Jan Szeruda

Jan Szeruda
Data i miejsce urodzenia	26 grudnia 1889 Wędrynia
Data i miejsce śmierci	21 marca 1962 Warszawa
Miejsce pochówku	Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie
P.o. biskupa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP
Okres sprawowania	1945-1951
Wyznanie	Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP

Grób biskupa Jana Szerudy na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie

Jan Szeruda (ur. 26 grudnia 1889 w Wędryni, zm. 21 marca 1962 w Warszawie) – duchowny Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, pełniący obowiązki biskupa (zwierzchnika) Kościoła w latach 1945–1951, biblista i teolog protestancki.

Życiorys

Ukończył gimnazjum polskie w Cieszynie, a następnie studia teologiczne w Wiedniu i Halle. W 1915 objął posadę prefekta w polskim gimnazjum w Orłowej i w szkole podstawowej w Cieszynie, a w 1917 został wikariuszem parafii ewangelickiej w Nawsiu. Po I wojnie światowej, gdy organizowano Wydział Teologii Ewangelickiej na Uniwersytecie Warszawskim, został przez władze kościelne przewidziany do pracy naukowej na tym wydziale. W związku z tym w 1920 uzupełniał studia w Bazylei, gdzie uzyskał stopień licencjata. Po powrocie rozpoczął pracę dydaktyczną na Uniwersytecie Warszawskim. W 1922 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1929 profesorem zwyczajnym oraz kierownikiem Katedry Egzegezy Starego Testamentu i Języka Hebrajskiego na Wydziale Teologii Ewangelickiej UW. Zajmował się też dziejami polskiego piśmiennictwa ewangelickiego.

Brał czynny udział w pracach towarzystw naukowych, był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Badań Dziejów Reformacji w Polsce, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Podczas okupacji prowadził wykłady z teologii na tajnym uniwersytecie, gdzie pełnił funkcję dziekana.

Po wyzwoleniu w 1945 został wybrany prezesem Tymczasowego Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, a w czerwcu 1945 tymczasowym biskupem (zwierzchnikiem) Kościoła. Funkcję tę pełnił do czasu wyboru w 1951 biskupa Kościoła przez pierwszy zwołany zwyczajny Synod Kościoła. Wówczas władze nie zgodziły się na jego wybór na stanowisko biskupa. Jako p.o. biskupa odbudowywał rozbity w czasie II wojny światowej Kościół. Po wojnie nie godził się na poddaństwo Kościoła wobec władz partyjno-państwowych^[1]. Ta jego postawa spowodowała, że został pozbawiony przywództwa w Kościele Ewangelicko-Augsburskim^[2].

Wznowił też wykłady na Wydziale Teologii Ewangelickiej na Uniwersytecie Warszawskim, w 1954 przekształconym w samodzielną Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie. Uczestniczył aktywnie w pracach komisji przekładowej powołanej przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne nad nowym tłumaczeniem, znanym później jako Biblia warszawska.

Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja E, grób 12)^[3].

Wybrane publikacje

• Księga psalmów, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne w Warszawie, 1937 i 1957
• Amos – prorok i proroctwo, Warszawa: Wydawnictwo Literatury Religijnej, 1960.
• Charakter narodowy i uniwersalny religji izraelskiej, Warszawa: „Zwiastun Ewangeliczny”, 1922.
• The Protestant Churches of Poland, London: 1938 (London : Eyre a Spottiswoode).
• Słowniczek hebrajsko-polski, Lwów: Książnica polska, 1921.
• Das Wort Jahwes. Eine Untersuchung zur israelitisch-jüdischen Religionsgeschichte, Łódź: 1921.
• Zarys dziejów teologii ewangelickiej w Polsce, Kraków: Polska Akademia Nauk, 1953^[4].

Bibliografia

• Księga jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin księdza profesora dr. Jana Szerudy, Warszawa 1959.
• Jan Szturc, Szeruda Jan, ks. [w:] Tenże, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 290 ​ISBN 83-85970-50-9​.

Przypisy