Jan Zamoyski (malarz)

Jan Zamoyski (ur. 22 maja 1901 w Kazimierzy Wielkiej, zm. 7 lutego 1986 w Warszawie) – polski malarz i scenograf. Współzałożyciel i prezes Bractwa św. Łukasza. Podporucznik piechoty Wojska Polskiego II RP. W okresie PRL działacz Związku Polskich Artystów Plastyków.

Życiorys

Studiował 1921-1922 w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie oraz 1923-1928 w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Tadeusza Pruszkowskiego. Po studiach przebywał przez rok we Włoszech.

Był współzałożycielem i prezesem Bractwa św. Łukasza. Był zwolennikiem malarstwa realistycznego, z niechęcią odnosił się do awangardy malarskiej. Uczestniczył wraz z innymi członkami Bractwa w wielu wystawach malarstwa w kraju i za granicą.

We wrześniu 1939 zmobilizowany, uczestniczył w walkach w obronie Wybrzeża. Okres wojny spędził w Oflagu II B Arnswalde, zajmując się tam działalnością oświatową. Po wyzwoleniu działał jako scenograf w teatrze kierowanym przez Leona Schillera w Lingen (Ems) i był tam kierownikiem artystycznym teatru kukiełkowego 1946-1947.

Po powrocie do kraju został działaczem Związku Polskich Artystów Plastyków.

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 3-1-15)^[1].

Twórczość

Zrekonstruowane „Niebo polskie” z 1939 w auli dawnego Gimnazjum Polskiego w Gdańsku, autorstwa Jana Zamoyskiego i Bolesława Cybisa^[2]

1933-1935 był scenografem Operetki Warszawskiej.

1934−1937 wraz z Bolesławem Cybisem stworzył fresk Bolesław Chrobry wytyczający granice Polski na Odrze w holu gmachu Wojskowego Instytutu Geograficznego w Warszawie^[3].

Był 1936 jednym z projektantów wnętrz transatlantyku MS Batory.

W grupie jedenastu członków Bractwa brał udział w tworzeniu cyklu siedmiu obrazów z dziejów Polski przeznaczonych na Wystawę Światową w Nowym Jorku 1939.

Przed rokiem 1939 namalował wiele obrazów sztalugowych, m.in. „Głowa Żyda” (1926), „Gitarzysta” (1927), „Wyłażący z ramy” (1927), „Niewidomy z dzbanem” (1928), „Pogorzelcy” (1928), „Człowiek z rybą” (1929), „Niania” (1931), „Trzy gracje” (1931), „Madonna kąpiąca” (1937), „Mała gosposia” (1939).

W roku 1953 wykonał polichromię kamienicy Gagatkiewicza na Rynku Starego Miasta 40 w Warszawie.

W roku 1954 namalował panneau w foyer Sali Kameralnej Filharmonii Narodowej.

Wraz z Edwardem Kokoszką stworzył fryz w siedzibie Polskiej Akademii Nauk i plafon w teatrze dziecięcym w Pałacu Kultury i Nauki.

Zamoyski stworzył we latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku wiele obrazów w konwencji realizmu socjalistycznego, w tym portrety Stalina, Lenina, Dzierżyńskiego, Gomułki, Spychalskiego. W latach sześćdziesiątych Zamoyski uprawiał też malarstwo religijne i uczestniczył w wystawach sztuki sakralnej.

Obrazy Zamoyskiego znajdują się m.in. w Muzeum Wojska Polskiego i w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy.

Przypisy

Bibliografia

• JanJ. Zamoyski JanJ., Łukaszowcy: Malarze i malarstwo Bractwa św. Łukasza, ZbigniewZ. Florczak, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1989, ISBN 83-221-0436-7, OCLC 69583247 .
• Irena Kossowska: „Jan Zamoyski”, http://www.culture.pl/baza-sztuki-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jan-zamoyski