszawa 1972.
  11. Słownik historii Polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973.
  12. Pancerz Szczepanika. „Głos Narodu Ilustrowany”. 12, s. 12-13, 7 grudnia 1901. 
  13. Anna Pragłowska: Obrazy i barwy. O wynalazkach i życiu Jana Szczepanika.
  14. Sławomir Łotysz, Historia sporu o pewien wynalazek. Jan Szczepanik,Kazimierz Żegleń i kamizelka kuloodporna, „Analecta 18/1-2(35-36)”, 2009, s. 349-366.
  15. Historia szkoły -ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 10 im. JANA SZCZEPANIKA w ŁODZI.
  16. Statut Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. Jana Szczepanika w Krośnie.
  17. STATUT ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH I TECHNICZNYCH IM. JANA SZCZEPANIKA W TARNOWIE.
  18. Fundacja im. Jana Szczepanika. [dostęp 2019-03-03].
  19. Lista produkcji firmy BM Production [dostęp 2019-02-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-20].
  20. Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24 listopada 1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30 grudnia 1975 r., nr 16, poz. 115, s. 2.
  21. Galeria fotografii z otwarcia wystawy "Jan Szczepanik - polski Edison" w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie, 17.06.2012 r. [dostęp 2019-02-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-20].
  22. JAN SZCZEPANIK - WYSTAWA W MUZEUM TECHNIKI W WARSZAWIE.
  23. Katalog znaczków pocztowych.

Bibliografia

  • Władysław Jewsiewicki, Jan Szczepanik wielki wynalazca, Warszawa 1961.
  • Władysław Jewsiewicki, Polski Edison Jan Szczepanik, Warszawa 1972.
  • Anna Pragłowska, Zapomniany wynalazca: O Janie Szczepaniku, Zespół Szkół Odzieżowych im. J. Szczepanika, Tarnów 2002, Katalog książek MBP w Tarnowie.
  • Lucyna Smoleńska, Mieczysław Sroka, Wielcy znani i nieznani, Polski Edison – Jan Szczepanik (1872–1926), Wydawnictwo radia i telewizji, Warszawa 1988, s. 222–242.
  • Anna Pragłowska, Wizytówki miasta Tarnowa, Tarnów 2005, ISBN 83-87785-27-X, Katalog książek MBP w Tarnowie.
  • Antoni Sypek, Mój Tarnów, Fundacja Tarnowskie Towarzystwo Przemysłowe i Izba Przemysłowo-Handlowa w Tarnowie, Tarnów 2005, ISBN 83-87-183-97-0, Katalog książek MBP w Tarnowie.
  • Antoni Sypek, Cmentarz Stary w Tarnowie: przewodnik t. II, Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne: Muzeum Okręgowe: Urząd Miejski, Tarnów 1994, ISBN 83-901529-4-0, Katalog książek MBP w Tarnowie.
  • Mieczysław Czosnyka, Szczepanik Jan, Encyklopedia Tarnowa, Tarnów 2010, isbn 978-83-87366-96-4.
  • Mieczysław Czosnyka, Jan Szczepanik Ambasadorem Tarnowa, Tarnów 2011, isbn 978-83-931247-0-1.
  • Roman Włodek, Szczepanik Jan, Polski Słownik Biograficzny, zeszyt 193, Warszawa-Kraków 2010.
  • Polski Słownik Biograficzny. Warszawa-Kraków: Instytut Historii PAN, 2010, s. 275–278. ISBN 978-83-88909-87-0.
  • Genialne urodziny. Jubileusz 140-lecia urodzin Jana Szczepanika. Tarnów gra ze Szczepanikiem, Mieczysław Czosnyka (red.), Tarnów: Fundacja im. Jana Szczepanika, 2012, ISBN 978-83-931247-4-9, OCLC 860566056.
  • Anna Pragłowska, Obrazy i barwy. O wynalazkach i życiu Jana Szczepanika, Tarnów: S-CAN Wydawnictwo, 2012, ISBN 978-83-87785-72-7, OCLC 848235022.
  • Tarnowskie zderzenia teatralne. Wokół jubileuszy Jana Szczepanika, red. M. Czosnyka, Tarnów 2013. ISBN 978-83-931247-8-7.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jan Szczepanik - autograph 2.jpg
Jan Szczepanik (Polish inventor) - photo with an autograph
Jan Szczepanik memorial Tarnow Poland.jpg
Autor: Uuuxxxyyyzzz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Jana Szczepanika w Tarnowie (na placu przy skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Goldhammera)
Jan Szczepanik - nekrolog.jpg
Nekrolog Jana Szczepanika.
Grob Jana Szczepanika.jpg
Autor: Lispir, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Jana Szczepanika i rodziny Doliwa - Dzikowskich
Tablica upamiętniająca Jana Szczepanika w Krośnie.JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca wynalazcę Jana Szczepanika na ul. Jana Szczepanika w Krośnie
ESP Isabella Catholic Order CROSS.svg
Autor: Heralder, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the Order of Isabella the Catholic, Knight's/Dame Cross.
Tarnow kamienica Chopina 11 tablica.jpg
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tarnów - kamienica przy ul. Chopina 11 - tablica pamiątkowa
Tarnow kamienica Chopina 11.jpg
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tarnów - kamienica przy ul. Chopina 11
Jan Szczepanik - photographic paper.jpg
Etykieta pochodżaca z opakowania światłoczułego papieru do fotografii barwnej wynalezionego przez Jana Szczepanika i sprzedawanego przez jego firmę.
Jan Szczepanik laboratory, Patroniarnia Gal. Tow. Akc. dla tkactwa in Vienna.jpg
Pracownia Jana Szczepanika w Wiedniu, Patroniarnia Gal. Tow. Akc. dla tkactwa
Jan Szczepanik with wife.jpg
Polski wynalazca Jan Szczepanik z właśnie poślubioną małżonką Marianną (z domu Mąsior).
First bulletproof vest 2.jpg
Pokaz kamizelki kuloodpornej w Krakowie, strzał będzie oddany do służącego wynalazcy Jana Szczepanika
Jan Szczepanik in his laboratory.jpg
Jan Szczepanik w swojej pracowni
Jan Szczepanik - autograph.jpg
Jan Szczepanik (Polish inventor) - photo with the autograph
The Austrian Edison Keepeing School Again.jpg
"Austriacki Edison Ponownie w Szkole" - Mark Twain

Według artykułu w "Freie Presse" okazuje się iż Jan Szczepanik, młody wynalazca "telektroskopu (urządzenia do oglądania na duże dystanse) jak i innych cudów nauki, przeżył osobliwą przygodę przy udziale państwa.

Wiedeń jest gotowy, by radować się kiedykolwiek jest ku temu sposobność, a ta wydaje się być taką. Trzy czy cztery lata temu, kiedy Jan Szczepanik miał dziewiętnaście czy dwadzieścia lat, był nauczycielem w Morawskiej wiosce, z pensją - nie pamiętam sumy, ale nie ważne: nie było tego tyle żeby zapamiętać. Jego głowa była pełna wynalazków i w swoim wolnym czasie, zaczął je konstruować. W niedługim czasie udoskonalił pomysłowy wynalazek zastosowania fotografii do projektowania wzorów - takich jakie wykorzystuje się w przemyśle tekstylnym, przez co doprowadził do zmniejszenie zwyczajowych nakładów czasu, pracy i pieniędzy nałożonych na działy krośniarskie, prawie do zera. Chciał zawieść swój wynalazek do Wiednia i tam go sprzedać, a ponieważ nie uzyskał urlopu, wyjechał bez niego. To spowodował że stracił swoje miejsce prac, ale rynku nie zdobył. Kiedy skończyły się mu pieniądze, wrócił do domu gdzie został przyjęty z powrotem do pracy. Po jakimś czasie, ponownie zdezerterował i pojechał do Wiednia gdzie poznał kilka osób, które pomogły mu, a swój wynalazek sprzedał do Anglii i Niemiec za sporą sumę. Podczas ostatnich kilku lat prowadził eksperymenty nad delikatnymi tkaninami. Jego najbardziej znaczącym dokonaniem jest jego telektroskop, urządzenie, które wielu zdolnych ludzi - włącznie z Panem Edisonem - a przynajmniej tak mi się wydaje - próbowało skonstruować, z nadzieją ewentualnego sukcesu. 15 lat temu pewien Francuz był bliski rozwiązania tego trudnego i zawiłego problemu, ale nie opanował jednego istotnego elementu i przyznał się do porażki. Eksperymenty Szczepanika z projektowaniem wzorów ujawniły my ów istotny element. Udoskonalił swój wynalazek, a Francuski syndykat wykupił go i przedstawi go na Francuskiej Wystawie Światowej z nadzieją zarobienia fortuny kiedy wystawa zostanie otwarta.

Jako nauczyciel, Szczepanik był zwolniony ze służby wojskowej. Kiedy zakończył swoją pracę nauczyciela, jako człowiek wykształcony, mógł zapisać się jako wolontariusz na jeden rok; ale zapomniał o tym a przez to uzyskał "przywilej" oraz konieczność odbycia trzech lat służby w wojsku. Jeden z urzędników odkrył dług wynalazcy wobec swojego kraju, i podjął wszystkie kroki niezbędne do tego, aby państwo odzyskało to co było należne. Na pierwszy rzut oka, wydawało się że nie ma sposobu aby pomóc wynalazcy (i państwu) z opresji. Władze nie chciały zabrać młodego mężczyzny z jego wielkiego laboratorium, gdzie popychał całą ludzkość na drodze ku powodzeniu i podbojom naukowym, ani zawiesić operacji w jego umysłowym Klondike na trzy lata w czasie pokoju, w trakcie których zadawał by pustemu powietrzu cios swoim bagnetem, ale takie było prawo i cóż mieli począć. Był to trudny problem ale władze pracowały tak długo aż znalazły gdzieś zapomniane prawo które dostarczyło lukę - dużą jak i długą, z tego co widzę. Przez ten łut szczęścia Szczepanik zostaje ocalony od wojska ale ponownie zostaje nauczycielem; a to jest wystarczająco malowniczy balet, kiedy się go bliżej przeanalizuje. Musi powracać do swojej wioski co dwa miesiące i uczyć w swojej szkole przez pół dnia - od wczesnego poranka do południa, i jeżeli dobrze zrozumiałem opublikowane warunki, musi dotrzymywać tego obowiązku do końca swego życia! Mam taką nadzieję, przynajmniej dla romantycznej poetyczności tego wszystkiego. Ma dwadzieścia cztery lata, jest mocnej i zwartej budowy i pochodzi z przodków przyzwyczajonych do tego aby widzieć śluby swoich prawnuków. Jest prawie pewne iż dożyje wieku dziewięćdziesięciu lat. Mam taką nadzieję. To 66 lat użytecznych usług w szkole. To daje mu szansę uczyć 396 pół-dni, dokonać 396 podróży koleją w tamta i 396 podróży powrotnych, 396 razy zapłacić za nocleg i wyżywienie w wiosce i najprawdopodobniej stracić 1200 dni pracy w laboratorium - inaczej mówiąc 3 lata i 3 miesiące. Dodatkowo już jest winny trzy lata z tego samego powodu To zostało pominięte; zawiadomię o tym władze. Być może będzie możliwe uzyskanie kompromisu na tym kompromisie poprzez odsłużenie 3 lat w wojsku i zaoszczędzeniu jednego; ale nie wydaje mi się że tak się stanie. Ten rząd "trzyma na nim wiek"; posiada cos co się, w gremiach finansowych, fachowo określa jako "dobrą rzecz", i wie co jest ta dobrą rzeczą kiedy ją widzi. Znam tego wynalazcę bardzo dobrze, i ma on moje współczucie. To jest przyjaźń. Ale ja zamierzam wykorzystać swoje wpływy w rządzie. To jest polityka.

Szczepanik wyjechał do swojej wioski w Moravii przedwczoraj aby "odsiedzieć" swoje po raz pierwszy. Wcześnie wczoraj wyjechał do szkoły w finezyjnej karocy, która była wypełniona owocami, ciastami, zabawkami i różnego rodzaju drobiazgami, rarytasami i niespodziankami dla dzieci, i został powitany na drodze przy szkole przez nauczycieli z graniczących regionów, maszerujących w kolumnach, razem z włodarzami wioski na czele, został on przywitany entuzjastycznym powitaniem godnym człowieka, który rozsławił nazwę ich wioski, z godnością doprowadzono go do skromnych drzwi które zamknięto przed nim, jako dezerterem, trzy lata wcześniej. Z takich oto materiałów tka się romanse; a kiedy romantyk dał z siebie wszystko, nie ulepszył nie namalowanych faktów. Szczepanik odłożył nudne podręczniki i poprowadził dzieci w świątecznym tańcu poprzez zaczarowane krainy nauki wynalazków, tłumacząc im niektóre z ciekawych rzeczy które wynalazł, jak również prawa które rządzą procesami ich budowy i działania, zagadnienia te ilustrował obrazkami i modelami jak i innymi pomocami do pełnego zrozumienia ich fascynujących zagadek. Po tym były zabawy i rozdawanie owoców i zabawek i rzeczy; a po tym ponownie więcej nauki, łącznie z opowieścią o wynalezieniu telefonu jak i wytłumaczenie jego charakteru i praw, ponieważ skazaniec przyniósł ze sobą telefon. Dzieci zobaczyły to cudo po raz pierwszy, i osobiście zbadali jego właściwości i potwierdzili ją.

Potem szkołę "wypuszczono"; nauczyciel dostał swój certyfikat, podpisany, podbity, opodatkowany itp.itd., powiedział dowidzenia i odjechał w swojej karocy przy okrzykach dzieci, " Do widzenia!" ("Au Re-voir!"), które powrócą do swoich codziennych zajęć dopóki powróci w sierpniu i ponownie odpieczętuje swoją kolbę naukowej wody-ognistej.

Mark Twain

Esej ukazał się w 1898 r. w kwartalniku The Century, tłum. Rafał Podsiadło
Automatic loom with patents of Jan Szczepanik.jpg
Maszyna tkacka z patentami Jana Szczepanika.