Jan Tadeusz Stanisławski

Jan Tadeusz Stanisławski

Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1936 Włodzimierz Wołyński
Data i miejsce śmierci	21 kwietnia 2007 Warszawa
Zawód	satyryk, aktor, autor
Odznaczenia

(c) Hassam at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0

Grób Jana Tadeusza Stanisławskiego na cmentarzu Powązkowskim

Grób Jana Tadeusza Stanisławskiego na cmentarzu Powązkowskim

Jan Tadeusz Stanisławski (ur. 26 stycznia 1936 we Włodzimierzu Wołyńskim, zm. 21 kwietnia 2007 w Warszawie) – polski satyryk, radiowiec, aktor i autor tekstów piosenek. Drugiego imienia Tadeusz zaczął używać dla odróżnienia od filologa Jana Stanisławskiego, autora popularnego słownika polsko–angielskiego i malarza Jana Stanisławskiego.

Życiorys

Urodził się w rodzinie nauczycielskiej. Studiował ekonomię i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1957 był współzałożycielem i członkiem pierwszej ekipy aktorskiej kabaretu Stodoła (działającego przy Politechnice Warszawskiej), gdzie debiutował także jako reżyser. Współpracował również z STS-em (od 1962), współtworzył efemeryczny kabaret „Jamnik – pies cynicki” na Uniwersytecie Warszawskim. Występował w kabaretach Pod Egidą i w telewizyjnych programach Olgi Lipińskiej (Gallux Show, Właśnie leci kabarecik, Kabaret Olgi Lipińskiej).

W latach 60. zajmował się także chałupniczym malowaniem tkanin, produkcją zasłon i makat, zdobył nawet państwowe uprawnienia w tym zakresie. Był to sposób na powiększenie dochodów z pracy estradowej.

Wielką popularnością cieszył się w latach 70. XX wieku cykl „wykładów” radiowych z „mniemanologii stosowanej” pt. „O wyższości Świąt Wielkiej Nocy nad Świętami Bożego Narodzenia”, a także telewizyjny cykl etiud „Zezem” w reżyserii Janusza Zaorskiego. W swoich felietonach-gawędach Stanisławski obnażał wady narodowe, bezlitośnie wyśmiewał brak kultury, poczucia humoru, alkoholizm i powszechną korupcję.

Po wprowadzeniu stanu wojennego i delegalizacji „Solidarności” wyjechał do Chicago, gdzie występował na estradzie, w polonijnym radiu i telewizji. Wraz z Piotrem K. Domaradzkim i kilkoma innymi osobami wydawał tygodnik „7 dni” oraz prowadził kawiarnię „U Profesora”. W tamtym okresie nawiązał współpracę z „Dziennikiem Związkowym”, gdzie co tydzień zamieszczał swe felietony, a po powrocie do kraju kontynuował je w cyklu „Z Powiśla do Jackowa”, a następnie „Z Mokotowa do Jackowa”. Ta współpraca trwała do śmierci. W 2007 roku jego felietony zamieszczał również „Najwyższy Czas!”.

Eksternistyczny egzamin aktorski zdał za trzecim podejściem, w 1967. Przed kamerą pierwszy raz stanął w maju 1959, zaproszony przez Andrzeja Munka do zagrania roli zastępowego drużyny skautów w Zezowatym szczęściu. Zagrał około dwudziestu (głównie epizodycznych) ról w polskich filmach i serialach telewizyjnych (m.in. w Czterdziestolatku Jerzego Gruzy).

Był autorem m.in.:

• Orkiestry dęte (muz. Urszula Rzeczkowska, z repertuaru Haliny Kunickiej)
• Cała sala śpiewa z nami (muz. Urszula Rzeczkowska, z repertuaru Jerzego Połomskiego)
• Na deptaku w Ciechocinku (muz. Urszula Rzeczkowska, z repertuaru Danuty Rinn)
• Kochaj mnie tak jak ja ciebie (muz. Urszula Rzeczkowska, z repertuaru Ewy Śnieżanki)
• Czterdzieści lat minęło... (muz. Jerzy Matuszkiewicz, z repertuaru Andrzeja Rosiewicza) do filmu 40-latek (1975–1977)

Mieszkał w Warszawie, chociaż wiele lat spędził w Gostyninie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 163-6-9)^[1]. Córką artysty jest aktorka Katarzyna Stanisławska^[2].

Nagrody i odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi – 1979
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2003^[3]
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2007^[4]

Książki

• Mniemanologia stosowana: krótki kurs z wypisami, Wydawnictwo Zebra, Warszawa, 1991, ISBN 83-85076-10-7.
• Zezem, Wydawnictwo Rosner i Wspólnicy, Warszawa, 2004, ISBN 83-89217-49-X.

Filmografia

Filmy

• 1960 – Mąż swojej żony
• 1960 – Ostrożnie Yeti
• 1960 – Zezowate szczęście
• 1971 – Milion za Laurę
• 1984 – Miłość z listy przebojów
• 1985 – C.K. Dezerterzy
• 1986 – Komediantka
• 1986 – Lucyna
• 1992 – Mała apokalipsa
• 1993 – Dwa księżyce

Seriale

• 1974 – Czterdziestolatek mgr Kulesza (odcinek 7)
• 1975 – Trzecia granica (odcinek 8)
• 1976 – Zaklęty dwór (odcinek 6)
• 1976 – Zezem
• 1981 – Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – zdun Franciszek Grzechowiak (odcinek 8)
• 1982 – Życie Kamila Kuranta
• 1987 – Komediantka – sufler Dobek
• 1999-2000 – Trędowata
• 1999-2001 – Graczykowie
• 2001-2002 – Graczykowie, czyli Buła i spóła
• 2003 – Plebania (odcinek 312)

Piosenki

• „A + B” (słowa Jonasz Kofta)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jan Tadeusz Stanisławski w bazie Filmweb
• Jan Tadeusz Stanisławski w bazie filmpolski.pl
• Jan Tadeusz Stanisławski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Jan Tadeusz Stanisławski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-10] .