Jan Zakrzewski (nauczyciel)

Jan Zakrzewski
Ilustracja
Jan Zakrzewski (1938)
Data i miejsce urodzenia

4 listopada 1882
Lisko

Data i miejsce śmierci

ok. 1941/1942
Lwów

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Edukacja

C. K. Gimnazjum w Sanoku

Alma Mater

Uniwersytet w Heidelbergu

Rodzice

Andrzej

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Zasługi (II RP) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Jan Zakrzewski (ur. 4 listopada 1882 w Lisku, zm. ok. 1941/1942 we Lwowie) – polski nauczyciel germanista.

Życiorys

Urodził się 4 listopada 1882 w Lisku[1][2][3]. Był synem Andrzeja (rolnik w Lisku)[1]. Uczył się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w roku szkolnym pobieał stypendium z fundacji Staszewskiego oraz Bielaka[4], a w 1902 zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Bolesław Keim, Gustaw Kieszkowski, Wiesław Krawczyński, Tadeusz Miękisz, Mieczysław Wygrzywalski)[5][6]. Kształcił się na Uniwersytecie w Heidelbergu[7][8]. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej podjął pracę nauczyciela w specjalizacji języka niemieckiego[2]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 17 września 1907 jako kandydat stanu nauczycielskiego został mianowany zastępcą nauczyciela w macierzystym sanockim gimnazjum[2][9][10]. Uczył języka niemieckiego, a także języka łacińskiego[11][12]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 23 grudnia 1909 otrzymał urlop do końca roku szkolnego 1909/1910[13]. Od roku szkolnego 1910/1911 ponownie uczył w gimnazjum języka niemieckiego, greckiego[14], w tym w II półroczu roku szkolnego 1911/1912 przebywał na urlopie[15], od roku szkolnego 1912/1913 prowadził naukę strzelania dla szkolnej drużyny strzeleckiej (nauka praktyczna odbywała się na wojskowym placu ćwiczeń na Błoniach bądź na Glinicach)[16][17], a w roku 1913/1914 pracował jako egzaminowany zastępca nauczyciela[18]. Podczas I wojny światowej w roku szkolnym 1915/1916, 1916/1917, 1917/1918, 1918/1919 przebywał w niewoli rosyjskiej jako jeniec wojskowy[19][20]. Wraz z polskimi oficerami-jeńcami przebywał nadal na Syberii w 1920[21]. Po powrocie z niewoli rosyjsko-bolszewickiej do niepodległej II Rzeczypospolitej, ponownie podjął ponownie pracę w przemianowanym Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku; do końca listopada 1921 przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia, po czym pracował jako egzaminowany nauczyciel od 1 grudnia 1921, ucząc języka niemieckiego, a także języka łacińskiego, języka greckiego oraz języka francuskiego[3][22][23][24]. Współtworzył powołany 7 sierpnia 1921 sanocki oddział Związku Strzeleckiego „Strzelec”[25].

Od 1 maja 1925 czasowo zastępował dyrektora Państwowego Gimnazjum w Brzozowie, dr. Sebastiana Flizaka[23]. W listopadzie 1925 i w sierpniu 1926 otrzymywał zniżkę godzin wykładowych do połowy celem prowadzenia kierownictwa kursów żeńskich gimnazjalnych w Sanoku[26][27]. 29 stycznia 1922 został wybrany zastępcą skarbnika sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych[28].

Rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 20 czerwca 1927 został przeniesiony ze stanowiska profesora Gimnazjum Państwowego im. Królowej Zofii w Sanoku na stanowisko dyrektora II Gimnazjum Państwowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Stanisławowie[29][30][31][32]. Stanowisko dyrektora II Gimnazjum w Stanisławowie sprawował w kolejnych latach (w roku szkolnym 1928/1930 uczył w tej szkole historii)[33][34]. 6 września 1931 w II Gimnazjum w Stanisławowie odbyło się pożegnanie dyrektora Zakrzewskiego, który na własną prośbę został przeniesiony na stanowisko nauczyciela do VIII Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Wielkiego we Lwowie (jego następcą na stanowisko dyrektora stanisławowskiego II Gimnazjum został Stanisław Umański, niegdyś także zesłaniec syberyjski)[35][36]. W tym gimnazjum był nauczycielem języka niemieckiego do kresu II Rzeczypospolitej w 1939[7]. Wśród jego uczniów byli m.in. Zbigniew Herbert, Zdzisław Ruziewicz[8].

Po wybuchu II wojny światowej w trakcie okupacji sowieckiej pozostawał nauczycielem II gimnazjum lwowskiego, przemianowanego na Szkołę Średnią Nr 14 z polskim językiem wykładowym[7][8][37]. Do tego czasu zamieszkiwał przy ulicy Adama Ponińskiego we Lwowie (późniejsza ul. Iwana Franki)[38]. Wkrótce po zakończeniu roku szkolnego 1940/1941 zmarł na zapalenie płuc[7][8].

Odznaczenia

austro-węgierskie

Przypisy

  1. a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 724.
  2. a b c Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 128.
  3. a b Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 156.
  4. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1898/1899 (zespół 7, sygn. 24). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 422.
  5. 21. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1901/1902. Sanok: 1902, s. 35.
  6. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23].
  7. a b c d Adam Trojanowski: VIII Gimnazjum i Liceum im. Króla Kazimierza Wielkiego we Lwowie. Refleksja na sześćdziesięciolecie. lwow.com.pl. [dostęp 2017-03-04].
  8. a b c d Joanna Siedlecka: „Pan od poezji”. O Zbigniewie Herbercie. lwow.home.pl. [dostęp 2017-03-04].
  9. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi.”, s. 382, nr 22 z 14 września 1907. 
  10. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 6.
  11. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 4.
  12. XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 3.
  13. XXIX. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1909/10. Sanok: 1910, s. 2, 5.
  14. XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: 1911, s. 3.
  15. XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: 1912, s. 4.
  16. XXXII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 4, 37–38.
  17. Józef Stachowicz: Gimnazjum Męskie w latach 1880–1958. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
  18. XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: 1914, s. 5, 40–41.
  19. XXXIV. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1915/16. Sanok: Fundusz Naukowy, 1916, s. 5, 9.
  20. XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: 1921, s. 3, 13, 25.
  21. Kronika. Pozdrowienia z Syberii. „Głos Rzeszowski”. Nr 14, s. 1, 4 kwietnia 1920. 
  22. XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1921/1922. Sanok: 1922, s. 3, 5.
    XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1922/1923. Sanok: 1923, s. 2.
    XXXVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1923/1924. Sanok: 1924, s. 18.
  23. a b XXXVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1924/1925. Sanok: 1925, s. 2.
  24. Andrzej Tarnawski. „Belfrowie” – Nostri Magistri. „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 175-176, 1995. 
  25. Jan Rajchel: Powojenny oddział Z. S. w Sanoku. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 13.
  26. XXXIX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1925/1926. Sanok: 1926, s. 2, 4.
  27. XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 2, 4.
  28. Kronika towarzystwa. Z okręgu lwowskiego. Sanok. „Przegląd Pedagogiczny”, s. 7, nr 17 z 13 maja 1922. 
  29. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 413, 20 września 1927. 
  30. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 8, s. 342, 1 października 1927. 
  31. XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 14.
  32. Władysław Dajewski: Ze wspomnień polonisty. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 274.
  33. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II. im. Marszałka J. Piłsudskiego w Stanisławowie za rok szkolny 1929/30. Stanisławów: 1930, s. 3.
  34. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II. im. Marszałka J. Piłsudskiego w Stanisławowie za rok szkolny 1930/31. Stanisławów: 1931, s. 3.
  35. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 8, s. 417, 25 sierpnia 1931. 
  36. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II. im. Marszałka J. Piłsudskiego w Stanisławowie za rok szkolny 1931/32. Stanisławów: 1932, s. 27.
  37. Adam Trojanowski: Ut liberi vivamus. Wspomnienie patriotyczne. cracovia-leopolis.pl. [dostęp 2017-03-04].
  38. Nazwy ulic Lwowa. lwow.com.pl. [dostęp 2017-05-07].
  39. Dekoracja Krzyżami Zasługi w Urzędzie Wojewódzkim. „Gazeta Lwowska”. 70, s. 2, 26 marca 1939. 
  40. a b c Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 637.

Media użyte na tej stronie

AUT Franz Joseph 50 years of reign - Military Medal.svg
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 3.0
Military Medal for 50 years of reign of Emperor Franz Joseph (=Signum Memoriae)
AUT KuK Friedensbande BAR.png
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka: wstążka dla części odznaczeń cywilnych oraz niektórych odznaczeń wojskowych nadawanych w czasie pokoju (Friedensbande) dla odznaczeń austro-węgierskich:
AT-T weiss-rot spange BAR.svg
Biało-czerwona baretka dla różnych tyrolskich odznaczeń – Austria.
Jan Zakrzewski (1938).jpg
Jan Zakrzewski (1938)
Signature of Jan Zakrzewski (1913-14).jpg
Podpis Jana Zakrzewskiego, nauczyciela w C. K. Gimnazjum w Sanoku w roku szkolnym 1913-14.
POL Krzyż Zasługi (1923) BAR.svg
Baretka: Krzyż Zasługi – Polska (II RP).