Jan Wantuła

Jan Wantuła

Jan Gojański

Data i miejsce urodzenia	20 września 1877 Ustroń, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	29 lipca 1953 Ustroń, Polska
Miejsce spoczynku	Ustroń
Zawód, zajęcie	ślusarz hutniczy
Odznaczenia

Tablica poświęcona Janowi Wantule na budynku Muzeum Ustrońskiego

Jan Wantuła, ps. Jan Gojański (ur. 20 września 1877 w Ustroniu, zm. 29 lipca 1953 tamże) – polski ślusarz hutniczy, sadownik, pisarz ludowy i bibliofil.

Życiorys

Pochodził z rodziny osiadłej na Śląsku Cieszyńskim co najmniej od XVII wieku^[1]. Przez całe życie był związany ze Śląskiem Cieszyńskim. Ukończył jedynie trzyklasową szkołę ewangelicką w Ustroniu i w wieku 14 lat rozpoczął pracę w ustrońskiej hucie. Przepracował później jako hutnik i ślusarz hutniczy 34 lata, później gospodarując równocześnie na 4-hektarowym gospodarstwie, odziedziczonym po ojcu. Z huty w Ustroniu został usunięty w 1907 za działalność patriotyczną. Wówczas podjął pracę w hucie w Trzyńcu. Był działaczem organizacji społeczno kulturalnych i propagatorem czytelnictwa (od 1897 członek Czytelni Ludowej w Cieszynie). Od 1898 zamieścił na łamach czasopism około 350 artykułów. Spisał kroniki Goleszowa i Ustronia.

Korespondował m.in. z Władysławem Orkanem i Marią Wysłouchową^[2].

Ojciec Andrzeja Wantuły. 31 lipca 1953 został pochowany w Ustroniu.

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (po raz II, 22 lipca 1952)^[3],
• Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)^[4].

Publikacje

• Pamiętnik Jury Gaydzicy z Cisownicy, [w:] „Zaranie Śląskie” nr 3/1930;
• Dr Paweł Oszelda, bojownik o wolność ludu 1848, w: „Zaranie Śląskie” nr 1/1935;
• Najdawniejszy polski ekslibris chłopski, Warszawa 1935;
• Śląsk ewangelicki w walce z alkoholizmem, Cieszyn 1937;
• Obrazki z huty trzynieckiej, [w:] „Głos Ludu Śląskiego”, 1947;
• Rok 1848 na Śląsku Cieszyńskim (1954).

Wydane po śmierci pisarza

• Karty z dziejów ludu Śląska Cieszyńskiego (wybór pism) (1954);
• Książki i ludzie (1956).

Przypisy

Bibliografia

• Brożek Ludwik:Jan Wantuła, [w:] „Śląsk Literacki” nr 6/7 z 1953.
• Golec Józef, Bojda Stefania: Wantuła Jan, [w:] Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, tom 1, Cieszyn 1993.
• Hierowski Zdzisław: O Janie Wantule, [w:] „Dziennik Zachodni” z 05.08.1953.
• Morcinek Gustaw: Jan Wantuła (w wyborze pism J. Wantuły pt. „Karty z dziejów ludu Śląska Cieszyńskiego”), Warszawa 1954.
• Szewczyk Wilhelm: Z Janem Wantułą, [w:] „Trybuna Robotnicza” – dodatek „Trybuna Tygodnia” z 08–09.08.1953.

Linki zewnętrzne

• Katarzyna Szkaradnik. „Przyświecały mi pewne ideały...”: autokreacyjne strategie i pułapki we wspomnieniach i korespondencji Jana Wantuły. „Autobiografia. Literatura. Kultura. Media n”. 2 (7), s. 137–156, 2016.