Jan Zemełka

Jan Zemełka (ur. 1539 w Kurowie koło Konina, zm. 27 grudnia 1607 w Koninie) – polski lekarz i filozof, działacz społeczny.

Był synem Anny i Macieja Zemełków (ojciec był sołtysem Kurowa). Jego mieszczańska rodzina wzbogaciła się dzięki udzielaniu kredytów kapitałowych. Ojciec zakupił place w Koninie, folusz na Borzętowie i sołectwo w Kurowie, wsi miejskiej Konina. Rozpoczął budowę pierwszej murowanej kamienicy w konińskim rynku („domu Zemełki”).

Jan Zemełka w 1560 r. podjął studia na Akademii Krakowskiej na Wydziale Sztuk Wyzwolonych, które ukończył w 1569 roku ze stopniem mistrza (magister atrium). Później w latach 1570–1571 przebywał w Krakowie odpracowując – zgodnie ze zwyczajem – dwa lata w charakterze pomocnika profesora. Następnie kontynuował studia na słynnym uniwersytecie w Padwie na wydziale medyko-filozoficznym uzyskując w 1575 r. tytuł doktora medycyny i filozofii.

Po powrocie do kraju i krótkim pobycie w Koninie Zemełka przeniósł się do Kalisza, w którym spędził kolejne lata, podczas których aż 11 razy pełnił funkcje urzędowe (burmistrza, wójta, rajcy) oraz prowadził praktykę lekarską. Ożenił się z córką złotnika Marcina Rożka z Koła. Podczas zarazy w 1588 r. Zemełka tajemniczo zniknął z Kalisza z miejską kasą.

Uposażył w 1599 r. kolegium mansjonarskie w Koninie, zapisując 12 713 florenów, sprzęty i szaty liturgiczne, kamienicę oraz księgozbiór. Gdy zmarł bezpotomnie, uposażył szpitale w Koninie i w Kaliszu, utworzył fundację stypendialną dla niezamożnych synów mieszczan z Konina, Koła i Kalisza. Darował 600 florenów Koninowi i zapisał 100 florenów na studia włoskie z teologii. Został pochowany w podziemiach konińskiej kaplicy św. Jana Chrzciciela (Zemeliańskiej), którą sam ufundował[1].

Swojej Alma Mater, Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, w 1602 r. ufundował pierwszą w Polsce katedrę anatomii i botaniki lekarskiej.

W Koninie z jego imieniem wiążą się: „dom Zemełki”, pierwszy murowany dom w Koninie, „kaplica Zemełki” przy farze św. Bartłomieja, Osiedle Jana Zemełki.

Bibliografia

Przypisy

  1. ↑ Rok Jana Zemełki w Koninie, Nauka w Polsce [dostęp 2022-10-29] (pol.).