Jan Tyrawa

Jan Tyrawa

Jan Tyrawa (2018)
(c) I, SajoR, CC BY-SA 2.5 Crux ave spes unica Witaj Krzyżu, jedyna nadziejo
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1948 Kuźnice Świdnickie
Biskup diecezjalny bydgoski
Okres sprawowania	2004–2021
Biskup pomocniczy wrocławski
Okres sprawowania	1988–2004
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	26 maja 1973
Nominacja biskupia	24 września 1988
Sakra biskupia	5 listopada 1988

Jan Karol Tyrawa^[1] (ur. 4 listopada 1948 w Kuźnicach Świdnickich) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, biskup pomocniczy wrocławski w latach 1988–2004, biskup diecezjalny bydgoski w latach 2004–2021, od 2021 biskup senior diecezji bydgoskiej.

Święcenia prezbiteratu przyjął w 1973. Doktorat z teologii uzyskał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Był ojcem duchownym w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu i adiunktem w Katedrze Teologii Dogmatycznej Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. W 1988 został biskupem pomocniczym wrocławskim, a w 2004 otrzymał nominację na pierwszego biskupa diecezjalnego nowo ustanowionej diecezji bydgoskiej. W 2021 złożył rezygnację z urzędu po przeprowadzeniu przez Stolicę Apostolską postępowania dotyczącego sygnalizowanych zaniedbań hierarchy w prowadzeniu spraw o nadużycia seksualne niektórych podległych mu duchownych na szkodę osób małoletnich.

Życiorys

Urodził się 4 listopada 1948 w Kuźnicach Świdnickich^[1] (obecnie Boguszów-Gorce)^[2]. W 1966 ukończył Liceum Ogólnokształcące nr 3 w Wałbrzychu i uzyskał świadectwo dojrzałości. W latach 1966–1973 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu, przerwane na czas odbycia zasadniczej służby wojskowej w Szczecinie-Podjuchach w latach 1967–1969. Magisterium z teologii uzyskał w 1973 na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Wyświęcony na prezbitera został 26 maja 1973 w archikatedrze św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu przez kardynała Bolesława Kominka, miejscowego arcybiskupa metropolitę. W latach 1974–1980 kontynuował studia na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, gdzie w 1976 uzyskał licencjat, a w 1980 doktorat na podstawie dysertacji Nauka Wojciecha Nowopolczyka o Eucharystii. W latach 1985–1986 realizował stypendium naukowe w Paderborn^[1].

W latach 1973–1974 pracował jako wikariusz i katecheta w parafii św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy^[3]. W latach 1988–1993 był proboszczem parafii Bożego Ciała we Wrocławiu^[1], a w 2001 pełnił funkcję wpierw administratora, a następnie proboszcza parafii Ducha Świętego we Wrocławiu^[4].

W latach 1980–1985 pełnił funkcję ojca duchownego w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu^[5]. W 1980 został wykładowcą na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu^[5], gdzie objął stanowisko adiunkta w Katedrze Teologii Dogmatycznej^[1], a w latach 1981–1988 sprawował urząd sekretarza^[5]. Wszedł w skład kolegium redakcyjnego „Colloquium Salutis”^[1].

24 września 1988 papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji wrocławskiej^[3] ze stolicą tytularną Nova Sinna^[6]. Święcenia biskupie otrzymał 5 listopada 1988 w archikatedrze św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu. Udzielił mu ich kardynał Henryk Gulbinowicz, arcybiskup metropolita wrocławski, w asyście wrocławskich biskupów pomocniczych: Tadeusza Rybaka, Adama Dyczkowskiego i Józefa Pazdura^[1]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Crux ave spes unica” (Witaj Krzyżu, jedyna nadziejo)^[7]. W 1989 objął urząd wikariusza generalnego archidiecezji^[1]. Zajmował się duszpasterstwem świeckich i młodzieży, a także był cenzorem wydawnictw religijnych^[3] i egzaminatorem prosynodalnym^[1]. Należał do rady kapłańskiej i rady konsultorów. W 1989 został kanonikiem kapituły katedralnej. Był przewodniczącym komisji głównej synodu wrocławskiego i sekretarzem generalnym komitetu organizacyjnego międzynarodowego kongresu eucharystycznego we Wrocławiu^[3].

24 lutego 2004 decyzją Jana Pawła II został przeniesiony na urząd biskupa diecezjalnego nowo ustanowionej z dniem 25 marca 2004 diecezji bydgoskiej^[8][9]. Ingres do katedry bydgoskiej, w trakcie którego kanonicznie objął diecezję, odbył 28 marca 2004^[10]. W 2020 w procesie wytoczonym przez byłego ministranta molestowanego w dzieciństwie przez księdza archidiecezji wrocławskiej Pawła Kanię przeciwko kuriom wrocławskiej i bydgoskiej zapadł prawomocny wyrok, w którym sąd ustalił, że pomimo wiedzy na temat pedofilnych zachowań księdza^[11] i postępowania przeciwko niemu o posiadanie dziecięcej pornografii (za co ostatecznie został skazany)^[12] hierarcha umożliwił mu kontynuowanie działalności duszpasterskiej (w tym pracę z dziećmi i młodzieżą) w diecezji bydgoskiej^[11]. 12 maja 2021 Nuncjatura Apostolska w Polsce poinformowała, że Stolica Apostolska zgodnie z motu proprio Vos estis lux mundi przeprowadziła postępowanie dotyczące sygnalizowanych jego zaniedbań w prowadzeniu spraw o nadużycia seksualne na szkodę osób małoletnich ze strony niektórych podległych mu duchownych. W następstwie postępowania, mając też na względzie inne trudności w zarządzaniu diecezją, złożył rezygnację z urzędu, którą tego dnia przyjął papież Franciszek^[13][14].

W ramach Konferencji Episkopatu Polski został członkiem Komisji „Iustitia et Pax”, Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego^[1] oraz Rady ds. Środków Społecznego Przekazu^[3]. Objął również funkcje: przedstawiciela Konferencji Episkopatu Polski dla kontaktów z Konferencją Episkopatu Austrii, asystenta Konferencji Episkopatu Polski ds. Radia i Telewizji Niepokalanów. Ponadto wszedł do Rady Programowej Katolickiej Agencji Informacyjnej oraz Rady Nadzorczej Fundacji Opoka. Z ramienia Episkopatu Polski został także członkiem Komitetu Organizacyjnego Środkowoeuropejskiego Dnia Katolików^[3].

W 2009 był współkonsekratorem podczas sakry biskupiej nuncjusza apostolskiego w Kongu Jana Pawłowskiego^[6].

W 2016 został przyjęty do Rycerskiego i Szpitalnego Zakonu św. Łazarza z Jerozolimy obediencji orleańskiej^[15] i do 2022 pełnił w nim funkcję przeora duchowego Wielkiego Przeoratu Polski^[16].

W Wojsku Polskim otrzymał awanse na stopnie kapitana (1997)^[17], majora (2013)^[18] i podpułkownika (2017)^[19].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jan Tyrawa na stronie diecezji bydgoskiej (arch.). [dostęp 2022-10-11].
• Jan Tyrawa na dawnej stronie diecezji bydgoskiej (arch.). [dostęp 2012-08-11].
• Jan Tyrawa na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-11-18]
• Jan Tyrawa w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2010-11-26]
• Jan Tyrawa, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2010-12-02] .